Ngày 14/5/2018, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 522-QĐ/TTg phê duyệt Đề án giáo dục hướng nghiệp và định hướng phân luồng học sinh trong giáo dục phổ thông giai đoạn 2018-2025.
“Cái khó ló cái khôn”
Đề án 522 đã xác định rõ mục tiêu chung đến năm 2025: Tạo bước đột phá về chất lượng giáo dục hướng nghiệp trong giáo dục phổ thông, góp phần chuyển biến mạnh mẽ công tác phân luồng học sinh sau trung học cơ sở và trung học phổ thông vào học các trình độ giáo dục nghề nghiệp phù hợp với yêu cầu phát triển kinh tế-xã hội của đất nước và địa phương, đáp ứng nhu cầu nâng cao chất lượng đào tạo nguồn nhân lực quốc gia, hội nhập khu vực và quốc tế.
Để đạt được mục tiêu đó, Đề án chỉ rõ các giải pháp cụ thể, trong đó đặc biệt quan tâm việc “Đổi mới nội dung, phương pháp, hình thức giáo dục hướng nghiệp trong trường phổ thông”; “đa dạng hóa, vận dụng linh hoạt các hình thức tư vấn hướng nghiệp phù hợp với lứa tuổi học sinh”.
Tuy nhiên, thực tế đang đặt ra quá nhiều “bài toán” khó cho công tác giáo dục, định hướng nghề nghiệp. Đơn cử, hình thức tư vấn hướng nghiệp thường được các nhà trường “ưa dùng” bấy lâu vẫn không có gì đặc sắc ngoài mô-típ tư vấn chuyên gia.
Theo đó, nhà trường mời 1 vài vị khách đến trường để trao đổi, nói chuyện với học sinh. Với cách làm này, thời điểm buổi tư vấn khép lại cũng là lúc “công tác hướng nghiệp” kết thúc mà không rõ hiệu quả đến đâu, liệu đã tạo được cảm hứng, giải đáp các thắc mắc “không biết hỏi ai” hay chưa.
Hình thức nêu trên “tiện” cho các nhà trường ở nhiều điểm: không phải tổ chức di chuyển cho học sinh, công tác triển khai đơn giản, ít tốn kém... Nhưng lại bộc lộc rất nhiều hạn chế như: học sinh gặp khó trong tương tác với chuyên gia do không gian tổ chức rộng, điều kiện âm thanh, hình ảnh không bảo đảm, sân trường lại tập trung quá đông người nên dễ gây mất tập trung...
Trước tình hình đó, được sự chỉ đạo của Thành đoàn Hà Nội, các cán bộ Trung tâm Dịch vụ việc làm và Hỗ trợ Thanh Thiếu niên Hà Nội (CSS) đã trăn trở, tìm kiếm nguồn lực, phối hợp Nhà hát Tuổi trẻ Việt Nam và các đơn vị liên quan xây dựng, triển khai Dự án Nhạc kịch hướng nghiệp “Chọn nghề trong muôn nghề”.
Cách làm mới
Đúng với tên gọi, Dự án sử dụng nhạc kịch để tư vấn, định hướng nghề nghiệp cho học sinh. Độc đáo, mới lạ và được triển khai lần đầu ở Việt Nam, nhưng Dự án đã thu được phản hồi rất tích cực từ cả học sinh, phụ huynh và các nhà trường.
Thành công của Dự án đến từ chính việc dám nghĩ, dám thử sức, nhất là khi chắp nối, kết hợp nghệ thuật và giáo dục ngay tại các buổi tư vấn, định hướng nghề nghiệp.
Mỗi chương trình nhạc kịch hướng nghiệp gồm 2 phần chính. Ở phần đầu, các em học sinh sẽ cùng xem vở nhạc kịch “Trại hoa vàng”. Tác phẩm được chuyển thể từ truyện dài cùng tên của nhà văn Nguyễn Nhật Ánh với nội dung xoay quanh câu chuyện về những băn khoăn của các bạn học sinh cuối cấp trong việc chọn trường, chọn nghề và mâu thuẫn giữa cha mẹ với con cái trong việc định hướng tương lai.
Vở nhạc kịch là bữa tiệc âm nhạc cuốn hút, phù hợp với lứa tuổi học sinh, bởi đã được “chế biến” hài hòa giữa các yếu tố sân khấu, điện ảnh, nhạc kịch. Từ đây, truyền tải đến các bạn trẻ câu chuyện về những băn khoăn tại thời điểm buộc phải tự đưa ra quyết định chọn trường, chọn nghề, mà phần lớn diễn ra trong bối cảnh con cái, cha mẹ đang bất đồng, mâu thuẫn về tương lai.
Thông qua những ca khúc được giới trẻ ưa chuộng, cùng sự nỗ lực của dàn diễn viên trẻ tài năng, vở nhạc kịch đã đưa khán giả đi qua nhiều cung bậc cảm xúc, dẫn dắt đến thông điệp quan trọng nhất: “Học xong rồi sẽ làm gì?”.
Bước vào phần 2 của chương trình, học sinh sẽ trực tiếp tham gia chia sẻ, lắng nghe tư vấn của các diễn giả là chuyên gia hướng nghiệp. Tại đây, những băn khoăn, thắc mắc đối với từng lĩnh vực nghề nghiệp sẽ lần lượt được giải đáp, giúp các bạn trẻ tự chiêm nghiệm, lựa chọn hướng đi phù hợp với bản thân.
1 điểm nhấn khác của chương trình là sự xuất hiện của những khách mời là người nổi tiếng, diễn viên, doanh nhân thành đạt… để khán giả có cơ hội tiếp cận những câu chuyện thực tế về con đường đến thành công của mỗi người đều có điểm chung, đó là sự nỗ lực không ngừng trong học tập, lao động.
Các diễn giả trực tiếp trao đổi, giải đáp thắc mắc, băn khoăn của khán giả là học sinh tại chương trình hướng nghiệp.
Gặt hái những thành công bước đầu
Kể từ khi ra mắt vào cuối năm 2020, đến nay, sau gần 2 năm, Dự án đã triển khai được 6 chương trình hướng nghiệp bằng nhạc kịch tại Nhà hát Tuổi trẻ Việt Nam với sự tham gia của gần 4 nghìn khán giả là học sinh, sinh viên trên địa bàn Thủ đô.
Năm 2021, phần nghệ thuật của Dự án cũng đã giành nhiều giải thưởng trong Liên hoan “Ca múa nhạc toàn quốc” năm 2021 do Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch tổ chức. Trong đó, có Huy chương vàng dành tặng nội dung “Nhạc kịch”; giải “Đạo diễn xuất sắc nhất” cùng gần 10 Huy chương vàng, bạc dành tặng các diễn viên, ca khúc và tiết mục trong chương trình.
Chia sẻ với phóng viên Báo Nhân Dân, Thạc sĩ Lê Anh Tuấn, Trưởng phòng Kỹ năng của Trung tâm Dịch vụ việc làm và Hỗ trợ Thanh Thiếu niên, Chủ nhiệm Dự án, cho biết: theo kế hoạch, thời gian tới, Dự án sẽ được triển khai định kỳ hằng tháng tại Nhà hát Tuổi trẻ Việt Nam, đồng thời tổ chức lưu động tại Thành phố Hồ Chí Minh, Huế...
“Để đáp ứng nhu cầu của các trường học, chúng tôi cũng đang gấp rút xây dựng phiên bản lưu động của chương trình với quy mô đơn giản hơn để có thể tổ chức các buổi hướng nghiệp bằng nhạc kịch ngay tại các trường có nhu cầu”, anh Lê Anh Tuấn nói.
