Làm rõ trách nhiệm của Giám đốc Sở Tài chính TP Cần Thơ trong việc trích thưởng sai nguyên tắc

Báo Nhân Dân ngày 29-8-2007 đăng bài "Việc sử dụng tiền công quỹ ở thành phố Cần Thơ" và Nhân Dân điện tử ngày 29-8 cũng có bài "Nhập nhằng việc sử dụng tiền công quỹ ở thành phố Cần Thơ " chỉ ra những sai trái trong việc UBND TP Cần Thơ và Giám đốc Sở Tài chính TP Cần Thơ chủ trương trích thưởng 5,3 tỷ đồng tiền thu vượt dự toán của Cục Thuế Cần Thơ và Công ty Xổ số kiến thiết Cần Thơ (hai năm 2004 và 2005) để chi cho một số tổ chức và cá nhân, lại không minh bạch và công khai về tài chính, sai quy định của Luật Ngân sách Nhà nước và Nghị định số 60/2003/NÐ-CP ngày 23-6-2003 của Chính phủ.

Chi thưởng sai nguyên tắc

Từ tháng 10-2007 đến nay, cùng với việc kiểm điểm những sai phạm trong việc quản lý thu chi nguồn tiền từ ngân sách Nhà nước (NSNN), các cơ quan UBND thành phố Cần Thơ, Sở Tài chính, Sở Kế hoạch và Ðầu tư, Cục Thuế, Công ty Xổ số kiến thiết Cần Thơ đã lên kế hoạch hoàn trả NSNN số tiền đã chi thưởng vô nguyên tắc. Ngày 10-10-2007, Chủ tịch UBND thành phố Cần Thơ chỉ đạo việc thu hồi, nộp NSNN 5,387 tỷ đồng, cụ thể: Sở Tài chính nộp lại 282 triệu đồng, Sở Kế hoạch và Ðầu tư 80 triệu đồng, Cục Thuế 2,025 tỷ đồng, Công ty Xổ số kiến thiết Cần Thơ ba tỷ đồng.

Lãnh đạo Công ty Xổ số kiến thiết TP Cần Thơ cho biết, trong tổng số ba tỷ đồng phải thu hồi cho NSNN thuộc trách nhiệm công ty thì có 650 triệu đồng chi cho Văn phòng UBND thành phố Cần Thơ, Sở Tài chính và Sở Kế hoạch và Ðầu tư, đến nay Văn phòng UBND thành phố Cần Thơ đã nộp đủ 300 triệu đồng, Sở Kế hoạch và Ðầu tư đã nộp đủ 100 triệu đồng, còn lại 250 triệu đồng thì Sở Tài chính sẽ có biện pháp thu hồi cụ thể; số tiền chi cho Hội đồng xổ số và các tập thể, cá nhân, ban, ngành 350 triệu đồng thì công ty có kế hoạch thu dần, cố gắng dứt điểm trong ba năm; về các khoản tiền thu hồi thì công ty thu hồi đến đâu sẽ nộp ngân sách đến đó.

Lãnh đạo Cục Thuế Cần Thơ cho biết, đã lên kế hoạch thu hồi 2,025 tỷ đồng tiền chi thưởng bị xuất toán, cán bộ, công chức ngành thuế Cần Thơ đã thu hồi trả lần đầu với 300 triệu đồng, sau đó trừ dần số ngày lương hằng tháng, riêng UBND thành phố Cần Thơ trong ngày 24-10-2007 đã hoàn trả toàn bộ phần nhận từ Cục Thuế 381 triệu đồng để Cục Thuế nộp vào NSNN bằng tiền mặt; phần Sở Tài chính nhận từ Cục Thuế 198.986.858 đồng sẽ được thu hồi dần.

Né tránh trách nhiệm

Trong tổng số 5,3 tỷ đồng chi thưởng vô nguyên tắc từ nguồn NSNN (trên thực tế, số tiền chi thưởng sai nguyên tắc này đã vượt hơn 6,5 tỷ đồng) có thể phân thành hai khoản: Khoản thứ nhất thưởng cho tập thể cơ quan, từ đó lãnh đạo cơ quan chia cho từng cá nhân, khoản thứ hai chia cho một số cá nhân là lãnh đạo cơ quan với số tiền cao hơn gấp nhiều lần so với mức thưởng chung nên mang tính chia chác nội bộ và không công khai.

Ðó là trường hợp ông Nguyễn Văn Dược, Giám đốc Sở Kế hoạch và Ðầu tư được chia "tiền thưởng vượt kế hoạch" của ngành thuế Cần Thơ năm 2004 là 241.558.000 đồng và của Công ty Xổ số kiến thiết Cần Thơ năm 2005 là 100 triệu đồng, tổng cộng là hơn 341 triệu đồng. Ðó là khoản tiền 200 triệu đồng mà Giám đốc Sở Tài chính nhận từ Cục Thuế về nhưng không nhập quỹ để tự quyết định chi, cộng với hơn 40 triệu đồng mà ông kê cho việc biếu xén.

Qua tìm hiểu việc thu hồi tiền chi sai nguyên tắc tại Sở Tài chính TP Cần Thơ, chúng tôi thấy ông Lê Thanh Phong, Giám đốc sở vẫn thực hiện những biện pháp mang tính đối phó đối với việc hoàn trả tiền thưởng sai nguyên tắc mà cơ quan Kiểm toán Nhà nước kiến nghị thu hồi. Ông Phong né trách nhiệm cá nhân mà "tát bùn sang ao" cho việc thu hồi khoản tiền thưởng chung cho toàn thể cán bộ, công chức Sở Tài chính đã nhận trong dịp Tết 2006 từ nguồn trích thưởng nộp vượt dự toán của Công ty Xổ số kiến thiết và nguồn thu vượt thu khác ngân sách năm 2005, giao cho tổ chức công đoàn cơ quan nhận số tiền hoàn trả từ cán bộ, công chức và chuyển lại cho Văn phòng sở để nộp lại ngân sách, tỷ lệ trích nộp bằng 10% trên tổng số tiền thưởng mà cán bộ, công chức đã nhận, mỗi quý nộp một lần từ nguồn thu nhập tăng thêm do tiết kiệm.

Tuy nhiên, ông Phong chưa nghiêm túc kiểm điểm trách nhiệm cá nhân của mình khi trực tiếp tham mưu, đề xuất và phân bổ khoản tiền thưởng vượt kế hoạch năm 2004 và 2005 của ngành thuế và Công ty Xổ số kiến thiết Cần Thơ với tổng số tiền bị xuất toán hơn 5,3 tỷ đồng. Bản thân ông cũng chưa lên kế hoạch hoàn trả NSNN số tiền hơn hai trăm triệu đồng mà cá nhân được hưởng một cách vô nguyên tắc và tự giữ để chi.

Việc chi khoản tiền thưởng từ thu vượt dự toán từ nguồn ngân sách địa phương của TP Cần Thơ đã không tuân theo trình tự thủ tục của quy định Nhà nước ban hành, đối tượng được hưởng tiền thưởng không hợp lý, sai mục đích sử dụng, có thể xem đây là những khoản "tự thưởng" không minh bạch.

Theo quy định thì số tiền thưởng vượt thu được hưởng nhằm để bổ sung vốn đầu tư xây dựng cơ bản các công trình kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội, thực hiện nhiệm vụ quan trọng khác và thưởng cho ngân sách cấp dưới.

Về nguyên tắc, nếu khoản chi không đúng quy định thì người thụ hưởng phải nộp lại cho ngân sách. Thế nhưng Giám đốc Sở Tài chính Cần Thơ dù nắm vững nguyên tắc tài chính - kế toán nhưng vẫn cố tình làm sai, để lại những hậu quả nặng nề đối với uy tín lâu năm của Sở Tài chính Cần Thơ, ảnh hưởng đời sống cán bộ, công chức, nhất là đối với việc thu hồi tiền của những người về hưu.

Những sai sót nghiệp vụ khó lý giải

Trong tổng số hơn 700 triệu đồng Sở Tài chính Cần Thơ được phân chia từ khoản tiền thưởng vượt kế hoạch của ngành thuế và Công ty Xổ số kiến thiết Cần Thơ và bị cơ quan kiểm toán kiến nghị thu hồi, đáng lưu ý có 200 triệu đồng tiền mặt nhận về từ Cục Thuế nhưng Giám đốc Sở Tài chính nhận chỉ đạo không nhập quỹ cơ quan mà giao cho một trưởng phòng giữ để chi, theo liệt kê đã chi hơn 138 triệu đồng và đề nghị UBND thành phố quyết toán luôn 60 triệu đồng chưa chi (quyết toán khống).

Với Sở Kế hoạch và Ðầu tư cũng tương tự như vậy, số tiền được thưởng một cách khó hiểu từ tiền thưởng thu vượt của Cục Thuế và của Công ty Xổ số kiến thiết Cần Thơ cũng được ông Giám đốc sở Nguyễn Văn Dược chỉ đạo không nhập quỹ đơn vị, bởi thế khi bị đoàn kiểm tra phát hiện thì ông Dược cứ giải trình loanh quanh là dùng để chi cho công tác, giao tế, không có chứng từ thanh toán. Còn không ít khoản tiền trích thưởng sai nguyên tắc từ nguồn NSNN được cấp phát cho những cơ quan và một số cá nhân nhưng không được thể hiện trên tài khoản vì chưa hề được nhập quỹ cơ quan đó.

Giải thích về sai sót nghiệp vụ tài chính này, lãnh đạo Sở Tài chính Cần Thơ cho biết: "Vì khoản tiền trích thưởng thu vượt dự toán của Cục Thuế Cần Thơ và Công ty Xổ số kiến thiết Cần Thơ được cấp phát về từng đơn vị cụ thể nên Sở Tài chính không đứng ra trực tiếp kiểm tra có nhập quỹ hay không. Về nguyên tắc khi được cấp phát về tài khoản đơn vị, các khoản tiền phải được nhập quỹ và hạch toán vào quỹ tiền mặt, tuy nhiên ở trường hợp này do chi ngân sách bằng tiền mặt nên không thể hiện phần nhập quỹ". Ðúng là nói cách nào cũng xong, biện minh cho cách làm sai nguyên tắc và điều đó được thực hiện qua những người đứng đầu Sở Tài chính Cần Thơ.

Việc tự trích thưởng, tự phân chia khoản tiền thưởng thu vượt của ngành thuế và Công ty Xổ số kiến thiết Cần Thơ không thông qua Hội đồng nhân dân thành phố đã làm trái quy định của Luật Ngân sách. Hàng loạt các khoản chi không rõ ràng, thiếu căn cứ do lãnh đạo  tự định đoạt, ngoài khoản chi thưởng cho các đơn vị và cá nhân, cụ thể Giám đốc Sở Tài chính tự định đoạt 250 triệu đồng, Sở Kế hoạch và Ðầu tư 341 triệu đồng, Cục trưởng Thuế Cần Thơ Trương Viết Hùng hơn 1,1 tỷ đồng. 

Lẽ ra, UBND thành phố, Sở Tài chính, Sở Kế hoạch và Ðầu tư, Cục Thuế là các cơ quan bắt buộc các đơn vị, cá nhân khác phải chấp hành theo Luật Ngân sách, chấp hành nguyên tắc thu chi tài chính, thế nhưng bản thân các cơ quan này lại thực hiện cấp tiền vòng vo (qua cơ quan thuế, qua Công ty Xổ số kiến thiết Cần Thơ) nhằm rút tiền ngân sách, không qua cơ quan giám sát là Hội đồng nhân dân TP Cần Thơ.

Ðộng tác không nhập quỹ khoản tiền mặt tương đối lớn được cấp phát để xác lập quyết toán chung của cơ quan, rồi việc không công khai nguồn chi, đối tượng chi, không đặt vấn đề phải thanh toán, quyết toán khoản tiền được cấp phát hơn 5,3 tỷ đồng, lại không thực hiện kiểm tra, giám sát việc thực hiện chi tiêu và sử dụng nguồn tiền này ở cơ quan, đơn vị sử dụng ngân sách... vì vậy dẫn tới những sai sót mang tính hệ thống, tạo điều kiện cho một số cá nhân chi tiêu tùy tiện  ngân sách xuất phát từ sự chỉ đạo, điều hành của Giám đốc Sở Tài chính. 

Dư luận cho rằng, cùng với ông Phong, một số cán bộ  khác tại  Sở Kế hoạch và Ðầu tư, Cục Thuế TP Cần Thơ,... phải chịu trách nhiệm về việc gây thiệt hại cho công quỹ.