Hàng nghìn tấn lúa chất lượng cao tồn đọng, nhà nông Cà Mau cầu cứu

Chiều 28/11, tổng hợp nhanh từ đơn vị chức năng huyện Thới Bình, đến hết 27/11 vừa qua, các trà lúa-tôm toàn huyện đã thu hoạch sớm được hơn 1.900ha (khoảng 10% tổng diện tích lúa-tôm toàn huyện), với tổng sản lượng hơn 12.400 tấn. Trong số này, vùng trồng lúa ST24, ST25 thu hoạch sớm được 970ha, tổng sản lượng hơn 6.300 tấn nhưng mới tiêu thụ (thông qua các hợp đồng liên kết bao tiêu) được gần 2.500 tấn (giá trung bình khoảng 8.100đ/kg), còn tồn hơn 3.800 tấn.

Lúa tồn đọng tập trung chủ yếu ở các xã Tân Bằng, Biển Bạch Đông, Trí Phải của huyện Thới Bình, trung bình mỗi nơi còn từ 1.100 đến hơn 1.300 tấn lúa ST24, ST25 chưa bán được. Tại Biển Bạch Đông và Tân Bằng, nhà nông thu hoạch lúa ngay thời điểm mưa nhiều khiến lúa có độ ẩm cao, không đạt tiêu chuẩn thu mua theo hợp đồng ký kết giữa Công ty Cổ phần lương thực A An và các hợp tác xã, từ đó đơn vị bao tiêu từ chối thu mua. Còn tại Trí Phải, lúa thu hoạch bị ẩm quá nhiều, vượt công suất lò sấy của Công ty Kim Ngân Long nên hạn chế khả năng thu mua của đơn vị bao tiêu.

Lúa ST25 của nhà nông xã Biển Bạch Đông thu hoạch gặp mưa liên tục, bị ẩm, bén rễ non.

Trong cuộc họp bàn cách tháo gỡ cho nông dân vào sáng 28/11 tại Ủy ban nhân dân xã Biển Bạch Đông, đại diện các hợp tác xã Dân Phát, Hòa Phát (xã Biển Bạch Đông) và Ông Đuông (xã Tân Bằng) bày tỏ mong muốn chính quyền và ngành chức năng mau chóng can thiệp “giải cứu” lúa tồn giúp nông dân, nếu để lâu lúa sẽ bị ẩm mốc, lên mọng (nhú rễ non-PV).

Ông Nguyễn Văn Lượng, Trưởng ấp Nguyễn Tòng (xã Biển Bạch Đông), nói tại cuộc họp: “Mỗi ngày cán bộ ấp nhận hơn 50 cuộc gọi cầu cứu. Nông dân thu hoạch lúa lúc mưa liên tục, lúa bị ẩm rồi thối ruột. Tình cảnh này thì công ty hãy thương lượng với dân, hạ thấp giá thu mua chứ từ chối không mua bà con biết tính làm sao, trong khi mỗi ha bỏ vốn đầu tư khoảng 20 triệu đồng rồi”.

Gia đình ông Nguyễn Văn Lâm (ấp Phước Hoà, xã Biển Bạch Đông) tận dụng mọi mái che quanh nhà làm sân phơi lúa nhưng lúa vẫn bị ẩm vì thiếu nắng.

Cùng nỗi niềm trên, ông Lê Văn Tây, Giám đốc Hợp tác xã Ông Đuông (xã Tân Bằng), bức xúc, bà con xã viên rất phối hợp và cầu thị nhưng gọi người bên công ty 2-3 ngày chưa ai xuống đo độ ẩm. Giờ công ty A An trả lời có mua lúa của dân hay không, chứ ngồi bàn hoài lúa trong dân bị ẩm mốc hỏng hết.

Theo Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Thới Bình, A An là đơn vị trực thuộc Công ty cổ phần tập đoàn Tân Long và đây cũng là năm đầu tiên đơn vị này liên kết chuỗi tiêu thụ lúa tại Thới Bình, tổng diện tích khoảng 1.000ha, chủ yếu với giống ST24, ST25 tại địa bàn xã Tân Bằng và Biển Bạch Đông. Đến nay, đơn vị trên mới thu mua được hơn 191 tấn lúa thương phẩm ở địa bàn Biển Bạch Đông và Tân Bằng, số lượng chưa được 10% tổng sản lượng lúa nông dân đã thu hoạch sớm ở 2 xã nêu trên.

Cuộc họp bàn cách tháo gỡ tiêu thụ lúa giúp nhà nông huyện Thới Bình vào sáng 28/11.

Tại buổi họp dân, ông Đỗ Trung Kiên, đại diện Công ty Cổ phần lương thực A An, cho biết, việc mua lúa chậm trong dân có nhiều nguyên nhân, trong đó có việc người dân hiểu lầm người bên công ty dẫn đến cự cãi, và điều kiện di chuyển bằng ghe lớn ở Cà Mau qua các kênh, rạch nhỏ hết sức khó khăn.

“Chúng tôi đưa xuống Thới Bình hơn chục ghe tải lớn nhưng 2-3 ngày chỉ thu mua được vài chục tấn lúa. Ghe tải chứ không phải chiếc máy bay mà gọi chút xíu là có mặt”, ông An đưa ra cái khó của công ty để mong người dân chia sẻ, đồng thời hứa hẹn sẽ trình lãnh đạo công ty tạo điều kiện tốt nhất để tới đây thu mua lúa của bà con được nhanh hơn. Nhưng để việc thu mua được thuận lợi, theo lời ông Kiên, địa phương cùng các hợp tác xã và người dân vùng nguyên liệu lúa chất lượng cao ở Biển Bạch Đông và Tân Bằng phải “chốt” lại để thống nhất cách thức, phương án thu hoạch, thu mua… một khi độ ẩm không bảo đảm như cam kết trong hợp đồng, chứ hiện lúa đang vào thu hoạch nhiều để kéo dài sẽ rất là khó.

Đại diện Công ty Cổ phần lương thực A An trình bày khó khăn trong việc thu mua lúa chậm trễ trong dân ở huyện Thới Bình.

Đồng tình với phương án phía đại diện A An đề ra nhưng theo ông Lê Tuấn An, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã Tân Bằng, quá trình cử lực lượng đi thẩm định, thu mua lúa trong dân, phía Công ty Cổ phần lương thực A An cần kiểm tra lại máy đo độ ẩm lúa để bảo đảm chuẩn xác nhất. “Tôi đã cùng đại diện Công ty xuống kiểm tra lúa của bà con, phía người bên A An mang theo 2 cái máy đo độ ẩm. Khi tháo lắp, máy văng lò xo ra ngoài và cùng mẫu lúa nhưng cho 2 kết quả khác nhau, chênh nhau có khi đến 6 phần độ ẩm”, ông Tuấn An chia sẻ thẳng thừng tại cuộc họp.

Tại Cà Mau, vùng canh tác lúa-tôm khoảng 40.000ha, tập trung chủ yếu tại Thới Bình với khoảng 19.000ha. Do đặc thù chỉ gieo trồng được duy nhất một vụ lúa trong năm nên vào mùa mưa hằng năm, người dân tận dụng nước mưa để rửa mặn cánh đồng nuôi tôm để gieo trồng vụ lúa, kết hợp nuôi tôm càng xanh. Với vụ lúa này, cao điểm thu hoạch từ giữa đến cuối tháng 12 dương lịch. Thường lệ, đây cũng là thời điểm trời đã dứt mưa, mặt ruộng ráo nước. Tuy nhiên, việc mưa bất thường như năm nay, cộng với một phần chủ quan của nông dân khiến lúa bị “mắc mưa” không kịp trở tay.

Vấn đề này, theo ông Nguyễn Văn Quân, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Cà Mau, nông dân vùng lúa-tôm huyện Thới Bình cần xem đó là bài học và rút kinh nghiệm sâu sắc để có sự chuẩn bị chu đáo về sân phơi, khu vực bảo quản..., bảo đảm lúa sau thu hoạch đạt phẩm chất tốt nhất.

Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã Tân Bằng (bìa phải) đề xuất Công ty A An kiểm tra lại máy đo độ ẩm lúa để kết quả chuẩn xác, thuyết phục nhà nông.

Với hợp đồng bao tiêu giữa giữa Công ty Cổ phần lương thực A An với các hợp tác xã ở Biển Bạch Đông và Tân Bằng và nông dân, ông Quân cho rằng, sự cố thiên tai không ai mong muốn nên cần có sự chia sẻ để bảo đảm hài hoà lợi ích giữa các bên. Toàn huyện Thới Bình có hơn 20 hợp đồng liên kết bao tiêu lúa của nông dân thông qua doanh nghiệp, trong đó có Công ty A An và không nên để chuỗi liên kết này bị đứt gãy, tạo tiền lệ không tốt.

“Trước mắt tôi đề xuất phía công ty tạo điều kiện tốt nhất để chia sẻ, thu mua lúa của nông dân nếu lúa của bà con đạt, và cả lúa không đạt chất lượng cũng nên có thỏa thuận lại phần giá hợp lý để bà con gỡ lại được phần nào vốn bỏ ra. Phía hợp tác xã cũng cần tuyên truyền để bà con nắm rõ và cam kết thực hiện đúng hợp đồng, không để mất an ninh trật tự, bảo đảm quyền và lợi ích hài hòa của các bên”, ông Quân nhấn mạnh.

Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Cà Mau đề xuất phía đơn vị bao tiêu tạo điều kiện chia sẻ giúp nông dân tiêu thụ lúa.

Với năng suất từ 6-7 tấn/ha thì niên vụ 2022 là năm nông dân vùng lúa-tôm huyện Thới Bình “thắng đậm” về sản lượng. Tuy nhiên, nếu không kịp thời tháo gỡ khó khăn trong việc tiêu thụ, lưu thông hàng hóa thì thành công bước đầu như trên cũng thành công cốc…!