Với sáng kiến này, Chu Xuyên được Hội đồng công trình sáng tạo Khoa học và Công nghệ Nghệ An xét thưởng, đạt giải nhất tại cuộc thi “Sáng tạo Khoa học - Công nghệ và Khởi nghiệp đổi mới sáng tạo năm 2020”.
Và giữa mảnh đất nắng gió miền trung, trong căn nhà bừa bộn những tủ điện, động cơ của gia đình anh ở thị trấn Nam Đàn, huyện Nam Đàn, chàng trai xứ Nghệ sinh năm 1985, ông chủ của Xưởng cơ khí chế tạo máy cắt đá Xuyên Việt đã kể cho chúng tôi nghe về cơ duyên nghề nghiệp khá đặc biệt của mình.
Đòn bẩy để khởi nghiệp
Sinh ra trong một gia đình có chín anh chị em tại vùng quê nghèo xứ đạo Đăng Cao, xã Diễn Đoài, huyện Diễn Châu (Nghệ An), Chu Xuyên đã thể hiện rõ năng khiếu hội họa ngay từ nhỏ. Để mưu sinh, anh đã đi khắp các địa phương trong và ngoài huyện để vẽ tranh cổ động. Tuy vậy, việc mở phòng tranh, quảng cáo, khắc đá bia mộ cũng không mang lại thành công cho anh. Năm 2008, theo xu hướng chung của thanh niên địa phương, Chu Xuyên quyết định đi xuất khẩu lao động ở Nhật Bản với ngành nghề lắp ráp máy.
Niềm đam mê mới về cơ khí chế tạo máy bắt đầu nhen nhóm từ đây. Bốn năm vất vả ở đất khách quê người, trở về nước, chàng trai 37 tuổi quyết định khởi nghiệp tại quê hương vợ: huyện Nam Đàn (Nghệ An). Vào thời điểm đó, nhận thấy trong ngành xây dựng hầu hết đều thực hiện công đoạn cắt đá bằng thủ công, vừa tốn công lao động, không tiết kiệm được nguồn nguyên liệu, chất lượng sản phẩm không cao, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe người lao động, gây ô nhiễm môi trường nên Chu Xuyên bắt đầu dành thời gian nghiên cứu để chế tạo ra những máy cắt đá tự động.
Tâm huyết là một chuyện, nhưng để hiện thực hóa những ý tưởng là không hề dễ dàng, nhất là đối với một người chưa từng được đào tạo bài bản về cơ khí như anh. Những sản phẩm đầu tay khi đưa ra thị trường đã gặp một số lỗi nhỏ về thông số kỹ thuật. Không nản lòng, Chu Xuyên tiếp tục nghiên cứu, từng bước khắc phục và không ngừng cải tiến, hoàn thiện và cho ra đời các dòng máy với nhiều tính năng cao hơn.
“Chế tạo máy cắt đá cần có nhiều linh kiện mà trên thị trường chưa có nhiều để cung ứng cho sản xuất nên ban đầu, tôi phải mua các thiết bị như máy phay, máy tiện, máy xi, động cơ... Còn hiện tại, 90% số linh kiện trong máy cắt đá đều do xưởng tự sản xuất. Nhiều năm qua, tôi cũng không ngừng cải tiến thêm các chức năng của máy, đến nay đã lên tới tám chức năng và hiện tôi đang sản xuất một loại máy khác như máy cắt xoay đầu có thể cắt lập trình, có thể ứng dụng cắt như máy nhập khẩu từ nước ngoài”, Chu Xuyên chia sẻ.
Mặc dù hiện nay trên thị trường đã có nhiều dòng máy cắt đá đa năng với mức độ tự động hóa khác nhau nhưng thương hiệu máy cắt đá đa năng Xuyên Việt vẫn luôn có được sự tin dùng của nhiều đơn vị trong ngành xây dựng, trở thành địa chỉ tin cậy được khách hàng trong nam, ngoài bắc, thậm chí có cả khách hàng ở một số nước Đông Nam Á tìm đến mua. Bình quân mỗi năm, Xưởng cơ khí Xuyên Việt xuất bán hơn 1.200 chiếc máy các loại, mỗi máy trị giá từ 35 đến 95 triệu đồng, tổng doanh thu hàng chục tỷ đồng, cũng như tạo việc làm cho gần 30 lao động địa phương cùng mức lương từ 12 đến 15 triệu đồng/người/tháng.
Dẫn chúng tôi vào khu nhà xưởng đầu tiên nằm trên quốc lộ 15 và cách nhà anh không xa, Chu Xuyên cho biết, khu nhà xưởng này chuyên chế tạo những máy cắt đá loại nhỏ. Nhìn những cỗ máy sắt thép to, nặng vừa mới hoàn thành và chuẩn bị giao cho khách hàng ở các tỉnh, chúng tôi đã phần nào hiểu được khối lượng công việc và quy mô sản xuất của khu nhà xưởng.
Như Chu Xuyên chia sẻ: “Chiếc máy cắt đá 5 chức năng, 5 động cơ chạy bán tự động này chuẩn bị được xưởng giao cho khách hàng tại Hoằng Hóa (Thanh Hóa). Cũng phải nói thật rằng, có nhiều công nhân sau khi rời xưởng đã tự chế tạo ra các loại máy cắt đá giống xưởng chúng tôi. Thế nhưng, tôi không hề lo lắng nhiều bởi các máy cắt đá của Xuyên Việt luôn được cải tiến và nâng cao các tính năng để bảo đảm sự sáng tạo ấy thật sự thuận tiện và dễ dàng hơn cho các đơn vị xây dựng khi sử dụng”.
Đi sâu vào bên trong, khu nhà xưởng rộng như một sân bóng bảy người, ồn ào hơn vì tiếng máy cắt, tiếng hàn, tiếng động cơ của chừng 5 đến 6 người thợ đang làm việc. Ai nấy đều bận rộn với phần việc của mình và như Chu Xuyên tiết lộ, khu nhà xưởng này vẫn hoạt động không hết công suất do anh chưa tìm được đủ thợ chuyên về điện, tiện hay cơ khí. Dù mức thu nhập trung bình của một người thợ làm cho Xuyên Việt khá cao nhưng như Chu Xuyên cho biết, để tìm được những người thợ có tay nghề, kinh nghiệm là khá khó và anh luôn phải đăng tuyển trong một thời gian dài.
Thú vị là phía sau chiếc máy cắt 5 chức năng, 5 động cơ nằm bên ngoài khu xưởng, phía trên chiếc cửa cuốn ám đầy khói bụi và vết cháy là tấm biển Xuyên Sport. Hỏi Chu Xuyên mới biết, địa điểm này trước đây được anh dùng làm trung tâm thể thao (fitness, aerobic) và tập luyện các nội dung thi đấu ở chương trình Sasuke Việt Nam mà anh từng tham gia thi đấu.
Sau đó, Chu Xuyên dẫn chúng tôi đến khu nhà xưởng thứ hai, lớn hơn. Khu nhà xưởng này nằm trên một ngọn đồi, trong phần diện tích rất lớn mà mỗi lần anh chỉ tay, chúng tôi thấy phía trước là khoảng đất bỏ không mọc đầy cỏ cây, được gia đình anh dành để nuôi gà. Không như khu nhà xưởng trước đó, khu nhà xưởng thứ hai có những máy cắt đá to mà chúng tôi ít nhiều đã được thấy ở các kho đá lớn tại Hà Nội. Số công nhân ở đây là 19 người và làm việc hầu như không ngơi nghỉ.
Đứng nhìn hàng chục tấn thép, những chiếc máy cắt đá to nhỏ bán tự động, tự động các loại, điều làm chúng tôi bất ngờ là tất cả đều được sản xuất, lắp ráp dựa trên ý tưởng của Chu Xuyên. Bằng năng khiếu và sự học hỏi tự thân, Chu Xuyên đã hiểu được nguyên lý hoạt động của các loại máy móc, từng bộ phận, thiết bị có chức năng gì. Nhờ đó mà khi ý tưởng về việc chế tạo máy cắt đá tự động nảy sinh, rồi tự mình vẽ bản thảo, chỉnh sửa, cuối cùng, Chu Xuyên cũng cho ra đời sản phẩm thô sơ đầu tiên. Đến nay, trải qua nhiều lần thay đổi mẫu mã, thiết kế, chiếc máy cắt đá đa năng đã được anh hoàn thiện với 9 động cơ và 8 chức năng, trong lúc giá bán chỉ bằng 1/3 giá những chiếc máy cắt đá nhập ngoại.
Năm 2020, Chu Xuyên được Hội đồng công trình sáng tạo Khoa học và Công nghệ Nghệ An xét thưởng, trao Giải nhất tại cuộc thi “Sáng tạo Khoa học-Công nghệ và Khởi nghiệp đổi mới sáng tạo năm 2020”. Có thể xem đây là sự ghi nhận cho những nỗ lực ngày đêm của chàng trai người Diễn Châu, cho hàng trăm, hàng nghìn chiếc máy cắt đá được xuất xưởng từ Nam Đàn đến mọi miền Tổ quốc, cũng như cho rất nhiều sản phẩm cơ khí, tự động khác mà Chu Xuyên sáng tạo, chế tạo và lắp ráp thành công.
Từ xuyên Việt đến xuyên đá
Nhìn vào những gì Chu Xuyên làm được cho đến giờ, sẽ chẳng ai nghĩ rằng, chàng thanh niên đen nhẻm nhưng có đôi mắt rất sáng, chỉ mấy năm trước thôi, còn mải mê đi phượt, câu cá, bắt chim, bắt ong, chơi đàn guitar, thổi sáo, tập luyện mấy thứ như lên xà, chống đẩy, vật tay và tưởng sẽ gắn bó với sự nghiệp thể thao mãi mãi lại có một ngã rẽ như vậy trong cuộc đời. Thực ra, mọi chuyện đều có sự liên kết.
Như Chu Xuyên tâm sự, ngày trẻ anh rất yêu thích thể thao và say mê tập luyện, thậm chí đến mức anh thường tham gia các cuộc thi vật tay ở Nghệ An hay đăng ký thi đấu ở những chương trình như Sasuke Việt Nam, rồi Red Bull Champions Dash.
“Đó đều là các cuộc thi thử thách phá vỡ những giới hạn bản thân, nếu không muốn nói là thách thức khả năng phi thường của con người. Trong quá trình ấy, nhờ mở được hai trung tâm thể dục thể hình, trong đó có một trung tâm chính là khu nhà xưởng nhỏ đang chế tạo, lắp ráp máy cắt đá hiện nay, tôi đã có điều kiện luyện tập một cách bài bản. Tôi từng có ý định theo đuổi môn thể thao này một cách nghiêm túc khi tham dự lớp đào tạo huấn luyện viên môn thể dục thể hình và fitness toàn quốc năm 2014 do Liên đoàn Thể dục Việt Nam tổ chức. Nhưng đúng là nghề chọn người”, Chu Xuyên vui vẻ kể về một đam mê khác của mình.
Đúng là chẳng ai ngờ những năm trời rong ruổi trên xe máy đi khắp Việt Nam lại đưa Chu Xuyên đến một ngã rẽ khác. Ở nhiều nơi, trên các cung đường, chàng trai xứ Nghệ ấy đều thấy người ta làm đường, cắt đá bằng máy cắt tay, vừa vất vả, vừa ảnh hưởng sức khỏe và gây ô nhiễm môi trường. Thế là ý tưởng về một máy cắt đá tự động nhen nhóm trong suy nghĩ của Chu Xuyên, thôi thúc anh tìm hiểu và chế tạo. Trước đó, thời gian từng vẽ và đi khắc bia mộ đã phần nào giúp anh làm quen với các loại đá và các loại máy móc liên quan như cắt, mài, đánh bóng…
Và nhờ năng khiếu mỹ thuật, Chu Xuyên có thể phác thảo thiết kế trên giấy, rồi vẽ trên máy tính, trước khi anh cho ra đời sản phẩm đầu tiên vào năm 2014. Trải qua nhiều lần thay đổi mẫu mã, thiết kế, chiếc máy cắt đá đa năng hiện nay do Xưởng cơ khí chế tạo máy cắt đá Xuyên Việt sản xuất có 9 động cơ và 8 chức năng như nêu trên.
Không có gì ngạc nhiên khi những người quen biết Chu Xuyên đều có thể gọi anh là Xuyên “đá” hay Xuyên Việt như cái tên công ty của anh, một phần để giải thích cho đam mê đi xuyên Việt trước đây của chàng trai người Diễn Châu, đến mức anh lấy đó để đặt tên cho công ty và tên của hai đứa con, với cô con gái đầu lòng tên là Việt, còn cậu con trai thứ hai tên là Nam. Phần nữa là hai chữ “Xuyên Việt” để giải thích cho mong muốn đưa những chiếc máy cắt đá tự động có mặt ở tất cả các tỉnh, thành phố Việt Nam của Chu Xuyên.
Vẫn luôn đau đáu với các ý tưởng, thiết kế mới, với các đơn hàng mới, nhưng một điều chẳng bao giờ thay đổi ở chàng thanh niên 37 tuổi này là khi rời nhà xưởng và trở về nhà, anh luôn dành thời gian cho gia đình, như rủ con đi câu cá hay bắt ong. Chẳng thế mà Việt và Nam đều được thừa hưởng chút ít năng khiếu của bố, như Việt có thể chơi đàn piano trong dàn nhạc ở giáo xứ địa phương, Nam thì lúc nào cũng thấy cầm bút, giấy, hí hoáy vẽ đủ thứ dù chỉ mới 4 tuổi.
