Đến dự, có nguyên Ủy viên Bộ Chính trị, nguyên Bí thư Thành ủy Hà Nội Phạm Quang Nghị; Bí thư Đảng đoàn, Chủ tịch Liên hiệp các Hội Văn học nghệ thuật Việt Nam Đỗ Hồng Quân; cùng đại diện lãnh đạo các bộ, ban, ngành liên quan.
Phát biểu tại buổi lễ, Chánh Văn phòng Viện Nghiên cứu Bảo tồn và Phát huy Văn hóa Dân tộc Nguyễn Hoàng Mai khẳng định, Danh nhân Đào Tấn (1845-1907) là một chính khách liêm chính, một nhà yêu nước lớn. Ông từng hai lần giữ chức Tổng đốc, bốn lần giữ chức Thượng thư qua ba đời vua triều Nguyễn: Tự Đức, Đồng Khánh, Thành Thái.
Ông cũng là nhà hoạt động nghệ thuật thiên tài: một nhà thơ lớn, một nhà từ khúc vô song, một tác giả và đạo diễn sân khấu với nhiều kiệt tác làm tự hào nền sân khấu dân tộc, hơn 100 năm qua được coi là bậc hậu tổ của nghệ thuật tuồng.
 |
Nhạc sĩ Đình Thậm (ở giữa) nhận Giải thưởng Đào Tấn. |
Ông Nguyễn Hoàng Mai cho biết, từ năm 2000, ngay khi mới thành lập, được sự ủng hộ của lãnh đạo tỉnh Bình Định - quê hương Đào Tấn, Viện Nghiên cứu Bảo tồn và Phát huy Văn hóa Dân tộc và Tạp chí Văn hiến Việt Nam đã thành lập Giải thưởng Đào Tấn để trao tặng các tập thể, cá nhân có tác phẩm sân khấu, văn học, hội họa, âm nhạc xuất sắc, đóng góp tích cực cho sự nghiệp giao lưu hội nhập của đất nước, bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa nghệ thuật truyền thống dân tộc.
Ban đầu, Giải thưởng được trao hai năm một lần, và từ năm 2005 được trao mỗi năm một lần. Nhiều trí thức, văn nghệ sĩ nổi tiếng trong và ngoài nước đã từng được trao Giải thưởng Đào Tấn, như: GS,TS Trần Văn Khê; nhạc sư Nguyễn Vĩnh Bảo; nhà nghiên cứu Mịch Quang; nhạc sĩ Thuận Yến; GS,TS Nguyễn Thuyết Phong; GS,TS Thái Kim Lan…
Năm 2023, sau bốn năm tạm dừng vì dịch bệnh, Giải thưởng đã trở lại.
Theo nhà báo Nguyễn Thế Khoa, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu Bảo tồn và Phát huy Văn hóa Dân tộc, Tổng biên tập Tạp chí Văn hiến Việt Nam, những cá nhân, tập thể được lựa chọn trao Giải thưởng Đào Tấn dựa trên đề cử từ nhiều nguồn khác nhau, như qua giới thiệu của các văn nghệ sĩ; qua truyền thông, báo chí; qua các hội văn học nghệ thuật chuyên ngành trung ương, địa phương…
Đối tượng được nhận giải có thể là những người âm thầm có nhiều cống hiến cho văn hóa truyền thống dân tộc mà chưa được biết đến nhiều, cũng có thể là những đơn vị hoạt động bán chuyên nhưng có nhiều đóng góp cho việc bảo tồn, phát triển văn hóa nghệ thuật truyền thống…
 |
NSND Trịnh Thúy Mùi được trao Giải thưởng Đào Tấn với vai trò Đạo diễn Chèo xuất sắc. |
Tại buổi lễ, Ban Tổ chức đã công bố và trao Giải thưởng Đào Tấn cho hai đoàn nghệ thuật bán chuyên nghiệp xuất sắc: Đội tuồng làng Kẻ Gám, xã Xuân Thành (Yên Thành, Nghệ An); Câu lạc bộ tuồng xã Thạch Lỗi (Cẩm Giàng, Hải Dương).
Cùng với đó là Giải thưởng Đào Tấn dành cho ba đơn vị nghệ thuật chuyên nghiệp xuất sắc, gồm:
Sân khấu Lệ Ngọc (Danh hiệu Đơn vị sân khấu ngoài công lập thành công nhất, Giải Nhà lãnh đạo Sân khấu xuất sắc dành cho NSND Lệ Ngọc - Chủ tịch và nghệ sĩ Văn Hải - Giám đốc kiêm Chỉ đạo nghệ thuật Sân khấu Lệ Ngọc);
Nhà hát Chèo Hưng Yên (Giải Vở diễn xuất sắc cho vở chèo “Ván cờ oan trái”, Giải Nghệ sĩ xuất sắc dành cho nghệ sĩ Nguyễn Thu Phương vai Nhị Khanh và Nguyễn Tiến Tùng vai Trọng Kỳ);
Đoàn Nghệ thuật Cải lương Long An (Giải Vở diễn xuất sắc cho vở “Bên dòng Long Khốt”, Giải Nghệ sĩ xuất sắc dành cho nghệ sĩ trẻ Thu Mỹ vai Đa Vi).
Đặc biệt, 10 văn nghệ sĩ xuất sắc đã được trao Giải thưởng Đào Tấn đợt này, gồm:
Cố điêu khắc gia Nguyễn Sang (với bộ tượng danh nhân Việt Nam và các Bà mẹ Việt Nam Anh hùng);
Nhạc sĩ Đình Thậm (với hai ca khúc xuất sắc cảm tác từ cuộc đời, tư tưởng Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng);
Nhà thơ Trần Nhuận Minh (với bộ sách nghiên cứu phê bình “Thời gian lên tiếng”, “Đi tìm sự thật”, “Đối thoại văn chương” - đồng tác giả với Nguyễn Đức Tùng);
Nhà viết kịch Hoàng Thanh Du (với kịch bản “Lá đơn thứ 72” về đề tài Chủ tịch Hồ Chí Minh);
PGS,TS, họa sĩ Đoàn Thị Tình (với các công trình nghiên cứu: “Trang phục người Việt xưa và nay”, “Hóa trang mặt nạ sân khấu tuồng”, “Mỹ thuật sân khấu Việt Nam”);
Nghệ sĩ Phan Thanh Liêm (với sân khấu múa rối nước thu nhỏ);
Nghệ sĩ Bình Tinh - người đã vượt qua nhiều khó khăn, đau thương trong đại dịch Covid-19 để duy trì sự tồn tại, phát triển của Đoàn Cải lương Tuồng cổ Huỳnh Long, TP Hồ Chí Minh;
Nghệ sĩ nhiếp ảnh Nguyễn Đình Toán (với bức ảnh Đại tướng Võ Nguyên Giáp với nhạc sĩ Văn Cao và các bộ ảnh chân dung văn nghệ sĩ Việt Nam);
Giáo sư, võ sĩ, họa sĩ, nhà điêu khắc Ngô Xuân Bính (với hai triển lãm "Ego Người" và "Thông Linh" tại Bảo tàng Hà Nội);
NSND Thúy Mùi - Đạo diễn Chèo xuất sắc (với các vở: “Khóc giữa trời xanh”, “Những vì sao không tắt”, “Ván cờ oan trái”, “Vang bóng một thời”).
