Tổng thống LB Nga V.Putin mới đây đã ký sắc lệnh thành lập Tập đoàn đóng tàu thống nhất (OSK) của Nga nhằm liên kết các công ty liên bang có quy mô lớn trong lĩnh vực đóng tàu với mục đích tăng cường sức mạnh của ngành này, đáp ứng những đòi hỏi cấp bách của đất nước trong thời kỳ mới. Theo kế hoạch, trong sáu tháng cuối năm 2007 sẽ có ba trung tâm đóng tàu lớn ở các khu vực của Nga được thành lập.
Thứ nhất là Trung tâm Phương Tây - liên kết các công ty đóng tàu ở Saint Petersburg và Kaliningrad. Tiếp theo là Trung tâm Phương Bắc - tập hợp các nhà máy của các công ty đóng tàu ở Severodvinsk thuộc vùng Arkhangelsk và thứ ba là Trung tâm Viễn Ðông - liên kết các nhà máy ở các thành phố Komsomon trên sông Amur, Vladivostok và Nakhodka. 100% cổ phần của các trung tâm này đều do nhà nước nắm giữ và từ tháng 1-2009, ba trung tâm này sẽ được góp vốn ủy quyền của OSK.
Theo sắc lệnh của Tổng thống Putin, OSK có nhiệm vụ phát triển, thiết kế, chế tạo, cung cấp, duy trì, nâng cấp, sửa chữa và phục hồi các tàu quân sự và dân sự cũng như các trang thiết bị phục vụ việc khai thác thềm lục địa vì lợi ích của Chính phủ Nga và các khách hàng, trong đó có đối tác nước ngoài, đồng thời thúc đẩy việc hiện đại hóa các công nghệ đóng tàu.
Trong 15 năm qua, đội tàu biển của Nga, nhất là các hạm đội hải quân của nước này đã trải qua giai đoạn "mất mát" lớn. Số lượng tàu chiến của Nga giảm sút nghiêm trọng, từ 428 chiếc còn 273, giảm 37,5% và số tàu chiến loại lớn có khả năng hoạt động hiệu quả trên biển giảm từ 210 chiếc còn 28, giảm 86,7%. Thậm chí có những thời điểm con số này còn tụt xuống thấp hơn nữa.
Quân số của lực lượng hải quân Nga cũng giảm tới 60%, từ 424 nghìn người xuống còn 169 nghìn người. Nhiều liên đội tàu chiến ở Ðịa Trung Hải, Ấn Ðộ Dương và Thái Bình Dương bị giải tán. Hải quân Nga cũng mất nhiều căn cứ không quân ở Cuba, Trung Ðông và châu Phi.
Các chuyên gia quân sự Nga nhận định rằng từ chỗ là lực lượng hùng mạnh trên các đại dương trước đây, hải quân Nga nay đã suy giảm sức mạnh và chỉ còn là một lực lượng ven biển. Nếu xu hướng này tiếp tục, đến năm 2015 số lượng tàu chiến của hải quân của Nga sẽ chỉ còn khoảng 60 chiếc (gồm 22 tàu ngầm hạt nhân, chín tàu ngầm diezen và không quá 29 tàu chiến trên mặt biển).
Gần đây tình hình đã trở nên sáng sủa hơn đối với các hạm đội Nga. Chương trình tăng cường tiềm lực quốc phòng của nước này trong giai đoạn 2007-2015 đã xác định việc phát triển lực lượng hải quân cũng như tăng cường sức mạnh răn đe của lực lượng hạt nhân chiến lược là một trong những hướng ưu tiên của Nga.
Theo Phó Thủ tướng thứ nhất X.Ivanov, Nga sẽ dành khoản ngân sách lên tới 189 tỷ USD cho các dự án thuộc chương trình tăng cường tiềm lực quốc phòng giai đoạn này, trong đó 25% ngân sách sẽ được dành cho việc hiện đại hóa lực lượng hải quân.
Theo kế hoạch, đến năm 2010, Nga sẽ tăng số lượng tàu chiến được đóng mới lên 50%, trong đó sẽ đóng mới một loạt 40 tàu khu trục loại nhỏ, các hạm đội Ban-tích và Biển Bắc sẽ được cung cấp thêm không dưới mười tàu chiến cho mỗi hạm đội. Hiện nay, có nhiều tàu ngầm đang được đóng và hoàn thiện, trong đó có các tàu ngầm hạt nhân chiến lược.
Các tàu ngầm hạt nhân chiến lược này sẽ được trang bị tên lửa đạn đạo hiện đại Bulava - 30 (SS-NX-30). Tàu ngầm Yuri Dongoruki được hạ thủy mới đây là tàu ngầm hạt nhân chiến lược đầu tiên được Nga đóng trong vòng 17 năm qua. Con tàu này dài 170 m, rộng 13 m, tốc độ bơi khi lặn đạt 29 hải lý/giờ và được trang bị 16 quả tên lửa đạn đạo.
Ngoài ra, nhiều tàu ngầm hạt nhân đa năng và diezen cũng đang và sẽ tiếp tục được đóng trong thời gian tới. Các nhà máy đóng tàu của Nga còn thực hiện các đơn đặt hàng đóng tàu chiến cho Ấn Ðộ, Trung Quốc và Algeria.
Việc thực hiện các đơn đặt hàng quân sự không phải là nhiệm vụ duy nhất của ngành công nghiệp đóng tàu Nga.
Ðể tìm kiếm lợi nhuận thật sự trong nền kinh tế thị trường, ngành công nghiệp đóng tàu Nga còn có nhiệm vụ thúc đẩy mạnh mẽ các hoạt động trong lĩnh vực chế tạo các sản phẩm dân sự đáp ứng nhu cầu của thị trường, đem lại nguồn thu ngân sách, góp phần không ngừng hiện đại hóa trang thiết bị cũng như công nghệ đóng tàu. OSK đã được giao nhiệm vụ tạo cân bằng trong việc sản xuất các sản phẩm quốc phòng và dân sự, được thị trường chấp nhận.
Ngành công nghiệp đóng tàu của Nga đã xác định mục tiêu là tìm kiếm vị trí thích hợp đối với khả năng và thế mạnh của mình, nơi mà những sản phẩm của Nga đáp ứng được những nhu cầu của khách hàng. Ðó là việc chế tạo những con tàu phá băng, kể cả tàu chạy bằng năng lượng hạt nhân, là việc chế tạo những giàn nổi ngoài biển khơi hay những con tàu đặc biệt phục vụ khai thác thềm lục địa và những trang thiết bị đặc biệt khác mà Nga có thế mạnh. Nga đã từng thể hiện năng lực của mình trong việc thực hiện các đơn đặt hàng sinh lời.
Có thể kể ra một thí dụ: hệ thống rada trên giàn nổi mà Mỹ đưa từ đảo Hawai tới quần đảo Aleutian, một hệ thống rada lớn nhất và mạnh nhất thế giới, là được đặt trên một bệ giàn do một nhà máy đóng tàu của Nga sản xuất.
Khả năng đóng những con tàu chuyên dụng lớn dùng để vận chuyển khí đốt hóa lỏng phục vụ nhu cầu đang tăng cao của thị trường cũng là một thế mạnh của Nga. Ðây cũng là một cơ hội có thể giúp ngành công nghiệp đóng tàu của Nga vươn lên mạnh mẽ và chiếm được thị phần đáng kể trên thị trường đóng tàu thế giới.
