Nghêu, Sò, Ốc, Hến đi Tây

- Ông có thể cho biết tiêu chí của các vở diễn tham dự Liên hoan sân khấu lần này?

- Đây là Liên hoan Sân khấu thế giới được tổ chức bốn năm một lần. Lần này, có 70 kịch bản nộp đơn tham dự nhưng sau hai năm xét duyệt, cuối cùng, Ban tổ chức chọn được 14 kịch bản của 14 nước (trong đó có bốn nước dự khuyết). Việt Nam vinh dự là nước duy nhất ở châu Á tham dự Liên hoan lần này. Với chúng tôi, đây là một vinh dự lớn và cũng là trách nhiệm nặng nề đối với anh em nghệ sĩ trong đoàn.

- Tại sao Nhà hát lại chọn "Nghêu, Sò, Ốc, Hến" mà không phải là một vở nào khác, thưa ông?

- Ngay từ đầu, khi nhận được nhiệm vụ chuẩn bị vở cho Liên hoan sân khấu Quốc tế, với tiêu chí: "Tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc", chúng tôi đã nghĩ ngay tới vở diễn này.

Đây là một trong những kịch bản đặc biệt hiếm hoi vì không có tác giả. Nó là một câu chuyện truyền miệng của người miền Trung từ thế kỷ trước được nhân dân ta rất yêu thích.

Năm 1965, tác giả Hoàng Châu Ký đã biên soạn từ tích truyện khuyết danh thành kịch bản tuồng. Năm 1987, NSND Dương Ngọc Đức đã chuyển thể sang kịch nói và dàn dựng cho Nhà hát Kịch Việt Nam.

Chúng tôi chọn "Nghêu, Sò, Ốc, Hến" vì nó là một vở kịch truyền thống, có nhiều yếu tố gây cười nhưng mang ý nghĩa xã hội sâu sắc. Nếu chúng ta chọn một vở kịch với đề tài hiện đại thì tôi e rằng sẽ rất khó để khẳng định bản sắc riêng của dân tộc mình. Tôi muốn mang một cái gì đó thuần Việt tới các bạn bè quốc tế.

- Từ năm 1987, "Nghêu, Sô, Ốc, Hến" đã gây được tiếng vang rất lớn trong lòng công chúng. Với lần thể hiện mới này, Nhà hát Kịch Việt Nam có những "chiêu" gì mới để thuyết phục khán giả?

- Vẫn là một vở kịch truyền thống nhưng lần này chúng tôi sẽ thổi hồn mới vào trong đó thông qua toàn bộ êkíp thực hiện từ đạo diễn cho tới diễn viên.

Đạo diễn vở lần này là NSƯT Đặng Tú Mai, Chiều Xuân sẽ sắm vai Hến, Quốc Khánh vai nghêu, Trần Thạch vai lão Trùm Sò và diễn viên hài Xuân Bắc sẽ thể hiện vai anh chàng Ốc.

Cách thể hiện, trang trí sân khấu cũng sẽ là một sự thể nghiệm mới. Và âm thanh lần này cũng hết sức đặc biệt. Không có âm nhạc phụ trợ mà chỉ có một dàn trống dân tộc giữ nhịp điệu của vở diễn. Không chỉ có một người mà nhiều nghệ sĩ tham gia đóng vai cùng đánh trống.

Tuy nhiên, sự đánh giá vẫn phụ thuộc vào khán giả.

- So với lớp diễn viên đóng vai "Nghêu, Sò, Ốc, Hến" trước, ông có nhận xét gì về lớp diễn viên lần này?

- Tôi cho rằng, đây là một lớp diễn viên trẻ có nhiều triển vọng, đặc sắc, có thái độ và biểu diễn nghiêm túc, trọn vẹn bảo đảm vở diễn thành công. Thật mừng là khi vào vai "Nghêu, Sò, Ốc, Hến" lần này các diễn viên rất phấn khởi hăng say tập luyện.

Chúng tôi chuẩn bị cho Liên hoan lần này từ giữa tháng 4. Tất cả các công việc riêng, chung đều được sắp xếp hợp lý để ưu tiên cho vở diễn này.

- Phim mang đi LHP nước ngoài thì đã có phụ đề, còn kịch thì làm thế nào để người nước ngoài hiểu được, thưa ông?

- "Nghêu, Sò, Ốc, Hến" cũng sẽ có phụ đề tiếng Anh, người ta sẽ căng một băng rôn mầu trắng trên phông sân khấu. Phụ đề sẽ được "bắn" lên trên ấy.

Chúng tôi sẽ cố gắng để có thể chuyển thể sát thực nhất từ ngôn ngữ tiếng Việt sang tiếng Anh để người nước ngoài có thể hiểu hết sự thâm thuý của ngôn ngữ Việt. Tất nhiên không thể chính xác hoàn toàn vì vở sử dụng rất nhiều ngôn ngữ Việt cổ.

- Thưa ông, sự giao lưu với nước ngoài có ý nghĩa thế nào với sân khấu kịch?

- Trong khi tất cả các lĩnh vực khác đều hội nhập thì sân khấu không nằm ngoài quy luật ấy. Nhà hát kịch Việt Nam đã từng có rất nhiều vở hợp tác với nước ngoài như "Giấc mộng đêm hè", "Những con giống thủy tinh". Hiện nay, chúng tôi đang hợp tác với Viện Goeth và Đại sứ quán Đức tại Việt Nam dựng vở "Người đàn bà tỉ phú về thăm quê" của tác giả Diren Mac, đạo diễn Rudostrau.

Sau khi diễn "Nghêu, Sò, Ốc, Hến" tại Liên hoan sân khấu, chúng tôi sẽ tổ chức biểu diễn cho cộng đồng người Việt ở CH Czech xem. Tôi cho rằng đây sẽ là một cơ hội tốt để giới thiệu cho khán giả nước ngoài biết tới sân khấu Việt Nam, cũng là một cơ hội giao lưu để học hỏi kinh nghiệm từ nước bạn.

- Xin cảm ơn ông và chúc Nhà hát thành công!