Ngày 30/6, Báo Nhân Dân nhận được Báo cáo số 650/BC-UBND ngày 15/6/2023 của Ủy ban nhân dân huyện Mộc Châu về việc cung cấp bổ sung, làm rõ thông tin liên quan đến nội dung phản ánh trên Báo Nhân Dân ngày 5/6 với tiêu đề “Ngang nhiên khai thác khoáng sản trái phép”. Văn bản này khẳng định, không có việc khai thác khoáng sản trái phép cùng với nhiều nội dung trái ngược với thực tế đang diễn ra.
Trong Báo cáo số 650, Ủy ban nhân dân huyện Mộc Châu chỉ thừa nhận một điểm tại Trại Tám, tiểu khu Vườn Đào có hoạt động khai thác trái phép, nhưng lại khẳng định là hiện trạng khai thác từ nhiều năm trước, trong khi hiện trạng thực địa lại là những dấu vết khai thác mới. Và Báo cáo số 650 cho biết, qua kiểm tra địa điểm này phát hiện ông L.V.C có hành vi khai thác cát làm nguyên liệu sản xuất gạch blok tại chỗ với khoảng 200m3 và tại hiện trường có một máy nghiền đá, một máy xúc lật màu vàng (đúng như phản ánh trên Báo Nhân Dân)?
Không có khai thác trái phép?
Như Báo Nhân Dân đã phản ánh, thời điểm phóng viên có mặt từ ngày 29-31/5 tại khu vực xóm Bó Cang và trước đó hơn tháng, hình ảnh phóng viên ghi nhận là khá nhiều máy móc chuyên dụng như: máy xúc, máy ủi, trạm nghiền đá ngang nhiên khai thác cát sạn cùng những chiếc xe tải liên tục vào chở cát sạn từ khu vực này ra ngoài.
Nhiều người dân sống tại đây đã phản ánh về khu vực xóm Bó Cang. Một người giấu tên cho biết: “Tình trạng khai thác khoáng sản ngang nhiên như thế này đã diễn ra nhiều năm. Chủ khai thác tên Hưng, dựng nhà ở ngay cạnh mỏ, từng bị lực lượng chức năng lập biên bản xử phạt. Khi người dân có ý kiến, chủ khai thác trái phép này còn thách thức và dọa nạt. Trước đây, quả đồi này rất to, nhưng giờ đã bị đào bới đi nhiều. Không chỉ gây tiếng ồn, ô nhiễm môi trường, mà còn làm hỏng đường giao thông…”.
Vào lúc 9 giờ 35 phút ngày 29/5, sau khi quay, chụp hình ảnh máy móc đang khai thác trái phép khoáng sản tại xóm Bó Cang, phóng viên gọi điện trao đổi và nhắn tin điện thoại chia sẻ với ông Trần Quang Hoàng, Chủ tịch Ủy ban nhân dân thị trấn Nông trường Mộc Châu và đề nghị ông Hoàng cho người xuống kiểm tra khu vực này (cách trụ sở thị trấn Nông trường Mộc Châu khoảng 3km).
Ngang nhiên khai thác khoáng sản trái phép
Sau đó, phóng viên tiếp tục gọi điện thoại, nhắn tin để thông tin cho Chủ tịch Ủy ban nhân dân huyện Mộc Châu… Nhưng đến ngày 30 và 31/5, phóng viên có mặt tại xóm Bó Cang, vẫn không hề thấy có cán bộ hay lực lượng nào xuống kiểm tra và tại khu vực này máy móc vẫn đang hoạt động bình thường. Chỉ đến khi Báo Nhân Dân có bài phản ánh và sau đó Ủy ban nhân dân tỉnh có văn bản chỉ đạo xác minh thông tin thì huyện Mộc Châu mới vào cuộc kiểm tra.
  |
Xe ô-tô ra, vào chở cát sạn từ khu vực mỏ tại xóm Bó Cang, tiểu khu Bó Bun, thị trấn Nông trường Mộc Châu. (Ảnh được cắt từ clip quay ngày 22/4/2023) |
Ấy vậy mà trong Báo cáo số 650 do ông Lê Trọng Bình, Chủ tịch Ủy ban nhân dân huyện Mộc Châu ký và ban hành lại khẳng định: “Khu vực phản ánh đã được Ủy ban nhân dân tỉnh cấp phép thăm dò cho Công ty TNHH sản xuất vật liệu xây dựng công nghệ cao Bó Bun.
Qua kiểm tra khu vực điểm mỏ đang trong quá trình thăm dò đánh giá trữ lượng, chất lượng khoáng sản, không có hiện tượng khai thác trái phép, vận chuyển cát, đá đi tiêu thụ. Ngày 30/5 (trước khi Báo Nhân Dân phản ánh), Ủy ban nhân dân thị trấn Nông trường Mộc Châu đã tổ chức kiểm tra và không có hiện tượng khai thác khoáng sản tại khu vực điểm mỏ”!?
Cũng tại cuộc làm việc với phóng viên Báo Nhân Dân và trước đó là trao đổi tin nhắn qua điện thoại vào ngày 30 và 31/5, ông Trần Quang Hoàng, Chủ tịch Ủy ban nhân dân thị trấn Nông trường Mộc Châu vẫn tiếp tục khẳng định đã cho người xuống xác minh, khu vực xóm Bó Cang đóng cửa và không có dấu hiệu khai thác trái phép khoáng sản?
 |
Sau khi Báo Nhân Dân phản ánh, tại khu vực xóm Bó Cang, tiểu khu Bó Bun, thị trấn Nông trường Mộc Châu không thấy máy móc khai thác khoáng sản trái phép như trước đó. (Ảnh chụp chiều 26/6/2023) |
Tại cuộc làm việc với phóng viên Báo Nhân Dân, lãnh đạo Công ty TNHH sản xuất vật liệu xây dựng công nghệ cao Bó Bun (Công ty mà Ủy ban nhân dân huyện Mộc Châu khẳng định có hoạt động thăm dò này tại xóm Bó Cang thời điểm báo chí phản ánh) khẳng định, Công ty không có hoạt động thăm dò nào như vậy vào thời điểm từ ngày 29/5 đến nay và trước đó nhiều tháng. Nếu có thăm dò cũng không được phép chở khoáng sản đi bán.
Đại diện Công ty TNHH sản xuất vật liệu xây dựng công nghệ cao Bó Bun, cho biết thêm, toàn bộ hệ thống máy móc, trạm nghiền phóng viên quay, chụp được vào thời điểm đó và trước đó một tháng là của những đối tượng khai thác trái phép. Phía công ty đã nhiều lần trao đổi với những đối tượng này, nhưng nhận lại là những lời lẽ đe dọa, không hợp tác.
Công ty đang làm báo cáo gửi các cơ quan chức năng để làm rõ xem trữ lượng đã bị khai thác trộm đi là bao nhiêu, để tránh gây ảnh hưởng cho công ty. "Công ty sẵn sàng chịu trách nhiệm trước pháp luật nếu có hoạt động khai thác, vận chuyển như vậy", vị đại diện Công ty nhấn mạnh.
“Núp bóng” dự án khai thác khoáng sản?
Trong Báo cáo số 650 do Chủ tịch Ủy ban nhân dân huyện Mộc Châu ký ban hành, có ghi: “Đối với hình ảnh được in trên bài viết với chú thích “khu vực khai thác và nghiền cát sạn tại cụm công nghiệp Bó Bun gần Quốc lộ 6” là hình ảnh chụp tại khu vực khai khai thác của Công ty Cổ phần đầu tư và phát triển nông sản Tây Bắc tại Cụm công nghiệp Bó Bun, hiện nay đang khai thác cát theo đúng nội dung Giấy phép khai thác khoáng sản số 2750/GP-UBND ngày 28/12/2022, do Ủy ban nhân dân tỉnh Sơn La cấp” với thời hạn khai thác là hết quý II/2023 theo chủ trương đầu tư dự án chế biến, bảo quản sản phẩm nông nghiệp Mộc Châu đã được Ủy ban nhân tỉnh Sơn La cấp tại Quyết định số 2945/QĐ-UBND ngày 11/10/2021.
 |
Khu vực Công ty Cổ phần đầu tư và phát triển nông sản Tây Bắc khai thác khoáng sản không thấy có trạm cân, camera giám sát trữ lượng. (Ảnh chụp chiều 26/6/2023) |
Vấn đề ở đây là vì sao thời hạn của giấy phép này chỉ là vài tháng để khai thác một trữ lượng khoáng sản rất lớn 260.338m3 trong diện tích đầu tư xây dựng Nhà máy chế biến bảo quản sản phẩm nông nghiệp Mộc Châu, trong khi trữ lượng lớn như vậy phải mấy năm mới khai thác được hết.
Sơn La chỉ đạo xử lý thông tin về khai thác khoáng sản trái phép ở Mộc Châu
Tại khu vực khai thác khoáng sản của Công ty Cổ phần đầu tư và phát triển nông sản Tây Bắc tại Cụm công nghiệp Bó Bun theo như phóng viên ghi nhận không có trạm cân, không có camera giám sát theo quy định để giám sát trữ lượng khai thác. Thậm chí còn chưa bảo đảm theo quy định của pháp luật hiện hành về khai thác mỏ, như: không thấy có hệ thống tưới phun, xe phun nước để tránh ô nhiễm môi trường khu vực khai thác và trên đường vận chuyển khoáng sản qua khu dân cư…
  |
Khu vực khai thác khoáng sản trái phép tại tiểu khu Vườn Đào lại được Ủy ban nhân dân huyện Mộc Châu khẳng định là khai thác từ năm 2015. (Ảnh chụp trưa 30/5/2023) |
Liên quan đến các thủ tục cấp phép cho Công ty Cổ phần đầu tư và phát triển nông sản Tây Bắc tại Cụm công nghiệp Bó Bun, trong đó có nội dung về công tác bảo vệ môi trường, ông Đoàn Văn Học, Trưởng Phòng Quản lý Môi trường, Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Sơn La, khẳng định: "Đến thời điểm này, chúng tôi chưa nhận được một thông tin gì về dự án này. Chỉ sau khi phóng viên Báo Nhân Dân cung cấp các tài liệu liên quan thì mới nắm được. Do vậy, đối với các quy định về công tác bảo vệ môi trường của dự án này, Phòng Quản lý Môi trường không nắm được, không được thẩm định và không thấy huyện, doanh nghiệp trao đổi thông tin để có thể trả lời được báo chí".
 |
Thực tế quan sát, khu vực Công ty Cổ phần đầu tư và phát triển nông sản Tây Bắc tại Cụm công nghiệp Bó Bun chưa bảo đảm theo quy định về môi trường của pháp luật hiện hành về khai thác mỏ. (Ảnh chụp chiều 31/5/2023) |
Theo văn bản từ Chi cục thuế khu vực Mộc Châu, Vân Hồ cung cấp, được biết, từ đầu năm 2023 đến nay, tổng cộng số kê khai nộp ngân sách của Công ty Cổ phần đầu tư và phát triển nông sản Tây Bắc tại Cụm công nghiệp Bó Bun là 35.109.400 đồng, gồm: thuế môn bài, thuế tài nguyên, phí bảo vệ môi trường, tiền phạt và chậm nộp.
Đến thời điểm phóng viên Báo Nhân Dân được cung cấp số liệu là ngày 27/6/2023, phía Công ty Cổ phần đầu tư và phát triển nông sản Tây Bắc mới nộp 18.681.000 đồng, trong đó có 10.340.000 đồng tiền phạt và chậm nộp.
Câu hỏi đặt ra là vì sao số thu nộp ngân sách của một khu vực khai thác khoáng sản có trữ lượng 260.338m3 lại ít như vậy, trong khi giá bán cát sạn hiện tại ở Mộc Châu là 180.000 đồng đến 200.000 đồng/1m3?
 |
| Khu vực khai thác khoáng sản của Công ty Cổ phần đầu tư và phát triển nông sản Tây Bắc ngay gần khu dân cư và quốc lộ 6 có thời hạn khai thác đến hết quý II/2023. (Ảnh chụp sáng 1/7/2023) |
Từ những nội dung trên cho thấy, việc Chủ tịch Ủy ban nhân dân huyện Mộc Châu ký và cho ban hành báo cáo số 650/BC-UBND ngày 15/6/2023 có nhiều nội dung đang trái ngược với thực tế phóng viên Báo Nhân Dân ghi nhận được. Và tình trạng khai thác khoáng sản trái phép tại Mộc Châu vẫn tiếp tục diễn ra, bất chấp những phản ánh của người dân và nhiều cơ quan báo chí.
