Nhân rộng mô hình chăm sóc, hỗ trợ và phát huy vai trò của người cao tuổi

Dự án “Giảm nhẹ tính dễ bị tổn thương về thu nhập và sức khỏe của người cao tuổi tại Việt Nam”, được tài trợ bởi Quỹ Phát triển Xã hội Nhật Bản thông qua Ngân hàng Thế giới tại Việt Nam và được tổ chức Hỗ trợ Người cao tuổi quốc tế (HelpAge International tại Việt Nam) hợp tác với Hội Người cao tuổi 6 tỉnh, thành phố là Hòa Bình, Thanh Hóa, Thanh Hóa, Đà Nẵng, Khánh Hòa và Ninh Thuận triển khai, thực hiện.

Đến nay, Dự án đã thành lập được 186 câu lạc bộ liên thế hệ tự giúp nhau với 35.587 thành viên và 92.314 người hưởng lợi gián tiếp. Hiện tại, Dự án đang triển khai những hoạt động cuối cùng để kết thúc vào 31/12/2024.

Phát biểu ý kiến tại Hội nghị tổng kết, Giám đốc quốc gia Tổ chức Hỗ trợ người cao tuổi quốc tế tại Việt Nam Trần Bích Thủy cho biết: Lễ tổng kết nhằm đánh giá những kết quả Dự án đạt được; đồng thời đưa ra các bài học kinh nghiệm và đề xuất nhằm duy trì và nhân rộng mô hình Dự án, nhằm góp phần thực hiện chỉ tiêu của Chương trình Hành động Quốc gia về người cao tuổi giai đoạn 2021-2030: đến 2030 có ít nhất 80% xã/phường/thị trấn có mô hình Câu lạc bộ Liên thế hệ tự giúp nhau hoặc mô hình khác nhằm chăm sóc và phát huy vai trò người cao tuổi.

Theo thống kê, tại Việt Nam hiện nay cứ 1 trong gần 7 người dân là người cao tuổi (trên 60 tuổi), dự báo đến 2036, 1 trong 5 người sẽ là người cao tuổi, và thậm chí có thể sớm hơn, khoảng năm 2031.

Tuổi thọ trung bình của người Việt Nam tăng cao, từ 65,2 tuổi vào năm 1989 lên 73,8 tuổi năm 2021, tuy nhiên tuổi thọ khỏe mạnh trung bình còn thấp mới chỉ 65,4 tuổi.

Số liệu của Tổng cục Thống kê cũng cho thấy, năm 2019 phần lớn (58,5%) người cao tuổi thuộc nhóm sơ lão (dưới 70 tuổi), và tỷ lệ này vẫn chiếm gần 57% vào năm 2029.

Theo bà Trần Bích Thủy, Việt Nam, thực tế đó đặt ra vấn đề là cần làm thế nào để phát huy vai trò và sự đóng góp của lực lượng đáng quý này, nhất là khi phần lớn người cao tuổi Việt Nam đang thuộc độ tuổi trẻ.

Bên cạnh đó, vấn đề già hóa dân số nhanh khi Việt Nam đang là một quốc gia có thu nhập thấp cũng sẽ mang lại những thách thức không nhỏ. Làm thế nào để chăm lo cho người cao tuổi, cả về chăm sóc y tế, chăm sóc xã hội, bảo đảm thu nhập, bảo vệ người cao tuổi dễ bị tổn thương..., khi phần lớn người cao tuổi có bệnh mạn tính, với tình trạng đa bệnh tật, có đến 35,73% người cao tuổi gặp khó khăn ở ít nhất một chức năng (nghe, nhìn, di chuyển, ghi nhớ, tự chăm sóc).

Một buổi sinh hoạt thường kỳ của Câu lạc bộ Liên thế hệ tự giúp nhau (thôn Hưng Đạo, xã Nga Thủy, huyện Nga Sơn, Thanh Hóa).

Năm 2023 vẫn có gần 15% người cao tuổi thuộc hộ nghèo và cận nghèo, chỉ có 44% người cao tuổi có lương hưu hoặc trợ cấp bảo hiểm xã hội, và có đến 43% người cao tuổi vẫn đang làm việc có trả công, trong đó 81% làm trong khu vực phi chính thức.

Bên cạnh đó, tỷ lệ người cao tuổi sống một mình hoặc sống chỉ với vợ/chồng hay gia đình khuyết thế hệ chỉ có ông/bà và cháu (dưới 15 tuổi) có xu hướng tăng cao, lên đến 35%...

Trong bối cảnh đó, với dự án này, nhằm thí điểm một phiên bản mới hơn của Câu lạc bộ Liên thế hệ tự giúp nhau với đầu tư cao hơn vào kỹ thuật, hỗ trợ sâu và rộng hơn cho các hoạt động của câu lạc bộ, để giảm giảm tính dễ bị tổn thương về thu nhập và sức khỏe của người cao tuổi, cũng như xây dựng rất nhiều hướng dẫn, tài liệu bao gồm cả video hướng dẫn các hoạt động của câu lạc bộ nhằm phục vụ việc nhân rộng mô hình sau dự án.