Thực tiễn áp dụng pháp luật ở nước ta trong những năm gần đây cho thấy có không ít trường hợp lúc đầu người bị hại có đơn yêu cầu khởi tố vụ án, khởi tố bị can, nhưng sau đó vì một lý do nào đó như bị phía gia đình người phạm tội dụ dỗ mua chuộc bằng nhiều tiền hoặc đe dọa bằng nhiều hình thức, thủ đoạn khác nhau... dẫn đến việc người bị hại lại có đơn xin rút yêu cầu khởi tố vụ án gây không ít khó khăn cho việc điều tra, truy tố, xét xử của các cơ quan tiến hành tố tụng. Mặc dù tại Điều 88 BLTTHS năm 1988 đã quy định các trường hợp khởi tố vụ án theo yêu cầu của người bị hại, cụ thể là:
"1. Những vụ án về các tội phạm được quy định tại khoản 1 các điều 104, 105, 106, 108, 109, 111, 113, 121, 122, 131 và 171 Bộ luật Hình sự chỉ được khởi tố khi có yêu cầu của người bị hại.
2. Trong trường hợp người bị hại rút yêu cầu trước ngày mở phiên tòa thì vụ án phải được đình chỉ.
Trong trường hợp cần thiết, tuy người bị hại rút yêu cầu, VKS hoặc Tòa án vẫn có thể tiếp tục tiến hành tố tụng đối với vụ án". Những quy định trên đây cho thấy điều luật quy định rất chung chung cho nên việc điều tra, truy tố, xét xử những vụ án này phần lớn dựa vào yêu cầu khởi tố của người bị hại.
... Để khắc phục những hạn chế trên, BLTTHS năm 2003 đã có những sửa đổi, bổ sung về vấn đề khởi tố theo yêu cầu của người bị hại, cụ thể như sau:
Để bảo đảm quyền lợi của người chưa thành niên, người có nhược điểm về thể chất, tâm thần khi họ bị xâm hại thì tại khoản 1 Điều 105 BLTTHS năm 2003 đã quy định: Trong trường hợp người bị hại là người chưa thành niên, người có nhược điểm về thể chất hoặc tâm thần thì người đại diện hợp pháp của họ có quyền yêu cầu cơ quan tiến hành tố tụng khởi tố vụ án.
Ngoài ra, theo quy định tại khoản 2 Điều 105 thì các cơ quan tiến hành tố tụng vẫn có thể tiếp tục tiến hành tố tụng đối với vụ án mà người bị hại, người đại diện hợp pháp của họ đã rút yêu cầu khởi tố trong trường hợp có căn cứ để xác định người đã yêu cầu khởi tố rút yêu cầu khởi tố trái với ý muốn của họ do bị ép buộc, cưỡng bức. Với quy định mới này sẽ tránh được tình trạng những vụ án không được tiến hành điều tra do phía người bị hại bị mua chuộc hoặc cưỡng bức, giúp các cơ quan tiến hành tố tụng tiến hành điều tra, truy tố xét xử được nhanh chóng, kịp thời, đáp ứng các yêu cầu đòi hỏi của xã hội đặc biệt là các vụ án hiếp dâm, cưỡng dâm, làm nhục người khác hoặc vu khống... gây chú ý đặc biệt của dư luận.
Bên cạnh việc quy định quyền yêu cầu khởi tố của người bị hại, thì tại khoản 3 Điều 105 Bộ luật này cũng quy định rõ trách nhiệm của người bị hại khi đã rút yêu cầu khởi tố nhằm nâng cao vai trò, trách nhiệm của họ khi có đơn yêu cầu khởi tố để giúp các cơ quan tiến hành tố tụng điều tra nhanh chóng, xử lý kịp thời các hành vi phạm tội, đó là việc: "Người bị hại đã rút yêu cầu khởi tố thì không có quyền yêu cầu lại, trừ trường hợp rút yêu cầu do bị ép buộc, cưỡng bức".
Với những sửa đổi, bổ sung trên đây của BLTTHS năm 2003 sẽ góp phần nâng cao vai trò, trách nhiệm của người bị hại khi có đơn yêu cầu khởi tố vụ án, hạn chế được tình trạng có đơn yêu cầu khởi tố sau đó lại rút đơn nhằm giúp các cơ quan tiến hành tố tụng tiến hành điều tra, truy tố, xét xử nhanh chóng, kịp thời bảo đảm tính nghiêm minh của pháp luật cũng như đáp ứng các yêu cầu đòi hỏi ngày càng cao trong công cuộc cải cách tư pháp hiện nay.
