Đổi mới, nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động giám sát của Quốc hội và Hội đồng nhân dân

Trình bày tờ trình, Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Y Thanh Hà Niê K'đăm cho biết, nội dung cơ bản của dự thảo Luật gồm: sửa đổi, bổ sung nội dung quy định của 3 khoản tại 3 điều về thẩm quyền giám sát của Quốc hội; trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cá nhân chịu sự giám sát; bổ sung vào Điều 3 một nguyên tắc; bổ sung mới 1 điều quy định về giám sát của HĐND nơi tổ chức chính quyền đô thị...

Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Y Thanh Hà Niê K'đăm trình bày tờ trình về dự thảo Luật. (Ảnh: DUY LINH)

Đồng thời, bổ sung mới 9 điều tập trung quy định các tiêu chí để lựa chọn: nhóm vấn đề chất vấn tại kỳ họp Quốc hội; chuyên đề giám sát của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Hội đồng Dân tộc, Ủy ban của Quốc hội; vấn đề được giải trình tại phiên giải trình của Hội đồng Dân tộc, Ủy ban của Quốc hội; xem xét việc thực hiện nghị quyết của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội về chất vấn, giám sát chuyên đề bằng hình thức chất vấn; Việc giải quyết khiếu nại, tố cáo, kiến nghị của công dân.

Ông Y Thanh Hà Niê K'đăm cũng nêu rõ các phương án liên quan tới các vấn đề còn ý kiến khác nhau đối với 2 nội dung: về bổ sung nguyên tắc mới trong dự thảo Luật; về bổ sung quy định cơ quan có trách nhiệm tham mưu, giúp Ủy ban Thường vụ Quốc hội tổ chức, tiến hành các hoạt động giám sát việc giải quyết khiếu nại, tố cáo của công dân, kiến nghị của cử tri.

Thẩm tra dự án Luật, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng nêu rõ, Ủy ban Pháp luật tán thành với sự cần thiết sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và Hội đồng nhân dân năm 2015.

Về phạm vi sửa đổi, bổ sung, đề nghị Cơ quan chủ trì soạn thảo cần bám sát quan điểm chỉ đạo xây dựng Luật để rà soát các nội dung dự kiến sửa đổi, nhất là các quy định được luật hóa từ các nghị quyết có liên quan của Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương điều hành nội dung phiên họp. (Ảnh: DUY LINH)

Đồng thời, đề nghị nghiên cứu, cân nhắc để sửa đổi, bổ sung thêm các nội dung có vướng mắc, bất cập được phản ánh trong các hội thảo, hội nghị, qua khảo sát, lấy ý kiến của các cơ quan, tổ chức có liên quan, như: làm rõ các khái niệm giám sát của Quốc hội, HĐND; nghiên cứu bổ sung quy định về ban hành kết luận giám sát chuyên đề của Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội.

Bên cạnh đó, ông Hoàng Thanh Tùng cũng nêu quan điểm của Ủy ban Pháp luật đối với các vấn đề còn có ý kiến khác nhau và một số nội dung sửa đổi, bổ sung cụ thể. Trong đó, về bổ sung quy định cơ quan có trách nhiệm tham mưu, giúp Ủy ban Thường vụ Quốc hội tổ chức, tiến hành các hoạt động giám sát việc giải quyết khiếu nại, tố cáo của công dân, kiến nghị của cử tri, đa số ý kiến trong Ủy ban không tán thành việc luật hóa quy định này vì đây là nội dung thuộc thẩm quyền của Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

Bảo đảm các kiến nghị sau giám sát được thực hiện nghiêm túc, hiệu quả

Phát biểu chỉ đạo tại phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn ghi nhận, đánh giá cao nỗ lực của Hội đồng Dân tộc – cơ quan chủ trì soạn thảo dự án Luật đã nghiên cứu, chuẩn bị hồ sơ dự án Luật nghiêm túc, công phu.

Nhấn mạnh tầm quan trọng, yêu cầu đổi mới đối với hoạt động giám sát, Chủ tịch Quốc hội đề nghị, giám sát phải có trọng tâm, trọng điểm những vấn đề Đảng đặt ra cho Quốc hội, những vấn đề cử tri và Nhân dân quan tâm. Thông qua giám sát phải chỉ ra được điểm mạnh, vấn đề còn hạn chế; đặc biệt đưa ra kiến nghị, giải pháp khắc phục trong thời gian tới. Đồng thời, quan tâm tới hậu giám sát, bảo đảm các kiến nghị sau giám sát được thực hiện nghiêm túc, hiệu quả.

Chủ tịch Quốc hội lưu ý, cần bảo đảm sự phù hợp của dự thảo Luật với chủ trương, đường lối của Đảng; giám sát của Quốc hội, HĐND không chồng chéo với giám sát, thanh tra, kiểm tra của các cơ quan khác. Hoạt động giám sát của Quốc hội vừa phải bám sát, đáp ứng được nhu cầu xã hội, tâm tư, nguyện vọng mong muốn của nhân dân, cử tri đồng thời phải gắn với công tác lập pháp.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn phát biểu ý kiến. (Ảnh: DUY LINH)

Ngoài ra, Chủ tịch Quốc hội yêu cầu phải bảo đảm tính hợp hiến, tính thống nhất của dự thảo Luật trong hệ thống pháp luật; nghiên cứu, bổ sung, làm rõ vào các quy định trong dự thảo luật. Theo đó, cần hoàn chỉnh các khái niệm về giám sát tối cao, giám sát chuyên đề, giám sát của Quốc hội, giám sát của HĐND; đảm bảo ngắn gọn, tập trung, rõ nghĩa, dễ hiểu, dễ làm, dễ thực hiện và dễ giám sát; xác định đầy đủ các nguyên tắc cần thiết trong hoạt động giám sát; rõ tiêu chí chọn nội dung giải trình;…

Góp ý hoàn thiện dự thảo, các đại biểu tập trung cho ý kiến về phạm vi sửa đổi, bổ sung; về bổ sung nguyên tắc của hoạt động giám sát; về sửa đổi, bổ sung thẩm quyền giám sát của Quốc hội… Đồng thời, góp ý cụ thể vào về sửa đổi, bổ sung quy định về xem xét báo cáo; tiêu chí lựa chọn nhóm vấn đề chất vấn, chuyên đề giám sát, vấn đề được giải trình trong dự thảo Luật; giải pháp bảo đảm thực hiện kết luận, kiến nghị giám sát;…

Kết luận phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương nêu rõ, Ủy ban Thường vụ Quốc hội thống nhất về sự cần thiết sửa đổi, bổ sung một số điều Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và HĐND. Đồng thời, đánh giá cao Hội đồng dân tộc đã tích cực nghiên cứu, chuẩn bị Hồ sơ nghiêm túc, công phu, bảo đảm các tài liệu theo quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật và đủ điều kiện để trình Quốc hội cho ý kiến lần đầu tại Kỳ họp thứ 8.

Liên quan tới quy định bổ sung tiêu chí, lựa chọn nhóm vấn đề chất vấn, giám sát chuyên đề, vấn đề giải trình, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị cần rà soát, nghiên cứu kỹ lưỡng; chỉ quy định những nội dung cơ bản mang tính nguyên tắc và giao Ủy ban Thường vụ theo thẩm quyền để quy định tại các văn bản dưới luật.

Phó Chủ tịch Quốc hội yêu cầu, Thường trực Hội đồng Dân tộc khẩn trương rà soát, chỉnh lý hoàn thiện Hồ sơ dự án Luật, xây dựng Tờ trình của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, chỉnh lý dự thảo Luật, gửi xin ý kiến thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội; Ủy ban Pháp luật hoàn thiện Báo cáo thẩm tra trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XV theo quy định của pháp luật.