11 giờ đêm 27-7, trong khi Hội đồng chấm thi IPhO 2008 đang khớp những kết quả cuối cùng sau một ngày hiệp thương với 82 trưởng đoàn để thống nhất điểm số, thì tại khách sạn La Thành, gần 400 thí sinh và các tình nguyện viên cũng đang tổ chức cho mình một đêm Gala vui nhộn với những tiết mục tự biên độc đáo.
Chúng tôi có mặt tại Khách sạn La Thành vào giờ phút các thí sinh đang say mê với những lời hát, điệu nhảy mà chưa hay biết họ đã gặt hái được kết quả gì sau những ngày thi.
Trước khi phỏng vấn, chúng tôi trở thành “người đưa tin” bất đắc dĩ, nhưng nhìn nét mặt đi từ ngạc nhiên đến reo mừng vì vui sướng của các em lại thấy vui lây.
Nữ sinh duy nhất giành HCV
Người đầu tiên chúng tôi báo tin vui chính là cô bé Ianus Anarada (Romania), nữ sinh cao điểm nhất. Anarada đã tròn mắt nhìn chúng tôi như không tin ở tai mình. Sau khi hỏi đi hỏi lại mấy lần cho chắc chắn, cô mới hét đầy phấn khích rồi rút điện thoại ra gọi điện về thông báo cho bố mẹ.
Ianus Anarada sinh ra ở thành phố Iasi của Romania. Bố em là giảng viên của trường ĐH Kỹ thuật của thành phố, còn mẹ cũng làm trong thư viện của trường. Nhờ đó, từ nhỏ Anarada đã tiếp xúc nhiều với sách, đặc biệt là sách khoa học. Nhưng những lúc rảnh rỗi, cũng như nhiều cô gái khác Anarada cũng thích đọc các tác phẩm văn học lãng mạn.
Cô bé có thể nói được ba ngoại ngữ là tiếng Anh, tiếng Pháp và tiếng Tây Ban Nha. Cô cũng học piano 7 năm liền nhưng tới khi lên lớp 10, việc học tập quá bận rộn nên không thể tiếp tục.
Còn với môn Vật lý, Anarada bắt đầu học từ cách đây 7 năm, lúc còn học lớp 6. Chính nhờ có người thầy tuyệt vời, có thể giải thích tất cả những điều mà học trò thắc mắc nên cô bé đã đam mê môn học dường như chỉ dành cho cánh con trai này lúc nào không biết.
Thầy giáo đã đặt ra cho em những câu hỏi rất thú vị ngay từ những bài học đầu tiên, như tại sao máy bay lại bay được, tại sao con người có thể lên tới mặt trăng... và khuyên các em phải học vật lý để khám phá những điều đó.
Theo Anarada, học vật lý còn cho em khả năng phân tích, đánh giá vấn đề và điều này giúp em rất nhiều trong cuộc sống.
Và với niềm đam mê này, cô bé muốn thay đổi quan niệm khoa học là dành cho con trai, còn văn học là dành cho phái nữ mà nhiều người vẫn nghĩ.
Vì là thành viên nữ duy nhất trong đội, và là một trong số ít các thí sinh nữ của IPhO lần này, nên cô bé dành được sự quan tâm chăm sóc đặc biệt của các bạn trai. Cũng vì chỉ phải cạnh tranh với số ít nữ, với 33,25 điểm, em đã giành được một danh hiệu thật thú vị là “Nữ sinh cao điểm nhất”.
Cô bé cho biết sở thích của mình là du lịch và đã từng đi khoảng 10 nước châu Âu, nhưng đây là lần đầu tiên em được đi tới một đất nước ở tận Đông Nam Á. Chính điều này giúp Anarada có rất nhiều trải nghiệm mới mẻ về cuộc sống và văn hóa Việt Nam. Cô bé cho biết sau khi về nước sẽ nấu các món ăn cho gia đình theo phong cách Việt Nam.
Đạt điểm tuyệt đối chỉ sau 10 ngày luyện thực hành
| |
Năm cậu bé vui tính của đội Đài Loan đã nhảy cẫng lên vui sướng khi chúng tôi báo tin cả năm đều đoạt HCV. “Thế là công sức của bọn em bỏ ra trong thời gian vừa qua đã được đền đáp xứng đáng”, cậu bé Wei Yi-shu nói.
Yi-shu cho biết, đội tuyển đã được các thầy cô giáo trường ĐH Sư phạm Đài Loan bồi dưỡng trong vòng một tháng trước khi dự thi IPhO. Trong thời gian này, chỉ có 1/3 là học thực hành, nhưng phải học cả ngày lẫn đêm.
“Trong trường phổ thông, mặc dù có được học thực hành nhưng bọn em không học giống như trong kỳ thi IPhO này - Yi-shu nói - Chỉ trong 10 ngày ôn luyện, bọn em mới được tiếp xúc với các dạng đề thi vật lý thực nghiệm của các năm trước, nhưng do cách dạy bài bản theo đúng yêu cầu IPhO của thầy nên bọn em đã tiếp thu được nhanh và đầy đủ”.
Cậu bé còn cho biết, bài thi thực hành trong IPhO lần này còn dễ hơn những dạng thực hành cậu đã được học trong 10 ngày ôn luyện miệt mài đó.
Yi-shu kể lại lần thi thực hành đáng nhớ tại Việt Nam giúp cậu đạt điểm tuyệt đối. Cậu phải loay hoay mất 15 phút đầu để nhận biết các hộp đựng dụng cụ thực hành có tác dụng gì, cũng may trong đề thi có hướng dẫn. Sau khi lấy lại bình tĩnh, Yi-shu tập trung hoàn thành bài thi một cách chuẩn xác trước thời hạn 30 phút.
Yi-shu gặp lại thầy trưởng đoàn ngày hôm sau khi các đoàn đi tham quan Hạ Long. Lúc này thầy của em đã có bản photo bài làm của cả đội, ông nhận xét cả năm thí sinh đều làm bài rất tốt. Nhưng lúc đó, ngay chính bản thân Yi-shu cũng không nghĩ là mình thực hiện bài tập thực hành IPhO một cách xuất sắc như vậy.
Ở Đài Loan, thí sinh đoạt HCV Olympic có thể được vào thẳng trường ĐH mà mình thích. Yi-shu dự tính sẽ học một ngành liên quan đến vật lý, để tiếp tục khám phá sự kỳ diệu của một môn học em yêu thích.
Người lặng lẽ bứt phá của đội Việt Nam
| |
Nhiều lần tiếp xúc với đội tuyển Việt Nam, tôi để ý thấy Huỳnh Như Toàn (Trường THPT chuyên Lê Quý Đôn) luôn đi sau cùng, nhường bước cho các bạn khác đi trước. Và trong năm chàng trai, có lẽ Toàn là người ít bị đám phóng viên “quây” nhất.
Cũng dễ hiểu thôi, nếu như so với sự dạn dày của Tất Nghĩa và Hoàng Anh khi đều đã “kinh” qua ba, bốn cuộc thi Olympic Vật lý khu vực và quốc tế, sự chắc chắn của Nguyễn Đức Minh “xuất thân” từ ngôi trường THPT Hà Nội - Amsterdam danh tiếng, sự “lạ” của Trần Anh Vũ khi đến từ một trường dân lập, thì Toàn xem ra chẳng có đặc điểm nổi trội nào.
Nhưng chính cậu bé kiệm lời ấy đã làm nên một cuộc bứt phá không ngờ, và trở thành thí sinh Việt Nam có điểm cao nhất.
Thầy giáo Ngô Ngọc Thủy, người đã dạy Vật lý cho Toàn suốt ba năm cấp ba, cũng là người lặn lội từ Đà Nẵng ra đây theo dõi em suốt mấy ngày thi kể lại: Khi Toàn thi xong phần thực hành, thầy đã hỏi cậu có làm được bài không, Toàn chỉ trả lời ngắn gọn: “Em làm được”.
“Nhưng tôi biết chắc rằng câu nói đó của Toàn cũng có nghĩa là em sẽ đạt điểm cao, chắc phải trên 18 điểm”, thầy Thủy nói. Và cuối cùng, phần thực hành của Toàn đã đạt 19/20 điểm, gần sát với điểm tuyệt đối. Cùng với phần thi lý thuyết đạt 18,5 điểm, Toàn có tổng số điểm 37,5, đứng thứ 11 của kỳ thi và cao nhất đội Việt Nam.
Thật đáng ngạc nhiên khi cậu học trò có điểm thực hành 19/20 này lại cho biết, trong trường phổ thông, cậu không hề được học thực hành. Em chỉ bắt đầu tiếp xúc với các dụng cụ thực hành từ khi tham gia ôn luyện cho kỳ thi Olympic châu Á vào tháng 4 vừa qua.
Nhận xét về người học trò xuất sắc của mình, thầy Thủy nói: “Toàn rất ít nói, nhưng đã nghịch thì “quậy tới bến”!”
Toàn sinh ra trong một gia đình mà bố mẹ đều là giáo viên, nhưng lại không dạy môn Vật lý em đang theo đuổi mà dạy Toán và Văn. Cậu bắt đầu vào đội tuyển Vật lý từ năm lớp 8, nhưng đến lớp 10 Toàn mới bắt đầu yêu thích môn học này, chỉ vì vật lý giúp em giải thích các hiện tượng tự nhiên.
Lúc mới vào lớp 10, Toàn không thích học thầy Thủy bởi thầy quá nghiêm khắc. Nhưng dần dần, chính lòng nhiệt tình của thầy đã cảm hóa được cậu học trò này. Toàn lần lượt đoạt các giải thưởng như: lớp 10: giải nhất học sinh giỏi cấp thành phố, lớp 11 giải nhất học sinh giỏi quốc gia, lớp 12 giải nhì học sinh giỏi cấp quốc gia, HCB Olympic Vật lý châu Á.
Toàn cho biết mỗi ngày em dành 3 tiếng để học Vật lý, nhưng vào mùa thi thì học nhiều hơn. Lúc rảnh rỗi, cậu thích nghe nhạc, đá bóng và chơi game.
Đăng ký vào Khoa Điện tử Viễn thông của trường ĐH Bách khoa Đà Nẵng, nhưng giấc mơ xa hơn của Toàn là được đi du học tại Mỹ.
