Khởi kiện Máy gia tốc hạt lớn LHC có thể hủy diệt Trái Đất

Ngày 21-3-2008, hai nhà khoa học Luis Sancho và Walter Wagner tại Haiwaii (Mỹ) đã nộp đơn lên Tòa án Haiwaii khởi tố CERN và một số cơ quan khoa học Mỹ như Bộ Năng lượng, Quỹ Khoa học tự nhiên quốc gia và Phòng Thí nghiệm Fermi, yêu cầu trước khi chứng minh được tính an toàn thì chưa cho khởi động LHC.

Bộ Năng lượng và Phòng Thí nghiệm Fermi chưa nói gì cụ thể; họ cho rằng vụ kiện này nên do Bộ Tư pháp xử lý. Ông James Gillies người phát ngôn của CERN nói yêu cầu của vụ kiện này hoàn toàn sai lầm, LHC sẽ khởi động vào năm nay, sau đây một năm nữa, thế giới vẫn chưa có gì thay đổi.

Đơn kiện của Sancho và Wagner nêu lên một giả thuyết – LHC có thể tạo ra những hạt kỳ dị giết người (killer strangelets, một loại vật chất hạt giả thiết kể cả quark bất bình thường); nếu một loại hạt kỳ dị nào đó rất ổn định và mang điện tích âm thì chúng có thể “ăn” các hạt vật chất thông thường và chuyển biến chúng thành những vật chất kỳ lạ; và cuối cùng, một loạt phản ứng dây chuyền sẽ hủy diệt toàn bộ trái đất.

Trên thực tế, năm 2003 một báo cáo thẩm định tính an toàn của LHC cho rằng “nó không có cơ sở gây ra bất kỳ nguy hiểm nào”. Tuy vậy, báo cáo này cũng thừa nhận LHC có xác suất cực nhỏ tạo ra lỗ đen mini trong thời gian cực ngắn..., qua đó phá hoại proton của các nguyên tử thông thường.

Năm xưa khi Phòng thí nghiệm quốc gia Brookhaven (Brookhaven National Laboratory, Mỹ) khởi công làm Máy gia tốc Ion nặng của thuyết Tương đối (Relativistic Heavy Ion Collider, RHIC), Wagner cũng đã nêu ra giả thuyết về tính nguy hiểm của RHIC.

Chính vì thế Gillies nói: “RHIC bắt đầu vận hành từ năm 2000, cho tới nay chúng ta có sao đâu.” Ông cho biết, trong thiên nhiên thường xuyên xảy ra những va chạm với mức năng lượng cao hơn nhiều so với trong LHC, hạt của tia vũ trụ có thể bắn đi với tốc độ gần bằng tốc độ ánh sáng xuyên qua xung quanh ngân hà. Mặt Trăng chịu ảnh hưởng của sự va chạm đó đã 5 tỷ năm mà cũng chưa bị một lỗ đen tham ăn nào nuốt chửng hoặc một hạt kỳ dị nào tiêu diệt.

Nhưng Sancho và Wagner cho rằng việc thẩm định tính an toàn của LHC tiến hành qua loa đại khái, đánh giá thấp nguy hiểm tiềm ẩn, và cách giải thích của Gillies về tia vũ trụ có sai lầm. Trong đơn kiện họ viết “Bị cáo có thể vô tình tạo ra một hình thức vật chất nguy hiểm ... hoặc một trạng thái môi trường vật lý không an toàn; rõ ràng nguy cơ đó có thể tác động đến địa phương hoặc quốc gia.”

Tiến sĩ  vật lý Wagner sống ở Hawaii, nghiên cứu về tia vũ trụ tại ĐH California, Berkeley, sau đó làm cán bộ quản lý an toàn phóng xạ cho cơ quan Cựu chiến binh (Veterans Administration). Còn nhà khoa học Sancho sống tại Tây Ban Nha, tự nhận là tác giả của lý thuyết thời gian.    

Ngày 10-9 vừa qua, Máy Gia tốc Hạt lớn LHC đã chính thức khởi động, hiện nay chưa xảy ra vấn đề gì không an toàn. Người ta đã bơm hai dòng proton vào LHC và đang tăng tốc chúng chuyển động theo chiều ngược nhau.

Dự kiến đến 21-10 tới, chúng sẽ đạt tốc độ yêu cầu và người ta có thể cho chúng va chạm với nhau. Ngày hôm đó được coi là ngày chính thức vận hành LHC, và nguyên thủ nhiều nước sẽ tới dự lễ khánh thành vào hôm đó.