Ông Lương Đức Khoa, điều phối viên ozone, Bộ Tài nguyên – Môi trường cho biết tại cuộc gặp gỡ báo chí hôm nay, nhân ngày Ngày quốc tế bảo vệ tầng ozone 16-9 năm nay với chủ đề “Toàn cầu tham gia, bảo vệ tầng ozone đoàn kết thế giới”.
Theo ông Khoa, đến năm 2009, Việt Nam chỉ còn nhập khẩu 10 tấn R-12. Bắt đầu từ 1-1-2010, toàn bộ các chất nhóm CFC sẽ bị cấm nhập khẩu vào Việt Nam và như vậy, Việt Nam đã thực hiện đầy đủ cam kết quốc tế trong khuôn khổ Nghị định thư Montreal.
Cũng kể từ 1-1-2010, khoảng 1,5 tỷ tấn các chất làm suy giảm tầng ozone nhóm CFC, halon và CTC sẽ được loại trừ hoàn toàn trên thế giới, giảm được phát thải khoảng 25 tỷ tấn CO2 tương đương, góp một phần quan trọng trong cuộc chiến chống lại biến đổi khí hậu.
Theo đánh giá khoa học, nếu không có Nghị định thư Montreal, nồng độ khí nhà kính trong khí quyển hiện nay có thể cao gấp 2 lần. Việc tuân thủ Nghị định thư Montreal giúp thế giới tránh được hàng chục triệu ca ung thư da, tiết kiệm được khoảng 4.200 tỷ USD chi phí cho chăm sóc sức khỏe từ năm 1990 đến năm 2065.
Ông Khoa cho biết, Việt Nam đã nhận được hỗ trợ tài chính 7,3 triệu USD từ Quỹ Đa phương thi hành Nghị định thư Montreal do các nước phát triển đóng góp trong quá trình loại trừ các chất thuộc nhóm CFC. Các đơn vị, doanh nghiệp được nhận hỗ trợ là: Công ty Mỹ phẩm Sài Gòn, Hùng Vương, DASO, Nam Đô, Thorakao, Đông Á, Searefico & Searee, Tấm cách nhiệt, Vietsovpetro, Khử trùng Việt Nam và 850 của hàng sửa chữa tủ lạnh, điều hòa không khí ô-tô, cùng các cơ quan Nhà nước như: Bộ Tài nguyên Môi trường, Tổng cục dạy nghề, Tổng cục Hải quan, Cục Bảo vệ thực vật, Cục Quản lý dược.
Việt Nam cần 20 triệu USD để loại trừ các chất HCFC
Từ giữa những năm 1980, các hệ thống điều hòa không khí đã chuyển đổi từ sử dụng các hợp chất làm suy giảm tầng ozone, gồm các chất chlorofluorocarbon (CFC) sang các hợp chất làm suy giảm tầng ozone thấp. Tại thời điểm đó, hydrochlorofluorocarbon (HCFC) được xem là chất có tiềm năng làm suy giảm tầng ozone thấp hơn so với các chất CFC, nên được dùng trong giai đoạn chuyển đổi. Mặc dù có tiềm năng làm suy giảm tầng ozone thấp hơn CFC nhưng HCFC có tiềm năng làm nóng toàn cầu cao gấp 2.000 lần khí CO2.
Nghị định thư Montreal quy định: loại trừ hoàn toàn chất làm suy giảm tầng ozone nhóm CFC từ 1-1-2010 và từ năm 2010 tất cả các nước thành viên sẽ triển khai khai loại trừ các chất HCFC và loại trừ hoàn toàn các chất HCFC vào năm 2030 ở các nước đang phát triển.
Hiện nay, lượng tiêu thụ các chất HCFC cực cao, chủ yếu là ở các nước đang phát triển. Loại trừ các chất HCFC kéo dài khoảng 20 năm và đòi hỏi phải có một nguồn kinh phí cao gấp nhiều lần. Lượng sử dụng các chất HCFC ở Việt Nam hiện nay vào khoảng 3.000 tấn và còn tiếp tục tăng trong thời gian tới.
Theo ước tính của chuyên gia Ngân hàng Thế giới và trong nước, Việt Nam cần khoảng 20 triệu USD trong vòng 15-20 năm tới để loại trừ hoàn toàn sử dụng các chất HCFC.
| Việt Nam hiện có gần 20 doanh nghiệp sản xuất điều hòa không khí, 30 doanh nghiệp sản xuất thiết bị làm lạnh, 600 doanh nghiệp sử dụng thiết bị làm lạnh, nhiều nhất là trong ngành chế biến xuất khẩu thủy sản… Đó là những lĩnh vực sử dụng các chất HCFC sắp tới cần loại bỏ. |
Theo kế hoạch, trong năm nay, Cục Khí tượng Thủy văn và Biến đổi khí hậu cùng với Ngân hàng thế giới thu thập thông tin về lượng và lĩnh vực sử dụng HCFC ở Việt Nam. Năm 2010, sẽ phối hợp xây dựng các dự án tìm kiếm tài trợ quốc tế cho các doanh nghiệp và bắt đầu triển khai thực hiện các dự án loại trừ hoàn toàn sử dụng các chất HCFC vào năm 2011.
Khó khăn nhất là khoa học và công nghệ vẫn chưa tìm ra được các chất thay thế hoàn hảo về mọi mặt: an toàn cho con người và an toàn cho môi trường. Các loại hóa chất mới được phát minh ra đa phần chỉ chú trọng vấn đề an toàn cho con nguời mà chưa đánh giá được hết tác động đến môi trường. Các công nghệ và các chất thay thế mới đạt yêu cầu an toàn với con người và môi trường (tầng ozone và hệ thống khí hậu) thường có giá thành rất cao, ngoài khả năng đầu tư sớm của các nước đang phát triển.
HỒNG VÂN
