Đây là một trong những hoạt động nhằm hướng tới Kỷ niệm 240 năm ngày sinh và 160 năm ngày mất Uy Viễn tướng công Nguyễn Công Trứ (1778-1858).
Tại hội thảo, 52 tham luận của các đại biểu đã tập trung phân tích, làm sáng tỏ bối cảnh chính trị, kinh tế, tư tưởng, văn hóa của Việt Nam giai đoạn cuối thế kỷ XVIII, nửa đầu thế kỷ XIX để phác dựng rõ hơn hình ảnh và những đóng góp của Nguyễn Công Trứ với vương triều Nguyễn và thời đại; những mối liên hệ và tác động qua lại giữa chính trị với các nhân tố xã hội, kinh tế.
Trong đó, có nhiều tham luận chuyên sâu như: “Tư tưởng tự do mang tầm thời đại” của tiến sĩ Đặng Duy Báu, nguyên Bí thư Tỉnh ủy Hà Tĩnh; “Nguyễn Công Trứ với biển - Tư duy và hành động” của Giáo sư, tiến sĩ Nguyễn Văn Kim (Phó Hiệu trưởng Trường đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn); “Trường hợp Nguyễn Công Trứ với lý luận đọc văn học” của Giáo sư, tiến sĩ Trần Nho Thìn (Khoa Văn, Trường đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn)…
Cùng với các chủ đề khoa học, thông qua nội dung của cuộc Hội thảo, các nhà khoa học, quản lý đã cùng nhau bàn thảo về việc bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa của quê hương Hà Tĩnh.
Phát biểu tại Hội thảo, Giáo sư, tiến sĩ Nguyễn Hữu Đức, Phó Giám đốc Đại học Quốc gia Hà Nội đã nêu bật những công lao to lớn của Uy Viễn tướng công Nguyễn Công Trứ đối với quê hương, đất nước trên các phương diện xã hội, văn hóa, quân sự và kinh tế. Giáo sư, tiến sĩ Nguyễn Hữu Đức cũng mong muốn, với đóng góp trí tuệ của các chuyên gia, những nội dung chuyên môn của cuộc Hội thảo sẽ được tiếp cận, phân tích từ nhiều góc độ, lĩnh vực khác nhau trên quan điểm nghiên cứu chuyên ngành kết hợp với liên ngành.
Sau phiên toàn thể, Hội thảo đã chia thành hai Tiểu ban để thảo luận với hai chủ đề: “Nguyễn Công Trứ với văn học, văn hóa, gia đình, quê hương và dòng tộc” và “Nguyễn Công Trứ với lịch sử, chính trị, tư tưởng và thời đại”.