Huyện Tam Nông, tỉnh Ðồng Tháp nằm giữa Ðồng Tháp Mười nổi tiếng phì nhiêu của châu thổ đồng bằng Nam Bộ. Vùng đất hoang hóa này trước đây rất khó sinh sống.
Ông Tư Thủ, ông Bảy Hôn là những người có mặt ở vùng đất Tam Nông từ những ngày đầu tái lập huyện cho biết: "Hồi đó, lúa sạ được gần nửa tháng đang lên xanh tốt, bỗng vài ngày sau lá bị đỏ đầu, đem phân rải xuống thì cây lúa từ từ lụi tàn rồi chết sạch. Năm nào đất cũng dậy phèn đỏ lòm, không loại cây nào sống nổi. Ðó là chưa kể chuyện sâu rầy, chuột bọ phá hại tràn lan. Vì thế, nhiều người đến đây chưa có kinh nghiệm sản xuất, thiếu lòng kiên nhẫn, chỉ sau một, hai năm làm ăn thất bại đã khăn gói ra đi...".
Từ khi tiến quân vào khai phá Ðồng Tháp Mười, đào kênh, xẻ rạch, làm thủy lợi nội đồng để tháo chua, rửa phèn, làm bờ cao, cống bọng để ngăn lũ, sản xuất ở vùng quê Tam Nông đã có nhiều biến đổi.
Ðất đai được cải thiện dần. Các tiến bộ khoa học kỹ thuật được triển khai và ứng dụng đạt kết quả khả quan. Ðất không phụ lòng người, không những cây lúa hai vụ một năm đang phát triển tốt tươi. Ðồng thời, mạnh dạn chuyển dịch cơ cấu trong nông nghiệp, phá thế độc canh cây lúa chuyển sang sản xuất đa canh đem lại hiệu quả kinh tế đáng kể!
Bây giờ, người dân huyện Tam Nông nói nhiều về chuyện làm ăn thông qua những mô hình sản xuất chăn nuôi đạt doanh thu trên 50 triệu đồng/ha... Trồng đậu nành xen canh hai vụ lúa/năm là mô hình đạt hiệu quả kinh tế cao.
Anh nông dân Ðào Công Kía ở xã Phú Thành A, kể về kỹ thuật canh tác hai vụ lúa xen một vụ đậu tương như một kỹ sư thực thụ: "Khi thu hoạch lúa đông xuân xong, tôi tranh thủ đốt gốc rạ, thuê người cày xới đất, bơm nước vào ruộng, bón phân lót và gieo sạ hạt đậu tương giống 17A... Qua gần ba tháng vun trồng, chăm sóc đúng quy trình kỹ thuật của cán bộ khuyến nông hướng dẫn, mười công ruộng đậu của tôi đã cho thu hoạch được hơn 2,4 tấn đậu tương thương phẩm, bán giá bình quân 5.000 đồng/kg, trừ tất cả chi phí... tôi còn lời hơn 6,6 triệu đồng".
Tại hội thảo mô hình trồng đậu tương xen hai vụ lúa, anh Nguyễn Văn Thông, Phó trưởng Phòng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn huyện Tam Nông cho biết: "Ðất sau khi trồng đậu tương rất giàu dinh dưỡng và tơi xốp, giúp nông dân giảm được chi phí bón phân cho vụ lúa hè thu, năng suất lúa được tăng lên... Toàn huyện Tam Nông hiện có cả trăm hộ trồng đậu tương xen hai vụ lúa đông xuân và hè thu, tập trung tại các xã An Hòa, An Long, Phú Ninh, Phú Thành A và Phú Cường với hàng chục héc-ta. Ða số người trồng đậu đều có lãi từ 6 đến 10 triệu đồng/ha".
Bên cạnh nguồn lợi từ cây đậu tương, mô hình trồng ớt trên đồng đất sản xuất lúa kém hiệu quả đã được nông dân Tam Nông áp dụng thành công. Anh Trần Văn Phàm ở xã Phú Ninh đã đầu tư hơn 10 triệu đồng để cải tạo đất, mua cây ớt giống chỉ thiên hai mũi tên đỏ, trái nhỏ để trồng trên 2.300 m2 đất ruộng gò nhà mình.
Anh Phàm vui vẻ bộc bạch: "Loại ớt này rất dễ trồng, cho năng suất cao, chất lượng tốt, bán được giá cao". Nhờ cần mẫn chăm sóc nên sau hơn bốn tháng vun trồng, 2.300 m2 ớt của anh Phàm đã thu hái được gần 6,5 tấn trái ớt thương phẩm, thu trên 21 triệu đồng. Trừ tất cả chi phí đầu tư và công chăm sóc, anh Phàm còn lãi trên 10 triệu đồng... Nông dân Tam Nông cũng đã trồng hàng chục ha ớt trên đồng đất sản xuất lúa kém hiệu quả tập trung nhiều ở các xã An Long, An Hòa và Phú Ninh...
Ðặc biệt, từ hơn hai năm nay, anh Nguyễn Văn Phương - ở xã An Hòa đã tận dụng 4 ha đất bãi bồi ven sông Tiền để trồng rau muống lấy hạt vụ đông xuân và trồng 2,5 công cỏ Úc để nuôi bò lai Sin. Theo anh Phương, vụ rau muống lấy hạt mỗi năm của gia đình, sau khi thu hoạch cho năng suất trên dưới 4 tấn hạt thương phẩm, bán giá bình quân 10.000 đồng/kg, thu nhập trên 150 triệu đồng. Ðó là chưa kể việc tận dụng nguồn rau muống sau khi đã lấy hạt xong làm thức ăn bổ sung cho đàn bò lai Sin... Riêng 2,5 công trồng cỏ Úc và nuôi 9 con bò lai Sin đã cho anh nguồn lợi nhuận trên 40 triệu đồng. Như vậy, sau khi trừ tất cả chi phí đầu tư và công chăm sóc... gia đình anh thu hơn 80 triệu đồng/năm tiền lời. Ðây là mô hình nằm trên đồng đất bãi bồi ven sông Tiền có tổng diện tích 31 ha đã được chính quyền xã An Hòa quy hoạch thành vùng sản xuất đạt doanh thu trên 50 triệu đồng/ha.
Những năm gần đây, nông dân Tam Nông đã tận dụng nguồn rơm để cải thiện đời sống, tăng thu nhập cho gia đình bằng nghề trồng nấm. Anh Ðỗ Văn Mên ở xã Phú Cường đã tranh thủ trồng nấm rơm trên 2,6 công đất ruộng sau nhà mình cho biết: "Trồng nấm không khó nhưng phải nắm vững và ứng dụng đúng quy trình kỹ thuật mới đạt kết quả cao. Gia đình tôi đã có lãi trên 21 triệu đồng nhờ trồng nấm". Thu hoạch nấm xong có thể lấy rơm mục làm phân bón cho lúa vụ mùa sau rất giàu chất dinh dưỡng, tiết giảm chi phí mua phân bón cho lúa... Mô hình trồng nấm rơm giải quyết việc làm, tăng thu nhập cho nhiều lao động nhàn rỗi ở nông thôn... Ngành Nông nghiệp huyện Tam Nông đã hỗ trợ cho Hợp tác xã nông nghiệp Tân Cường, xã Phú Cường một máy ép rơm trị giá hàng chục triệu đồng để giúp nông dân áp dụng mô hình trồng nấm rơm, nâng cao thu nhập kinh tế gia đình.
Cùng với chuyển dịch cơ cấu cây trồng, phong trào nuôi trồng thủy sản ở huyện trung tâm Ðồng Tháp Mười cũng phát triển mạnh. Toàn huyện hiện có hơn 2.600 hộ nuôi hơn 400 héc-ta mặt nước ao hầm, lồng bè nuôi tôm, cá các loại...
Anh Nguyễn Ngọc Tước ở xã Phú Ðức đã tận dụng cái ao cũ 800 m2 sau nhà thả nuôi hơn 40.000 con cá rô đồng. Sau hơn 6 tháng chăm sóc, anh Tước tát ao, bán hơn 2,6 tấn cá rô đồng thương phẩm được trên 60 triệu đồng, trừ tất cả chi phí gia đình anh Tước còn lãi gần 25 triệu đồng. Không những thế, anh Tước còn thực hiện thành công mô hình cho cá rô đồng sinh sản nhân tạo để cung cấp giống cho người nuôi, thu lãi mỗi năm hơn 15 triệu đồng. Anh Tước vui vẻ bộc bạch: "So với nuôi cá thịt thì ương cá rô đồng giống nhân tạo thời gian tương đối ngắn, đầu tư chi phí không cao lắm, nhưng thu lãi thật hấp dẫn...".
Còn anh Nguyễn Hiền Sỹ ở xã Phú Thọ cũng có lợi nhuận hàng trăm triệu đồng từ mô hình nuôi tôm càng xanh trên chân ruộng trong mùa nước nổi; ông Nguyễn Văn Ðính ở xã Phú Thọ có thu nhập mỗi năm cả tỷ đồng từ mô hình nuôi cá lóc trong ao và ương bán cá lóc giống. Ông được mệnh danh là "vua cá lóc miền Tây Nam Bộ". Mỗi năm, nông dân Tam Nông thu tổng sản lượng trên 5.500 tấn thủy sản các loại. Ðây là thế mạnh thứ hai sau cây lúa của huyện đang được chính quyền địa phương khuyến khích phát triển...
Ông Lê Hoàng Nam, Phó Chủ tịch Ủy ban Nhân dân huyện Tam Nông cho biết: "Thời gian tới, huyện Tam Nông sẽ quyết tâm chuyển đổi mạnh từ nền sản xuất nông nghiệp chỉ độc canh cây lúa sang nền nông nghiệp xen canh, đa canh với đa dạng hóa cây trồng vật nuôi trên cùng một diện tích đất. Ðột phá là mở rộng diện tích nuôi tôm càng xanh trên 1.000 ha ruộng trong mùa nước nổi năm 2007, để tăng thu nhập cho nông dân, thúc đẩy nền kinh tế địa phương tăng tốc...".
Bây giờ, về Tam Nông ai cũng cảm nhận được bộ mặt nông thôn đã thay đổi. Ðồng bưng hoang vắng năm xưa, nay đã trở thành cánh đồng lúa vàng, những làng quê dân cư trù phú chan hòa ánh điện, vườn cây trái sum suê trĩu cành, diện tích rừng tràm được mở rộng xanh tươi ngút ngàn. Những con lộ nông thôn được nâng cấp đá, trải nhựa bằng phẳng. Một kiểu mẫu nông thôn mới thắm đượm tình làng nghĩa xóm đang được kiến thiết và phát triển trên đất Tam Nông... Người dân nhiều vùng đang về huyện Tam Nông để định cư làm ăn, lập nghiệp.
