Hiệu quả trồng cao-su trên đất Gia Lai

Quy hoạch, mở rộng diện tích

Trên địa bàn tỉnh Gia Lai hiện có gần 70 nghìn ha cao-su, trong số này có khoảng 30 nghìn ha đã khai thác, sản lượng mủ hơn 40 nghìn tấn/năm. Diện tích cao-su chủ yếu tập trung ở các công ty quốc doanh, trong đó bốn đơn vị trực thuộc Tập đoàn Công nghiệp cao-su Việt Nam: Công ty TNHH một thành viên cao-su Chư Prông, Chư Sê, Chư Pả, Mang Yang, với diện tích 27.655 ha, số còn lại là của 10 đơn vị thuộc Binh đoàn 15 và một số doanh nghiệp tư nhân. Quán triệt chủ trương của tỉnh Gia Lai, các đơn vị trồng cao-su trên địa bàn luôn ưu tiên tuyển dụng lao động là đồng bào dân tộc thiểu số tại chỗ vào làm công nhân và giao khoán chăm sóc bảo vệ, giúp đồng bào xóa đói, giảm nghèo, cải thiện đời sống và tăng thu nhập. Cho đến nay, trong tổng số hơn 20 nghìn lao động đang làm việc tại các đơn vị sản xuất cao-su trên địa bàn tỉnh Gia Lai, có gần 10 nghìn lao động là đồng bào dân tộc thiểu số tại chỗ, chủ yếu là thanh niên.

Làm tốt việc tuyển dụng, đưa đồng bào dân tộc thiểu số tại chỗ vào làm công nhân và nhận khoán chăm sóc cao-su, trước hết phải kể đến các công ty thuộc Binh đoàn 15 (Bộ Quốc phòng). Sau hơn 25 năm được giao nhiệm vụ xây dựng, phát triển kinh tế gắn với  bảo đảm an ninh, quốc phòng trên địa bàn, đến nay các đơn vị của Binh đoàn đã trồng  hơn 30 nghìn ha cao-su, gần 2.500 ha cà-phê, giải quyết công ăn việc làm cho 15 nghìn lao động, trong số này, có đến 4.330 hộ, tám nghìn lao động là đồng bào dân tộc thiểu số. Với phương châm "Binh đoàn gắn với tỉnh, huyện; công ty gắn với huyện, xã, đội sản xuất gắn với buôn làng", các đơn vị thuộc Binh đoàn đã đầu tư hàng chục tỷ đồng xây dựng hoàn chỉnh bảy trung tâm dân cư tập trung, hàng nghìn cụm dân cư ở các xã vùng sâu, vùng xa, vùng biên giới. Ngoài ra, các đơn vị tổ chức kết nghĩa, giúp đỡ 116 làng, bảy huyện biên giới thuộc ba tỉnh Tây Nguyên. Nhờ vậy, đời sống của đồng bào không những ổn định phát triển, mà tình hình ANCT - TTATXH luôn được giữ vững. 

Tại các công ty trực thuộc Tập đoàn Công nghiệp cao-su Việt Nam, số công nhân là đồng bào dân tộc thiểu số  cũng chiếm tỷ lệ khá cao. Công ty TNHH một thành viên cao-su Mang Yang có 1.100 công nhân là người dân tộc thiểu số, chiếm 35% tổng số công nhân; Công ty cao-su Chư Prông có 900 người; Công ty cao-su Chư Sê có 986 trong tổng số 2.520 công nhân; Công ty cao-su Chư Pả có 600 trong tổng số 1.450 công nhân. Ngoài ra, các đơn vị còn hỗ trợ về kỹ thuật, cây giống, phương tiện cơ giới, quỹ đất ở những vùng thuận lợi, hướng dẫn, giúp cho hàng chục nghìn hộ dân là đồng bào dân tộc thiểu số ở các xã như Ia Dom, Ia Dơk (Ðức Cơ), IaO, Ia Krai (Ia Grai), Kon Dang, K'Tang, ADưk (Ðác Ðoa), Hà Tây (Chư Pả)..., để trồng cao-su tiểu điền. Các đơn vị còn tạo mọi điều kiện để số công nhân là người dân tộc thiểu số được học thêm văn hóa, đào tạo chuyên môn, cử đi học các lớp bồi dưỡng lý luận chính trị... nhờ vậy nhiều người được kết nạp Ðảng, được đề bạt giữ các chức vụ tổ trưởng, đội trưởng, phó giám đốc các nông trường, xí nghiệp, công ty...

Phó Bí thư, Chủ tịch UBND tỉnh Gia Lai Phạm Thế Dũng cho biết, mới đây, thực hiện Quyết định số 750/QÐ-TTg của Chính phủ về Quy hoạch phát triển cây cao-su đến năm 2015 và tầm nhìn đến năm 2020, vùng Tây Nguyên sẽ được giao trồng mới 95 nghìn đến 100 nghìn ha cao-su. UBND tỉnh đã xây dựng kế hoạch phát triển cây cao-su trên địa bàn tỉnh đến năm 2020. Theo đó, sẽ quy hoạch  66.457 ha đất xấu, bạc màu, rừng nghèo để trồng cao-su, ngoài ra, sẽ chuyển đổi 25.210 ha đất nông nghiệp kém hiệu quả để trồng cao-su tiểu điền. Việc mở rộng diện tích trồng cao-su đã trở thành quyết tâm chính trị của toàn Ðảng bộ, được xem là một trong những giải pháp nhằm phát huy tối đa, sử dụng hợp lý nguồn lực lao động tại chỗ, khai thác các thế mạnh, tiềm năng của địa phương mà còn tạo ra cơ hội để đồng bào dân tộc thiểu số xóa đói, giảm nghèo, ổn định cuộc sống.

Giúp đồng bào xóa đói,giảm nghèo, vươn lên làm giàu

Tôi gặp chị Kpă Bem người dân tộc Gia Rai, là công nhân cạo mủ Ðội 13, Nông trường Suối Mơ, thuộc Công ty TNHH một thành viên cao-su Chư Prông, khi chị vừa từ vườn cao-su trở về. Từ một công nhân tập sự, nhờ chịu khó học hỏi, nay Kpă Bem đã thành thợ cạo mủ bậc cao, được công nhận danh hiệu "Bàn tay vàng" cấp công ty qua các kỳ thi cạo mủ. Giám đốc Công ty TNHH một thành viên cao-su Chư Prông, Phan Sỹ Bình cho biết, nhằm động viên, khuyến khích cán bộ, công nhân làm việc tích cực, đạt năng suất chất lượng, hiệu quả cao, công ty quy định, nếu đạt chất lượng và vượt chỉ tiêu giao khoán thì được tham quan trong nước, vượt mức cao hơn hai tấn/ha sẽ được đi tham quan nước ngoài...

Ở xã Ia Dơk (huyện Ðức Cơ), nói tới Rơ Mah M'rao, nhiều người dân đều bày tỏ lòng biết ơn vì anh chính là người đứng ra làm "cầu nối" để dân làng đến với cây cao-su của Công ty 75 (Binh đoàn 15). Với việc nhận khoán, chăm sóc cao-su, 105 hộ đồng bào Gia Rai nơi đây (mỗi hộ nhận từ hai đến năm ha), có thu nhập ổn định từ năm đến bảy chục triệu đồng/năm, chưa kể phát triển cây lúa nước, trồng xen hoa màu và chăn nuôi để tăng thêm thu nhập. Riêng Rơ Mah M'rao ngoài 10 ha cao-su tự trồng, 10 ha cao-su nhận khoán chăm sóc, anh còn trồng 10 ha điều, ba ha cà-phê, hai ha sắn, nuôi 20 con bò... Sau 20 năm vào làm công nhân cao-su, Rơ Mah M'rao hiện có tài sản vài tỷ đồng, với ba căn nhà xây kiên cố, hai xe máy, một xe công nông, một máy xay xát, một xe khách, một cửa hàng bán tạp hóa, phân bón phục vụ cả khu vực. Nhiều thanh niên làm công nhân cao-su cũng có cuộc sống và thu nhập ổn định như: Kpui Tui ở làng Nẻ, xã Ia Din (Ðức Cơ), nhận khoán chăm sóc vườn cây và trồng hai ha cao-su tiểu điền, thu nhập hằng năm 50 triệu đồng; Kpă Klu, Rơ Châm Hức, Kpui Chung ở làng Hle và Klung (Chư Prông) công nhân đội 4, thuộc Công ty Bình Dương, hằng năm vượt sản lượng từ 10 đến 13 triệu đồng. Có thể nói, đây là những nhân tố tích cực, lực lượng nòng cốt để giúp các buôn làng Tây Nguyên biết làm giàu, biết áp dụng các tiến bộ kỹ thuật xóa đói, giảm nghèo, xây dựng cuộc sống mới.

Già làng Rơ Mah KLum  ở làng Mới, xã Ia Dơk (Ðức Cơ) là người có công lớn trong việc đưa 30 hộ đồng bào Gia Rai của làng mình ra định cư ở vùng đất mới, ký hợp đồng nhận khoán chăm sóc cao-su cho Công ty 75 (Binh đoàn 15). Bây giờ ở làng Mới, không ai còn bị đói, nhiều gia đình vươn lên làm giàu. Bản thân Già làng Rơ Mah KLum  ngoài nhận khoán chăm sóc bốn ha cao-su, còn tự trồng bảy ha cao-su tiểu điền, 3.000 cây điều, 3.600 cây cà-phê, 70 trụ tiêu... với tổng thu nhập đạt 70 triệu đồng/năm. Năm 2001, ông trở thành niềm tự hào của dân làng và của cộng đồng, khi được Nhà nước phong tặng danh hiệu Anh hùng Lao động thời kỳ đổi mới.

Ðồng chí Phan Sỹ Bình, Giám đốc Công ty TNHH một thành viên cao-su Chư Prông, người đã hơn 30 năm gắn bó với cây cao-su, gắn bó với đồng bào dân tộc thiểu số nơi đây cho rằng,  việc vận động thanh niên, các gia đình đồng bào dân tộc thiểu số vào làm công nhân, nhận khoán chăm sóc vườn cây, phát triển cao-su tiểu điền, cũng có nghĩa là giúp họ thay đổi cách nghĩ, cách làm; thay đổi tập quán làm ăn bằng một cách thức làm ăn mới có tổ chức, có kỷ luật theo một quy trình nghiêm ngặt hơn. Do vậy, công ty luôn ưu tiên tuyển dụng, tổ chức và tạo điều kiện thuận lợi để bà con nhận khoán, tham gia làm công nhân cao-su, tạo cơ hội để đồng bào xóa đói, giảm nghèo, ổn định cuộc sống, vươn lên làm giàu trên mảnh đất Tây Nguyên màu mỡ.