Trước đó, từ phản ánh người dân, lực lượng chức năng của Bộ Tài nguyên và Môi trường và tỉnh Đồng Nai cũng đã vào cuộc làm rõ. Bước đầu, xác định rất nhiều hành vi vi phạm về bảo vệ môi trường tại Nhà máy xử lý chất thải Vĩnh Tân của Công ty Cổ phần môi trường Thiên Thanh (sau đây gọi là Công ty Thiên Thanh).
Hàng loạt vi phạm
Ngày 20/11/2023, Chi cục Kiểm soát ô nhiễm môi trường miền nam, Cục Kiểm soát ô nhiễm môi trường, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã lập đoàn khảo sát, làm việc, ghi nhận nhiều tồn tại trong công tác chấp hành các quy định về bảo vệ môi trường tại Nhà máy xử lý chất thải thông thường và nguy hại Vĩnh Tân.
Cụ thể, theo báo cáo công ty đang tiến hành vận hành thử nghiệm hệ thống xử lý nước thải nhưng chưa có văn bản thông báo kế hoạch vận hành thử nghiệm, phối hợp với cơ quan chuyên môn về bảo vệ môi trường cấp tỉnh, nơi triển khai dự án để được kiểm tra, giám sát quá trình vận hành thử nghiệm theo quy định.
Công ty chưa lắp đặt các đồng hồ đo lưu lượng đầu ra, đầu vào; chưa tổng hợp lượng chất thải lỏng đã thu gom về hệ thống xử lý các chất thải lỏng nguy hại phát sinh trong quá trình sản xuất đưa về hệ thống xử lý nước thải.
Điều này, dẫn đến chưa kiểm soát được lượng nước thải đầu vào phải xử lý và lượng nước thải tuần hoàn tái sử dụng trong quá trình sản xuất.
Tại hệ thống xử lý nước thải, Công ty Thiên Thanh đang tồn dư 5 bể chứa nước thải nguy hại chưa xử lý, trong đó có 4 bể là nước thải nhiễm dầu, 1 bể là nước thải axit và kim loại.
Quy trình hệ thống xử lý doanh nghiệp không có bể tuần hoàn (bể chứa nước sau xử lý), chưa tuần hoàn lượng nước thải sau xử lý. Nước thải sau xử lý được đưa về bể giải nhiệt của hệ thống xử lý khí thải để tái sử dụng, công ty không có bể ứng phó sự cố 40m3, chưa có sổ theo dõi, nhật ký vận hành xử lý; chưa tiến hành niêm yết các quy trình vận hành hệ thống xử lý nước thải tập trung tại khu vực xử lý.
Đối với hệ thống xử lý khí thải của lò đốt chất thải số 2 và hệ thống xử lý khí thải của hệ thống tái chế chì chưa vận hành thử nghiệm. Công ty chưa có sổ nhật ký vận hành, ghi chép đầy đủ thông tin của quá trình vận hành thử nghiệm công trình xử lý khí thải; hệ thống xử lý khí thải tái chế chì đã lắp đặt các chụp hút cho 2 lò nấu chì đang vận hành nhưng việc thu gom khí thải chưa triệt để; chưa có hệ thống xử lý khí thải, phá dỡ ắc quy chì thải.
 |
Khí thải Nhà máy xử lý chất thải nguy hại Vĩnh Tân của Công ty Cổ phần môi trường Thiên Thanh. |
Đối với hệ thống hóa rắn doanh nghiệp này cũng chưa cung cấp được hồ sơ kèm theo để mình chứng cho việc hợp chuẩn, hợp quy đối với gạch sản xuất ra.
Riêng hệ thống tái chế chì, theo báo cáo công ty chưa có nhà xưởng chì thô và có hệ thống tái chế bã chì (tận thu chì). Hiện có 1 nhà xưởng tận thu chì không có trong hồ sơ môi trường. Ngoài ra, lực lượng chức năng còn phát hiện một số vi phạm khác.
Thời điểm tháng 1/2024, Chi cục Kiểm soát ô nhiễm môi trường Miền Nam đang trong thời gian xem xét, đánh giá xác định các hành vi vi phạm về bảo vệ môi trường và kiến nghị cấp có thẩm quyền xem xét, xử lý vi phạm đối với Công ty Thiên Thanh.
Do vậy, Sở Tài nguyên và Môi trường Đồng Nai đã có văn bản kiến nghị Bộ Tài nguyên và Môi trường tiếp tục thực hiện kiểm tra việc chấp hành các hoạt động bảo vệ môi trường của Công ty Thiên Thanh và xử lý vi phạm theo thẩm quyền, tránh để khiếu kiện của người dân kéo dài.
Trong lúc, Đoàn của Bộ Tài nguyên và Môi trường đang tiếp tục làm rõ hành vi để xử lý đối với Công ty Thiên Thanh thì cuối tháng 3 vừa qua, lực lượng C05 đã tiến hành kiểm tra, phát hiện nghi vấn hành vi chôn lấp hàng nghìn tấn rác thải trái phép.
Đến đầu tháng 4, lực lượng C05 vẫn đang tiếp tục khai quật khu vực chôn lấp rác thải tại khu vực Nhà máy xử lý chất thải của Công ty Thiên Thanh và lấy mẫu giám định để phục vụ công tác điều tra.
Ngậm đắng, nuốt cay vì ô nhiễm kéo dài
Là một trong những hộ dân sinh sống nhiều năm gần khu vực Công ty Thiên Thanh, ông Nguyễn Văn Hòa, ngụ tại ấp 4, xã Vĩnh Tân, huyện Vĩnh Cửu cho biết, tình trạng ô nhiễm môi trường phát sinh từ quá trình xử lý chất thải kéo dài nhiều năm qua, gây bức xúc trong người dân tại địa phương.
Không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe và việc sản xuất nông nghiệp bị thiệt hại nặng nề, người dân đã phải ngậm đắng, nuốt cay chịu đựng từ nhiều năm qua.
Vụ mùa vừa qua, hơn 8 sào trồng bầu, bí của gia đình ông Hòa gần như mất trắng, vì bị cháy lá, trái rụng, thân héo và chết dần. Toàn bộ chi phí đầu tư vườn hơn 100 triệu đồng để trồng bầu, bí, đến khi thu hoạch chỉ được khoảng 10% so với các vụ cùng kỳ trước đây.
Ông Hòa cho biết, nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng trên là do Nhà máy xử lý chất thải nguy hại Vĩnh Tân của Công ty Thiên Thanh nằm sát khu vườn canh tác liên tục xả khí thải, gây ô nhiễm không khí vào mỗi buổi tối.
Khí thải này phát tán trong không khí hội tụ với sương vào buổi tối, rồi phủ xuống mặt lá, ngọn khiến cây trồng bị bỏng khô và chết dần, chết mòn. Vườn bầu, bí dù đã đậu quả thì quả cũng “còi cọt” và rơi rụng lên đến 80% sau thời gian 5 đến 7 ngày.
 |
Vườn trồng bầu, bí của ông Nguyễn Văn Hòa bị thiệt hại nặng do ô nhiễm không khí. |
Do chịu thiệt hại kéo dài và sự việc ngày càng nghiêm trọng, ông Hòa đã báo cho chính quyền xã Vĩnh Tân cũng như Công ty Thiên Thanh đến kiểm tra để có biện pháp khắc phục, cũng như yêu cầu hỗ trợ thiệt hại cây trồng cho gia đình. Sau đó, chính quyền địa phương và doanh nghiệp cũng đã cử người đến vườn ghi nhận hiện trạng diện tích cây trồng bị chết.
Không chỉ ảnh hưởng đến sản xuất nông nghiệp, nhiều hộ dân sống chung quanh khu vực Nhà máy xử lý chất thải nguy hại của Công ty Thiên Thanh rất bức xúc, vì tình trạng ô nhiễm môi trường kéo dài nhiều năm qua chưa được xử lý triệt để.
Người dân cho rằng, Công ty Thiên Thanh chuyên xử lý chất thải công nghiệp nguy hại lại gây ô nhiễm môi trường kéo dài là không thể chấp nhận được.
Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã Vĩnh Tân Trần Xuân Hồng cho biết, sau mỗi lần người dân phản ánh về ô nhiễm môi trường khu vực Công ty Thiên Thanh, địa phương đều cử cán bộ đến ghi nhận hiện trạng.
Trong đó, vào tháng 8/2023, phát hiện quanh Công ty Thiên Thanh có không khí mùi hôi nồng và hiện tượng xả thải ra môi trường qua 2 cống thoát nước bên cạnh nhà máy xử lý chất thải nguy hại; nước có mùi hôi nồng và có váng dầu trên mặt nước.
Khi đoàn kiểm tra của địa phương đề nghị vào bên trong công ty để kiểm tra cống thoát nước và ống khí thải thì người của phía Công ty Thiên Thanh không cho đoàn vào bên trong, vì cho rằng lực lượng chức năng của xã không đủ thẩm quyền, chức năng kiểm tra hoạt động của doanh nghiệp.
Sau đó, Ủy ban nhân dân xã Vĩnh Tân đã đề nghị Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Vĩnh Cửu cử cán bộ xuống hiện trường lấy mẫu nước để kiểm nghiệm và cho kết quả các chỉ số đều vượt ngưỡng quy định cho phép.
Trả lời phóng viên Báo Nhân Dân vào chiều 3/4, một lãnh đạo Ủy ban nhân dân huyện Vĩnh Cửu cho biết, đối với phản ánh của người dân về việc gây ô nhiễm môi trường của Công ty Thiên Thanh, lực lượng chức năng địa phương đã nhiều lần kiểm tra.
Tuy nhiên, việc xử lý vi phạm gặp nhiều khó khăn do việc phân tích các mẫu nước, khí cần sự phối hợp của đơn vị chuyên ngành Sở Tài nguyên và Môi trường Đồng Nai.
Hiện nay, các đơn vị liên quan của huyện đang tiếp tục phối hợp với Sở Tài nguyên và Môi trường Đồng Nai, C05 để làm rõ hành vi vi phạm của Công ty Thiên Thanh để xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật.
