Ngăn chặn đồ chơi độc hại và bạo lực

Chỉ cần bỏ ra từ vài chục nghìn đồng đến hàng trăm nghìn đồng, bất kỳ ai cũng có thể sở hữu những sản phẩm đồ chơi hình súng, lựu đạn đến các viên đạn nhựa, "bom thối" đến các loại pháo. Những sản phẩm đồ chơi bạo lực này thậm chí còn được người bán quảng cáo trên in-tơ-nét, người mua liên lạc qua nhiều sim điện thoại rác rồi được trao hàng tận nơi. Mặt khác, dù không công khai nhưng trên các tuyến phố: Hàng Mã, Lương Văn Can, Hàng Lược, khu vực chợ Ðồng Xuân hay sạp hàng cạnh các công viên lớn... tại Hà Nội vẫn có thể dễ dàng tìm thấy những đồ chơi bạo lực nằm trong danh sách cấm. Ðể đối phó với cơ quan công an và lực lượng quản lý thị trường, chủ hàng luôn chuẩn bị sẵn có và sẵn sàng bán "chui" nếu khách hàng gợi ý hỏi mua. Nhiều trẻ em gần khu dân cư Cầu Giấy vẫn kháo nhau ra cổng Công viên Thủ Lệ để mua "Pháo diêm"- một loại pháo gây nổ có khả năng sát thương rất nguy hiểm. Tìm hiểu thực tế cho thấy, khi chỉ cần hỏi dò và sau vài câu trao đổi, người bán hàng trước cổng Công viên Thủ Lệ sẽ dẫn khách vào tận nhà cách đó vài bước chân để lấy hàng một cách nhanh chóng và dễ dàng.

Ðiều dễ nhận thấy là, trẻ em dễ bị cám dỗ bởi những đồ chơi bạo lực xuất phát từ những trò chơi trực tuyến, truyện tranh, phim ảnh có quá nhiều cảnh bắn, giết... Bên cạnh đó, sự thiếu vắng các trò chơi bổ ích, lý thú và hấp dẫn càng khiến trẻ em dành sự quan tâm vào những loại đồ chơi mang tính bạo lực: chơi đơn giản mà hậu quả thì khôn lường. Vụ việc của một số học sinh Trường tiểu học Chu Văn An sau khi sử dụng thứ đồ chơi "bom thối" trong lớp học là một thí dụ. Số gói đồ chơi này bề ngoài trông rất bình thường nhưng sau khi phát nổ đã tạo ra một thứ mùi "khó chịu" đồng thời khiến nhiều học sinh trong trường có biểu hiện như nôn ói, tức ngực, khó thở, co rút chân tay, đau đầu, nổi mẩn ngứa toàn thân... Theo kết quả điều tra của các cơ quan chức năng, dù không tìm thấy chất cấm trong thứ đồ chơi kỳ dị này nhưng tác động của chúng ở ngoài môi trường vẫn gây ra những kích ứng tiềm ẩn nguy hiểm đến da và mắt của trẻ. Chỉ sau khi vụ việc xảy ra, dư luận mới vỡ lẽ: "bom thối" được bán tràn lan khắp thị trường cả nước từ rất lâu trước khi phát hiện ra tác hại đến trẻ nhỏ.

Theo các chuyên gia tâm lý: Ðồ chơi bạo lực không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe mà còn gây tác động tiêu cực đến sự hình thành và phát triển nhân cách của trẻ. Bất kể một loại đồ chơi nào cũng ảnh hưởng đến tâm lý. Một món đồ chơi thông minh sẽ giúp trẻ vừa giải trí, vừa phát triển trí tuệ. Nhưng những loại đồ chơi bạo lực thì tác động tiêu cực đến trẻ sẽ ảnh hưởng lớn hơn rất nhiều. Bởi đồ chơi là những thứ mà trẻ tiếp xúc, cảm nhận ngay từ những khoảnh khắc đầu đời và có ảnh hưởng lâu dài về sau. Ðồ chơi phải có tính phù hợp với từng lứa tuổi của trẻ. Nếu để trẻ nhỏ tiếp xúc với những loại đồ chơi mang tính bạo lực: súng, pháo, bom thối... sẽ tác động sâu sắc đến tính cách của trẻ: tạo nên tính hung dữ, bạo lực. Trên thực tế, có không ít những vụ án mà đối tượng là người trẻ dùng súng, vũ khí giả làm hung khí gây chấn động trong thời gian qua.

Thiết nghĩ, trước tác động tiêu cực từ những loại đồ chơi bạo lực như vậy, cần thiết hơn cả là người lớn, các bậc phụ huynh phải tỉnh táo và quan tâm đến thú chơi của con trẻ hơn. Nhiều ông bố, bà mẹ vẫn còn quá hờ hững khi chọn mua đồ chơi cho con và thường ít chú ý đến xuất xứ, hậu quả sử dụng mà chủ yếu tập trung vào giá cả của sản phẩm và sở thích của con trẻ. Năm nào hai vợ chồng anh Trần Xuân Hải (Tây Hồ, Hà Nội) cũng đau đầu vì không biết nên mua món đồ chơi nào cho con nhân dịp Tết. Theo anh Hải, việc này quả thật rất khó vì có đến 90% các loại đồ chơi được bày bán trên thị trường hiện nay đều có xuất xứ từ nước ngoài mà nếu không phải súng, rô-bốt thì cậu con trai cưng lại không thích. Và dù cũng biết những loại đồ chơi này không tốt cho sức khỏe hay sự phát triển tư duy của con, nhưng vợ chồng anh vẫn tặc lưỡi: "Mấy món đồ chơi này, bọn trẻ cũng chỉ chơi vài ba ngày là vứt xó. Hơn nữa giá cả lại rẻ, mẫu mã đa dạng, không phải giữ gìn cẩn thận, nên nếu chúng có làm hỏng hoặc vứt đi cũng đỡ tiếc". Chính bởi không ít các bậc cha, mẹ cũng đồng suy nghĩ như vậy cho nên thị trường đồ chơi giờ đây tràn lan các sản phẩm nước ngoài không rõ xuất xứ với giá rất rẻ. Mà đã là hàng nhập lậu thì việc kiểm định khả năng gây hại của loại đồ chơi nêu trên thật sự rất khó khăn.

Không phải đến giờ, dư luận mới hoài nghi về tác hại khôn lường từ những thứ đồ chơi bạo lực có nguồn gốc nước ngoài, nhưng để làm "sạch" thị trường thì lại là một câu chuyện không dễ. Ðồ chơi bạo lực thường được nhập lậu và đưa vào thị trường trong nước bằng cách trà trộn trong các lô hàng buôn lậu qua các cửa khẩu biên giới. Các đối tượng buôn lậu thường "đánh hàng" về các tỉnh giáp ranh sau đó mới phân phối và đưa đi tiêu thụ cho nên rất khó kiểm soát. Tuy nhiên, khó không phải là không làm được. Ngày 18-1, Chi cục Quản lý thị trường Hà Nội đã phát hiện trên xe vận chuyển mười thùng hàng chứa 800 khẩu súng đồ chơi bạo lực các loại. Mỗi khẩu súng đều gắn sẵn đạn nhựa, có độ sát thương cao. Trước đó, vào tháng 8-2013, cơ quan chức năng cũng đã tiến hành kiểm tra kho hàng của Công ty Cổ phần xây dựng công nghiệp Hà Nội tại Ðức Giang, Long Biên phát hiện, thu giữ chín kiếm nhựa và 95 khẩu súng bắn đạn nhựa, nước, sơn,... các loại. Ðây đều là sản phẩm do nước ngoài sản xuất, được xác định nguồn gốc thu mua trôi nổi trên thị trường, không có hóa đơn chứng từ chứng minh nguồn gốc xuất xứ. Tất cả đều bị đem đi tiêu hủy theo đúng quy định của pháp luật.

Cũng phải khẳng định rằng, nhiều năm qua, công tác chấn chỉnh thị trường đồ chơi trẻ em tiến đến loại bỏ hoàn toàn các yếu tố bạo lực, mất an toàn đã có những hiệu quả nhất định. Tuy nhiên, bên cạnh cải thiện ý thức của người trong cuộc thì trước hết các cấp quản lý, cơ quan chức năng phải sâu sát và có những "chiến thuật dài hơi" thay vì chỉ xử lý mang tính thời điểm. Có như vậy, trẻ em - những chủ nhân tương lai, lớp người kế tục sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc mới được quan tâm và phát triển vững vàng trong một môi trường hoàn toàn trong sạch, lành mạnh.