Ngành giày dép lo hầu kiện bán phá giá

Đây là điều mà các doanh nghiệp sản xuất giày dép Việt Nam không hề chờ đợi. Trước đó, vào đầu tháng 6 vừa qua, Hiệp hội Da giày Việt Nam đã tổ chức một cuộc họp khẩn cấp với các doanh nghiệp sản xuất giày dép và chuyên gia về luật thuộc lĩnh vực chống phá giá. Mục đích của cuộc họp là để tìm ra phương án tốt nhất đối với việc điều tra của EC.

Theo ông Nguyễn Đức Thuấn, Phó chủ tịch Hiệp hội Da giày Việt Nam, việc điều tra các doanh nghiệp là một trong bốn bước của EC trước khi ra quyết định chính thức. Kết quả của cuộc kiểm tra sẽ là yếu tố quan trọng để thực hiện các bước tiếp theo nhằm áp thuế đối với sản phẩm giày dép Việt Nam. Theo đánh giá của Hiệp hội, khả năng tiến hành điều tra hoàn toàn có thể xảy ra.

Tuy nhiên, cũng theo ông Thuấn, để ra quyết đinh điều tra, EC đã dựa vào bảng thống kê mà họ thu thập. Nếu đem so sánh với số liệu của Tổng cục thống kê Việt Nam thì hoàn toàn không trùng khớp. Mặc dù vậy, các doanh nghiệp sản xuất da giày của ta phải lường trước tình huống xấu nhất là bị điều tra và phải tự "lên tinh thần" bằng cách chuẩn bị từ việc giao tiếp như thế nào đối với đoàn kiểm tra đến việc lựa chọn doanh nghiệp nào.

Thực tế, trong những tình huống như thế này thì vai trò của Hiệp hội là vô cùng quan trọng.

Theo kinh nghiệm từ các chuyến điều tra của EC, việc xem xét sản phẩm da giày Việt Nam sẽ trên bốn biểu mẫu. Đó là bảng thống kê, sổ sách tài chính của các nhà sản xuất da giày, khả năng Chính phủ Việt Nam trợ giá cho doanh nghiệp sản xuất ngành giày và một số điều kiện do phía EC tự đặt ra. Đây cũng chính là những điều kiện mà doanh nghiệp cần phải chứng minh được cho phía EC thì mới không bị kiện bán phá giá.

Về phương thức đối phó với một vụ kiện có thể xảy ra, Hiệp hội cũng đã phổ biến các yếu tố làm lợi cho các doanh nghiệp.

Có sáu vấn đề cần lưu ý. Thứ nhất, điều tra phạm vi và thời điểm xảy ra vụ kiện. Thứ hai, đối tượng là nhà xuất khẩu nước ngoài, những nhà nhập khẩu, bán lẻ cũng như người tiêu dùng EU. Thứ ba, thời điểm nào phải tham gia, cách thức tham gia như thế nào để có thể trở thành người hợp tác. Trong đó có các yêu cầu đối với nhà sản xuất, xuất khẩu của Việt Nam và các yêu cầu đối với nhà nhập khẩu EU. Thứ tư, các vấn đề về thị trường- kinh tế thị trường đối với từng ngành công nghiệp- công ty. Thứ năm, vai trò của vận động hành lang. Việc phối hợp vận động hành lang là rất cần thiết trong vụ kiện da - giày có thể xảy ra trong thời gian tới và sự phối hợp hành lang giữa các nhà xuất khẩu- nhập khẩu trước và trong quá trình xảy ra vụ kiện. Thứ sáu là vai trò của luật sư.

Luật sư James Searles, thành viên của Công ty luật Steptoe & Johnson LLP- người được mời sẽ theo vụ kiện này với ngành da giày Việt Nam đưa ra lời khuyên, trong thời điểm này, điều cần thiết nhất là việc liên kết giữa nhà sản xuất với doanh nghiệp nhập khẩu.

Theo ông Searles, các vụ kiện bán phá giá thường rất phức tạp, trong đó nhà sản xuất có vị trí quan trọng trong việc giải quyết những vướng mắc liên quan đến vụ kiện. Bên cạnh đó, Chính phủ Việt Nam cũng cần hỗ trợ và theo sát doanh nghiệp trong suốt thời gian vụ kiện bán phá giá xảy ra.

Tuy nhiên, điều quan trọng để chứng minh cho phía Hiệp hội giày dép trong Liên minh châu Âu (EU) da giày Việt Nam có bán phá giá hay không thì còn tuỳ thuộc vào khả năng của nhà sản xuất. Vấn đề này cũng sẽ được làm rõ việc trong vài tuần tới, khi phía EU tiến hành điều tra.

Ông Searles cho rằng, trước đây khi các cơ sở giày dép của Triều Tiên chuyển về Trung Quốc, giày dép Trung Quốc bị kiện bán phá giá thì nhiều đơn vị đã chuyển sang Việt Nam. Nay sản phẩm da giày Việt Nam cũng gặp phải tình trạng như Trung Quốc. Nay có lẽ họ đã có số liệu nhập khẩu chính thức của phía doanh nghiệp Việt Nam vào thị trường EU.

Tuy nhiên, theo tính toán hiện nay một trong năm công ty bị điều tra bán phá giá của Việt Nam thì chỉ có 1/5 là đáp ứng được tiêu chuẩn kiểm tra.

Các nhà sản xuất giày dép EU cho rằng, chính họ bị thiệt hại khi việc bán phá giá xảy ra trên thị trường. Do đó, sự khác biệt trong một công thức tính toán giá bán của nhà xuất khẩu và giá bán của các doanh nghiệp sản xuất da giày tại EU là nguyên nhân dẫn đến vụ kiện này.

Trong nhóm các doanh nghiệp sản xuất da giày Việt Nam bị điều tra lần này không chỉ có nhà đầu tư trong nước mà cả các nhà đầu tư nước ngoài. Vì thế, sự chuẩn bị kỹ lưỡng của nhà sản xuất sẽ rất cần thiết và có lợi trong khi điều tra, nhằm đáp ứng được những yêu cầu của phía EU.

Ngoài ra, việc liên kết giữa các nhà xuất khẩu và nhập khẩu là điều cần thiết khi vụ kiện bán phá giá xảy ra.