Ngày 8-12, tại di tích đình Nam Hương (phố Lê Thái Tổ, quận Hoàn Kiếm, Hà Nội), Ban Quản lý Phố cổ Hà Nội phối hợp Bảo tàng Gốm sứ Hà Nội cho ra mắt cuốn sách “Dòng tranh dân gian Hàng Trống” (Nhà xuất bản Thế giới 2020).
Tranh Hàng Trống là dòng tranh dân gian đặc sắc của Thủ đô Hà Nội, đã ra đời và phát triển nhiều thế kỷ nay. Điểm độc đáo của dòng tranh là phục vụ nhu cầu của người Hà Nội xưa. Người Hà Nội xưa có gu thẩm mỹ tinh tế, cho nên, tranh Hàng Trống có nhiều nét đặc sắc.
Nếu các dòng tranh khác chủ yếu dùng kỹ thuật in ván khắc, in ấn hàng loạt và đậm nét dân dã, thì tranh Hàng Trống chỉ in một cách giới hạn. Còn lại, người nghệ nhân phải dụng công vẽ tranh, với những kỹ thuật đi nét, vờn màu…, thậm chí là dát vàng, dát bạc.
Do đó, tranh Hàng Trống được coi là đỉnh cao của kỹ thuật tranh dân gian Việt Nam, với kỹ thuật tỉ mỉ, tinh tế và giá thành cao.
Tranh dân gian Hàng Trống có đề tài đa dạng: Tranh lịch sử, tranh thờ, tranh chúc tụng, tranh trang trí, tranh sinh hoạt xã hội… Nhờ thế, dòng tranh này có mặt trong nhiều tầng lớp trong xã hội, được treo ở nhiều không gian khác nhau.
Tranh Hàng Trống thường xuất hiện nhiều trong dịp Tết hay trong những nghi lễ thờ cúng. Có thể kể đến một số bức tranh nổi tiếng của dòng tranh này như: “Lý ngư vọng nguyệt”, “Thất đồng”, “Ngũ hổ”, “Tố nữ”; bộ tranh truyện: “Hoa Tiêu, Kiều…; bộ tranh về cảnh dạy học, cảnh nhà nông hay các kiểu khác: Canh, tiều, ngư, mục (nhà nông, tiều phu, đánh cá, chăn trâu); các tranh thờ: Tam toà Thánh Mẫu, Tứ phủ, Ngọc hoàng...
Tác giả của cuốn sách là Giám đốc Bảo tàng Gốm sứ Hà Nội Nguyễn Thị Thu Hòa. Chị đã dày công nghiên cứu, tìm tòi được nhiều tư liệu cổ. Sách dày 340 trang, in bốn màu trên giấy đẹp, bìa sách in bức tranh Tố nữ.
Ngoài những bản phổ thông bìa mềm, tác giả còn in 100 bản giới hạn dành cho người sưu tầm và chơi sách. Cuốn sách “Dòng tranh dân gian Hàng Trống” gồm năm chương: “Lịch sử tranh dân gian Hàng Trống”, “Nghệ thuật tranh dân gian Hàng Trống”, “Kỹ thuật vẽ tranh dân gian Hàng Trống”, “Phân loại tranh dân gian Hàng Trống”, “Tranh dân gian Hàng Trống trong đời sống đương đại”.
Điều đặc biệt nhất của cuốn sách là với sự hỗ trợ của nghệ nhân Lê Đình Nghiên và con trai ông là nghệ nhân trẻ Lê Hoàn - gia đình duy nhất còn làm tranh Hàng Trống, cuốn sách đã mô tả kỹ lưỡng nhiều kỹ thuật của tranh Hàng Trống.
Nghệ nhân Lê Đình Nghiên cho biết: “Mặc dù có nhiều cuốn sách về tranh Hàng Trống, nhiều nhà nghiên cứu đến phỏng vấn, làm việc với tôi, nhưng đây là cuốn sách công phu nhất, đầy đủ nhất, được in chất lượng nhất với sự tâm huyết của chị Nguyễn Thị Thu Hòa”.
Với hệ thống tư liệu phong phú, độc giả có thể hiểu cặn kẽ hơn về sự ra đời, phát triển của dòng tranh dân gian Hàng Trống, cũng như những bức tranh Hàng Trống từ xưa đến nay.
Thông qua cuốn sách này, tác giả Nguyễn Thị Thu Hòa mong muốn bắc thêm một cây cầu để nối tranh dân gian Hàng Trống với cuộc sống hiện tại; cung cấp tư liệu cần thiết về dòng tranh dân gian nổi tiếng, từ đó lan tỏa, đánh thức tình yêu văn hóa truyền thống trong tâm hồn thế hệ trẻ...
