Tổ chức Động vật Châu Á được thành lập từ năm 1998 và bắt đầu cứu hộ gấu tại Việt Nam từ năm 2006. Đến nay, đã cứu hộ và chăm sóc 251 cá thể gấu ngựa và gấu chó tại Việt Nam; trong đó, có 202 cá thể đang được chăm sóc trong an toàn và tự do tại Trung tâm Cứu hộ gấu Việt Nam (Vườn quốc gia Tam Đảo, Vĩnh Phúc). Đến thời điểm này, Tổ chức Động vật Châu Á đã đầu tư hơn 18,5 triệu USD để xây dựng, vận hành và duy trì Trung tâm Cứu hộ gấu Việt Nam.
Dự án Trung tâm Cứu hộ gấu Việt Nam cơ sở 2 tại Vườn quốc gia Bạch Mã là dự án thiết yếu trong việc cứu hộ và chăm sóc nhân đạo cho toàn bộ các cá thể gấu vẫn đang sống mòn trong các trang trại nuôi gấu lấy mật - ngành kinh doanh đang đẩy gấu chó và gấu ngựa, hai loài động vật thuộc nhóm nguy cấp quý hiếm tới bờ vực tuyệt chủng. Đây là dự án có quy mô, sẽ là trung tâm cứu hộ gấu lớn nhất Việt Nam.
Theo Cục Kiểm lâm, hiện còn khoảng 870 cá thể gấu đang được nuôi trong các cơ sở tư nhân và các hộ gia đình, ngoại trừ hơn 300 cá thể gấu đã được đưa về các trung tâm cứu hộ gấu do Nhà nước quản lý. Trung tâm Cứu hộ gấu Việt Nam cơ sở 2 do Tổ chức Động vật Châu Á viện trợ không hoàn lại 10,5 triệu USD (tương đương 242,5 tỷ Đồng), được Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn phê duyệt.
Với quy mô hơn 12ha, bao gồm 6 nhà gấu đôi và 12 khu bán hoang dã, có bệnh viện thú y hiện đại, khu chế biến thức ăn cho gấu, khu giáo dục truyền thông, khu xử lý chất thải, nước thải theo tiêu chuẩn hiện đại nhất, không gây ô nhiễm môi trường, Trung tâm sẽ cứu hộ, chăm sóc hơn 300 cá thể gấu được tiếp nhận từ các cơ sở nuôi gấu tư nhân, các vụ vi phạm. Trung tâm sẽ hoàn thiện vào năm 2026.
 |
| Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lê Quốc Doanh phát biểu tại buổi khởi động dự án. |
Thứ trưởng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lê Quốc Doanh cho rằng, Việt Nam là một trong những nước tham gia Công ước về buôn bán quốc tế các loài động vật, thực vật hoang dã nguy cấp (CITES) từ rất sớm (năm 1994). Thời gian qua, các cơ quan chức năng của Việt Nam đã coi tình trạng buôn bán, tiêu thụ trái pháp luật mẫu vật động vật hoang dã là một trong những thách thức đối với công tác bảo tồn đa dạng sinh học; cùng với đó là hàng loạt các hành động nhằm đấu tranh, ngăn chặn và giảm nhu cầu sử dụng động vật hoang dã và các sản phẩm của chúng đã được triển khai, bao gồm cả việc hoàn thiện các quy định của pháp luật, nâng cao nhận thức của cộng đồng và tăng cường thực thi luật và xử lý nghiêm các hành vi vi phạm.
Theo Thứ trưởng Lê Quốc Doanh, dự án được triển khai thể hiện cam kết mạnh mẽ của Chính phủ Việt Nam trong việc thực hiện đầy đủ các quy định của những Công ước quốc tế liên quan đến bảo tồn đa dạng sinh học, các loài động vật hoang dã mà Việt Nam đã tham gia.
Thông qua thực hiện dự án, Việt Nam phấn đấu chấm dứt việc nuôi gấu trong cơ sở nuôi nhốt của hộ gia đình, cá nhân vào cuối năm 2026. Loài gấu tại Việt Nam sẽ được bảo tồn bền vững qua việc nâng cao nhận thức của cộng đồng về bảo vệ loài gấu và lồng ghép vào chương trình nghiên cứu tái thả và bảo tồn loài gấu trong tự nhiên.
Việc đưa vào vận hành các Trung tâm này đã góp phần giải quyết tình trạng thiếu cơ sở chăm sóc, cứu hộ động vật hoang dã do người dân tự nguyện trao trả, do tịch thu hoặc xử lý các vụ án, vụ việc vi phạm. Các hoạt động của dự án sẽ được lồng ghép vào hoạt động du lịch sinh thái của Vườn quốc gia Bạch Mã, là điểm đến hấp dẫn lớn đối với khách tham quan du lịch trong nước và quốc tế. Qua đó, góp phần tạo ra công ăn việc làm cho người lao động địa phương.
 |
TS Jill Robinson MBE, sáng lập viên kiêm Tổng giám đốc Tổ chức Động vật Châu Á phát biểu tại khởi động. |
TS. Jill Robinson MBE, sáng lập viên kiêm Tổng giám đốc Tổ chức Động vật Châu Á chia sẻ:
Việt Nam là quốc gia đầu tiên cấm hoàn toàn nuôi nhốt gấu lấy mật, và hôm nay Chính phủ Việt Nam đã thể hiện rõ quyết tâm và tầm nhìn để hiện thực hóa việc đóng cửa các trại nuôi gấu lấy mật và cứu hộ hết toàn bộ gấu còn bị nuôi nhốt. Thay mặt những người yêu và ủng hộ công tác bảo tồn gấu trên toàn thế giới, tôi xin được gửi lời cảm ơn chân thành tới Chính phủ Việt Nam, ngày hôm nay đã thể hiện rõ quyết tâm hợp tác và hỗ trợ Tổ chức Động vật Châu Á trong những năm qua.
