Hàng loạt cầu nông thôn ở Cà Mau đang chờ... đường dẫn

Cuối năm 2009, Tỉnh ủy, UBND tỉnh Cà Mau triển khai Ðề án xây dựng 1.588 cầu giao thông nông thôn tại những vùng giao thông cách trở, chưa có cầu trên khắp địa bàn tỉnh; nhất là tại các huyện vùng sông nước, vốn lâu nay sinh hoạt, đi lại của người dân còn rất khó khăn. Chủ trương này được người dân phấn khởi, đồng thuận rất cao. Mọi người, mọi nhà vui mừng cùng chính quyền chung tay, góp sức xây dựng những "nhịp cầu mơ ước" trên khắp vùng quê sông nước Cà Mau. Cầu được thiết kế, xây dựng bằng bê-tông cốt thép, mặt cầu rộng ít nhất hơn hai mét để  xe ô-tô có thể đi được; thời gian sử dụng cầu từ 15 đến 20 năm... Từ chủ trương trên, tỉnh đã phân bổ, giao chỉ tiêu xây cầu cho tám huyện và một thành phố trong tỉnh; trong đó, huyện Ðầm Dơi xây dựng nhiều nhất là 317 cầu; ít nhất là TP Cà Mau 22 cây cầu, còn lại các huyện khác xây dựng từ 121 đến 203 cây cầu. Dự kiến, tổng chi phí xây lắp gần 450 tỷ đồng; trong đó tỉnh chủ yếu vận động từ cộng đồng dân cư, các nhà hảo tâm trong và ngoài tỉnh đóng góp khoảng 322 tỷ đồng; còn lại là vốn từ nguồn ngân sách của tỉnh. Sau một năm triển khai đồng loạt, đến cuối năm 2010, tỉnh Cà Mau đã công bố  hoàn thành dứt điểm Ðề án xây dựng 1.588 cây cầu giao thông nông thôn. Việc xây dựng mạng lưới giao thông nông thôn những năm trước đây và nhất là từ khi thực hiện Ðề án xây dựng 1.588 cầu nông thôn, đến nay đã góp phần tạo ra bộ mặt mới cho tỉnh; thúc đẩy quá trình phát triển kinh tế - xã hội; cải thiện đáng kể đời sống, sinh hoạt, của người dân nông thôn Cà Mau.

Tuy nhiên, theo số liệu khảo sát gần đây của ngành giao thông vận tải, đến cuối tháng 9-2011, toàn tỉnh còn 51 cây cầu chưa hoàn thành. Một số cây cầu đã hoàn thành xây dựng nhưng vẫn còn bất cập, hiệu quả sử dụng thấp; có cầu nhưng người dân không thể đi lại được do không có đường dẫn lên cầu. Hiện toàn tỉnh còn 200 cây cầu nằm chơi vơi, chông chênh do chưa có móng và đường dẫn vào cầu, một số cây cầu kém chất lượng... ngay trong quá trình xây dựng, buộc phải chỉnh sửa lại, gây phát sinh tốn kém lớn. Số cầu này tập trung chủ yếu tại các huyện Năm Căn, Ngọc Hiển, Ðầm Dơi và Trần Văn Thời. Tình trạng làm cầu xong... chờ đường dẫn đã và đang gây lãng phí, bức xúc tại các địa phương này. Ông Huỳnh Phong và một số bà con ở xã Viên An Ðông, huyện Ngọc Hiển, cho biết: Xã đã xây dựng chín cây cầu và hiện nay chỉ có duy nhất một cầu được sử dụng; số cầu còn lại bỏ không và chờ... làm đường giao thông nông thôn đấu nối vào cầu. Bà con đang nóng lòng chờ đợi cùng chung tay góp sức làm đường, nhưng không thấy xã bàn bạc gì về việc làm đường... Tại xã Lâm Hải, huyện Năm Căn chỉ trên đoạn kênh chưa đầy hai km đã cho xây dựng đến bốn cây cầu, trị giá hơn một tỷ đồng; cầu xây xong rồi bỏ không trong khi nơi đây chỉ có vài hộ dân thưa thớt; không có đường giao thông và gần như không có cụm, tuyến dân cư tập trung.

Phó Bí thư Thường trực Huyện ủy Ngọc Hiển Phan Danh, thừa nhận: Toàn huyện còn 56/102 cầu đang chờ... đường dẫn, trong đó có một số cầu đã xuống cấp, hư hỏng, yêu cầu đơn vị thi công phải làm lại ngay. Ðồng thời, huyện cũng đã chỉ đạo kiểm điểm việc thiếu trách nhiệm, lơ là đối với các xã có cầu được xây dựng xong rồi để đó; kiên quyết khắc phục tình trạng thụ động, trông chờ vào đầu tư của cấp trên; tập trung sức huy động nguồn lực tại chỗ để làm đường dẫn lên cầu. Chủ tịch UBND huyện Năm Căn, Huỳnh Vũ Phong cho biết: Toàn huyện được phân bổ chỉ tiêu xây dựng 203 cây cầu và đến nay vẫn còn 66 cầu xây dựng xong rồi để đó... Do phải bảo đảm đúng tiến độ hoàn thành, việc khảo sát vị trí, nơi xây cầu làm chưa đến nơi đến chốn; chưa gắn chặt chẽ với quy hoạch chung phát triển hệ thống đường giao thông nông thôn của huyện cho nên dẫn đến tình trạng cầu chờ... đường dẫn. Ðể tránh tình trạng lãng phí, việc làm đường giao thông để kết nối số cầu này đang được huyện triển khai thực hiện. Theo quy định chung của Ðề án xây dựng cầu nông thôn, từng địa phương khi triển khai xây dựng cầu phải gắn với các tiêu chí: có đường, trường, trạm, cụm, tuyến dân cư... Tuy nhiên, tại nhiều địa phương lại chưa tuân thủ quy định này do lo mất cơ hội được phân bổ chỉ tiêu đầu tư.

Qua tìm hiểu của chúng tôi tại một số địa phương ở Cà Mau, có thể thấy việc xây dựng cầu ồ ạt, trong khi các địa phương lại chưa chuẩn bị kỹ về quy hoạch phát triển đồng bộ hệ thống cầu, đường nông thôn, nhất là năng lực và trách nhiệm của một số chủ đầu tư, nhà thầu thi công kém; sự phối hợp giữa các đơn vị có liên quan thiếu chặt chẽ, thiếu cương quyết trong xử lý kịp thời các vướng mắc... Ðây là một trong những nguyên nhân dẫn đến tình trạng cầu đã hoàn thành nhưng lại không đưa vào sử dụng được. Trong số 200 cây cầu xây dựng xong đang chờ... đường dẫn, nguyên nhân trước hết là do các địa phương thiếu trách nhiệm, không tập trung huy động nguồn lực tại chỗ để làm đường mà chỉ trông chờ sự hỗ trợ từ bên ngoài và cấp trên, trong khi theo quy định chung việc làm hệ thống đường dẫn vào cầu thuộc về trách nhiệm của các xã, thị trấn...