Khoa học công nghệ, nền tảng nâng cao chất lượng đào tạo ngành Công thương

Thông tin tại tọa đàm cho thấy, giai đoạn 2021–2025 đánh dấu bước phát triển mạnh mẽ của hoạt động nghiên cứu khoa học tại các cơ sở giáo dục thuộc Bộ Công thương - không chỉ về số lượng mà cả về chiều sâu, chất lượng và năng lực ứng dụng thực tiễn.

Chỉ trong vòng 5 năm, hệ thống các trường thuộc Bộ Công thương đã tạo ra 26.845 sản phẩm khoa học và công nghệ các loại - con số tăng hơn 1,5 lần so với giai đoạn trước.

Đáng chú ý, các bài báo thuộc danh mục ISI/Scopus - thước đo quan trọng cho chất lượng nghiên cứu khoa học, chiếm khoảng 60% tổng số công bố quốc tế, cho thấy hoạt động nghiên cứu đã từng bước tiệm cận các chuẩn mực học thuật quốc tế.

TS Vũ Anh Hoàng - Vụ Tổ chức cán bộ (Bộ Công thương) chia sẻ: Trong 5 năm qua, có tới 3.449 bài báo và báo cáo khoa học có sự tham gia của sinh viên, trong đó 2.358 bài do sinh viên là tác giả chính – tập trung chủ yếu tại các trường đại học kỹ thuật và công nghệ.

Nhiều đề tài sinh viên đã giành được các giải thưởng khoa học uy tín trong nước như giải Euréka, giải nghiên cứu khoa học sinh viên cấp Bộ, cấp Quốc gia. Đây không chỉ là những thành tích cá nhân, mà còn góp phần hình thành văn hóa nghiên cứu trong môi trường học đường, từng bước nâng cao năng lực tư duy khoa học cho thế hệ kỹ sư, kỹ thuật viên tương lai.

Không chỉ dừng lại ở nghiên cứu lý thuyết, các cơ sở giáo dục thuộc Bộ Công thương đã triển khai một khối lượng lớn đề tài khoa học công nghệ ở các cấp độ khác nhau. Cụ thể, trong 5 năm: Hoàn thành 90 đề tài cấp Nhà nước, 355 đề tài cấp Bộ và cấp tỉnh, 2.511 đề tài cấp cơ sở. Số lượng đề tài cấp cơ sở tăng đều qua từng năm, từ khoảng 506 đề tài năm 2021 lên tới 851 đề tài năm 2025. Nhiều nhóm giảng viên trẻ và sinh viên tích cực tham gia, tạo nền tảng để phát triển các nghiên cứu quy mô lớn và chuyên sâu hơn trong tương lai.

Nhiều công trình đã tập trung vào giải quyết các vấn đề thực tiễn như: tối ưu hóa quy trình sản xuất, tiết kiệm năng lượng, tự động hóa dây chuyền, chế tạo robot vận chuyển, phát triển phần mềm quản lý công nghiệp…

Ông Đào Việt Bách – Giám đốc Khối Hướng nghiệp và Việc làm, Rikkei Education – Tập đoàn Rikkeisoft chia sẻ: Quá trình hợp tác chặt chẽ giữa doanh nghiệp và nhà trường đã tạo ra môi trường để sinh viên tiếp cận các bài toán thực tế. Đây thực sự là một điều kiện và cơ hội rất tốt cho người học. Từ đó, nhiều đề tài, công trình nghiên cứu trong các lĩnh vực công nghệ mới như trí tuệ nhân tạo, tự động hóa, IoT… đã được ứng dụng vào các nhà máy, dây chuyền sản xuất và triển khai cho các khách hàng của Tập đoàn.

Thông qua hoạt động nghiên cứu khoa học, sinh viên có thể phát triển 4 nhóm phẩm chất và kỹ năng: Thứ nhất là, tư duy hệ thống và kỹ năng giải quyết vấn đề. Thứ hai, thông qua hợp tác giữa nhà trường và doanh nghiệp, sinh viên có cơ hội tiếp cận công nghệ, thiết bị, môi trường nghiên cứu. Thứ ba, hoạt động hợp tác nghiên cứu giữa doanh nghiệp và nhà trường giúp sinh viên phát triển kỹ năng làm việc nhóm và triển khai dự án. Cuối cùng, hợp tác giữa nhà trường và doanh nghiệp góp phần hình thành năng lực tư duy học tập suốt đời cho sinh viên.

“Vì vậy, tôi cho rằng hợp tác nghiên cứu giữa nhà trường và doanh nghiệp không chỉ tạo ra sản phẩm nghiên cứu hay bài báo khoa học, mà còn góp phần quan trọng trong việc hình thành một thế hệ sinh viên có tư duy, năng lực và phẩm chất đáp ứng yêu cầu của doanh nghiệp và xã hội”, ông Đào Việt Bách nhấn mạnh.

Ngoài ra, các ý kiến tại tọa đàm cũng cho rằng vẫn còn tồn tại một số khoảng cách yêu cầu cần có cơ chế khuyến khích, đầu tư và tổ chức hoạt động nghiên cứu theo hướng bền vững, lâu dài. Từ đó, từng bước khẳng định vai trò là trung tâm đào tạo-nghiên cứu-đổi mới sáng tạo, góp phần xây dựng nguồn nhân lực chất lượng cao cho sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.