Lai tạo thành công giống lúa chất lượng cao

Mới đây, các kỹ sư thuộc Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển lúa lai thuộc Viện Cây lương thực và Cây thực phẩm - Viện Khoa học nông nghiệp Việt Nam đã chọn tạo thành công giống lúa HYT-100. Ðây là công trình nghiên cứu nằm trong "Chương trình giống cây trồng, vật nuôi và giống cây lâm nghiệp" do Thủ tướng Chính phủ ký quyết định và được triển khai từ năm 2000.

Giống lúa HYT-100 do các nhà khoa học Việt Nam lai tạo có năng suất bình quân đạt 600 - 750 kg một ha, cho gạo chất lượng cao, ngon, cơm mềm, có mùi thơm nhẹ. Việc lai tạo giống lúa lai HYT-100 được áp dụng theo phương pháp chọn tạo giống lúa lai ba dòng của IRRI lai giữa dòng bất dục đực tế bào chất (CMS) AMS20A (IR 58025A) với dòng bố R100. Dòng mẹ AMS20A là một trong 60 dòng CMS nhập nội, dòng bố R100 được chọn lọc trong các giống lúa thuần hiện có của Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển lúa lai. HYT-100 có thời gian sinh trưởng ngắn, chỉ khoảng 125 ngày đến 130 ngày một vụ xuân muộn, 105 ngày đến 110 ngày một vụ mùa sớm. Cây đẻ nhánh khỏe, khả năng chịu rét và chống sâu bệnh khá tốt.

Vụ xuân 2009, Trung tâm Nghiên cứu và phát triển lúa lai đã phối hợp Trạm Khuyến nông thị xã Nghĩa Lộ (Yên Bái) triển khai mô hình sản xuất lúa thương phẩm chất lượng cao và sản xuất hạt giống F1 của tổ hợp lai ba dòng HYT-100 tại các điểm Tân An, Nghĩa Phúc... trên cánh đồng Mường Lò. Theo bà Nguyễn Tuyết Dung, Trạm trưởng Trạm Khuyến nông thị xã Nghĩa Lộ, với mức đầu tư như nhau, trên diện tích triển khai 23 ha giống HYT-100 cho năng suất dự kiến 72 tạ/ha tương đương với giống Nhị ưu 838 (vẫn đang gieo cấy phổ biến ở Mường Lò) nhưng do giá bán sản phẩm cao hơn 1.000-1.500 đồng/kg nên tổng thu đạt 46,8 triệu đồng/ha, cao hơn so với sản xuất giống Nhị ưu 838 từ 7,2 đến 10,8 triệu đồng/ha. Tại Thanh Hóa, HYT-100 đã được đưa vào kế hoạch phát triển lúa lai và lúa chất lượng giai đoạn 2006-2010 của tỉnh. Vụ xuân 2009, tại xã Nga Thắng, vùng đất xấu nhất huyện Nga Sơn, giống HYT-100 được cấy trên diện tích 20 ha. Theo chị Nguyễn Thị Hoãn, nông dân Nga Thắng, HYT-100 cứng cây, ít sâu bệnh hơn các giống lúa lai Trung Quốc đã trồng tại địa phương; năng suất HYT-100 đạt 330 - 350 kg/sào (66 - 70 tạ/ha); đặc biệt cơm rất ngon, thơm, mềm, vị đậm; bà con nông dân rất phấn khởi và mong vụ sau tiếp tục được cung ứng giống HYT-100. Việc gieo cấy giống HYT-100 cùng với nền thâm canh áp dụng kỹ thuật phân viên nén dúi gốc mang lại hiệu quả kinh tế cao được bà con  hưởng ứng và mong muốn phát triển thành một chương trình sản xuất gạo hàng hóa chất lượng cao.

Giống lúa HYT-100 được công nhận là giống lúa tạm thời từ năm 2005. Từ đó đến nay, HYT-100 đã được nông dân chấp nhận, được trồng khảo nghiệm và phát triển tốt tại các địa phương: Thanh Hóa, Ninh Bình, Nam Ðịnh, Thái Nguyên... Với những ưu thế về năng suất, chất lượng, khả năng chống chịu, tính chủ động trong sản xuất và cung ứng hạt giống F1 cùng với hiệu quả kinh tế mang lại tại nhiều địa phương, giống lúa lai HYT-100 đã được khẳng định là giống lúa lai ba dòng có năng suất cao, chất lượng tốt và mang lại hiệu quả kinh tế cao cho người trồng lúa. Các chuyên gia nông học đánh giá đây là một giống lúa lai có năng suất và phẩm chất tốt, có thể phát triển thành vùng sản xuất hàng hoá để tăng thu nhập cho nông dân. PGS,TS Nguyễn Trí Hoàn, Viện trưởng Viện Cây lương thực và cây thực phẩm, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển lúa lai cho biết: "Nhờ có sự hỗ trợ tích cực của Bộ Khoa học và Công nghệ về vốn,  công việc nghiên cứu giống lúa HYT-100 được tiến hành thuận lợi và sản phẩm HYT-100 đã ra đời. Giống lúa này sẽ dần thay đổi thói quen của nông dân Việt Nam từ xưa đến nay là thường sử dụng giống ngoại nhập không phù hợp với điều kiện tự nhiên ở nước ta".

Theo số liệu từ Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, 70% nguồn giống mà nông dân Việt Nam đang gieo trồng hiện nay là nguồn giống không chính thống (cả dòng bố mẹ hoặc dòng bố hay dòng mẹ được sản xuất ở nước ngoài). Trong những năm qua, việc đầu tư cho nghiên cứu và chọn tạo giống lúa lai ở nước ta đã mang lại nhiều thành quả đáng khích lệ. Nhiều dòng, giống bố mẹ lúa lai tốt đã được tạo ra. Ðây là những vật liệu quý cho phát triển lúa lai Việt Nam trong những năm tiếp theo. Việc phát triển và nhân rộng giống lúa lai ba dòng HYT-100 góp phần không nhỏ trong việc phát triển thị trường lúa gạo, bảo đảm hiệu quả kinh tế trên một đơn vị canh tác của người nông dân và giữ vững an ninh lương thực quốc gia. Thời gian tới, giống lúa lai ba dòng HYT-100 sẽ được nhân rộng chủ yếu ở vùng đồng bằng sông Hồng và trong tương lai sẽ nghiên cứu thổ nhưỡng của các vùng miền khác để đưa giống lúa này vào gieo trồng.

Giống lúa HYT-100 hiện đã được đăng ký thương hiệu độc quyền "Thiên Hương HYT-100". Hiện giống lúa này đã được một công ty ngỏ ý mua để nhân trên diện rộng. Ðây chính là mô hình liên kết giữa "bốn nhà" (Nhà nước, nhà khoa học, nhà doanh nghiệp và nhà nông dân) trong phát triển sản xuất lúa lai mà Nhà nước đã định hướng thực hiện trong thời gian tới.

TUYẾT HOÀN

Có thể bạn quan tâm