Dỡ bỏ rào cản, cải thiện môi trường đầu tư trong lĩnh vực dầu khí

Tiếp tục chương trình làm việc của Kỳ họp thứ ba, sáng 3/6, Quốc hội nghe Tờ trình và Báo cáo thẩm tra dự án Luật Dầu khí (sửa đổi).

Cần thiết ban hành Luật Dầu khí (sửa đổi)

Báo cáo trước Quốc hội, Bộ trưởng Công thương Nguyễn Hồng Diên cho biết, qua thực tiễn đánh giá thi hành Luật Dầu khí ban hành ngày 6/7/1993, sửa đổi, bổ sung vào các năm 2000 và năm 2008, Luật Dầu khí và các văn bản quy phạm pháp luật liên quan trong những năm qua đã tạo điều kiện cho sự phát triển của ngành dầu khí trong lĩnh vực tìm kiếm, thăm dò và khai thác dầu khí, đóng góp lớn vào nguồn thu ngân sách và phát triển kinh tế-xã hội của đất nước, góp phần bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia và bảo vệ chủ quyền của Việt Nam trên Biển Đông.

Tuy nhiên, theo Bộ trưởng, thời gian qua hoạt động dầu khí cũng đã phát sinh một số vướng mắc, bất cập. Một số vấn đề thực tế phát sinh mang tính đặc thù của hoạt động dầu khí nhưng chưa được quy định cụ thể bởi Luật Dầu khí và các văn bản quy phạm pháp luật, hoặc quy định chưa phù hợp với thực tiễn đã có những thay đổi, chưa đồng bộ với các quy định pháp luật khác.

Xuất phát từ thực tiễn quản lý, thực trạng thi hành pháp luật và bối cảnh tình hình hiện nay, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên nhấn mạnh, việc xây dựng Luật Dầu khí (sửa đổi) để thay thế Luật Dầu khí năm 1993, 2000 và 2008 là hết sức cần thiết, nhằm tăng cường hiệu quả, hiệu lực trong quản lý nhà nước, loại bỏ rào cản, tạo hành lang pháp lý thuận lợi cho nhà đầu tư, góp phần cải thiện mức độ hấp dẫn của môi trường đầu tư trong lĩnh vực dầu khí.

Thực hiện Nghị quyết số 17/2021/QH15 ngày 27/7/2021 của Quốc hội, Chính phủ đã giao Bộ Công thương là cơ quan chủ trì soạn thảo Luật Dầu khí (sửa đổi). Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cho biết, Bộ đã phối hợp với các Bộ, cơ quan liên quan tổ chức xây dựng Luật Dầu khí (sửa đổi) theo đúng quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật.

Theo đó, dự thảo Luật Dầu khí (sửa đổi) gồm 11 Chương 64 điều. Luật Dầu khí (sửa đổi) kế thừa các điều khoản cơ bản của Luật Dầu khí hiện hành, bảo đảm tính ổn định, liên tục của các hợp đồng dầu khí, Hiệp định đã ký kết; bảo đảm tính tương thích, đồng bộ với hệ thống pháp luật hiện hành, các điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên và thông lệ công nghiệp dầu khí quốc tế.

Nội dung của dự thảo Luật giải quyết 6 nhóm chính sách đã được Chính phủ trình Quốc hội thông qua (Nghị quyết số 17/2021/QH15), bao gồm: chính sách về bổ sung và hoàn thiện các quy định liên quan đến hợp đồng dầu khí; chính sách quy định về điều tra cơ bản và dầu khí và trình tự, phê duyệt các bước triển khai hoạt động dầu khí, dự án dầu khí gồm các giai đoạn tìm kiếm thăm dò và khai thác dầu khí; chính sách quy định khung cho việc thực hiện dự án dầu khí theo chuỗi từ tìm kiếm thăm dò, khai thác, vận chuyển, xử lý; chính sách về ưu đãi đầu tư và ưu đãi đầu tư đặc biệt đối với dự án dầu khí theo lô dầu khí thông qua hợp đồng dầu khí; chính sách quy định về công tác kế toán, kiểm toán, quyết toán và xử lý chi phí trong hoạt động dầu khí; chính sách quy định khung việc cho phép bên thứ ba tiếp cận các cơ sở hạ tầng có sẵn của ngành dầu khí và nghĩa vụ chia sẻ công trình dầu khí, cơ sở hạ tầng sẵn có nhằm sử dụng tối ưu, hiệu quả hệ thống hạ tầng cơ sở sẵn có, tránh lãng phí trong đầu tư.

Ngoài ra, căn cứ ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, cơ quan chủ trì soạn thảo đã thiết kế trong dự thảo Luật 1 chương quy định về chức năng, nhiệm vụ, quyền và nghĩa vụ của Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN).

Quy định rõ trách nhiệm quản lý nhà nước về dầu khí

Trình bày Báo cáo thẩm tra dự án Luật Dầu khí (sửa đổi), Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Vũ Hồng Thanh cho biết, Ủy ban Kinh tế nhất trí sự cần thiết ban hành Luật Dầu khí (sửa đổi) theo mục đích, quan điểm đã nêu tại Tờ trình của Chính phủ.

Để bảo đảm hiệu lực thi hành của Luật sau khi được ban hành, Ủy ban Kinh tế đề nghị rà soát, hoàn thiện đồng bộ dự thảo Nghị định quy định chi tiết một số điều của Luật và dự kiến danh mục các văn bản hướng dẫn khác cần ban hành.

Liên quan quản lý nhà nước về dầu khí, Ủy ban Kinh tế đề nghị Chính phủ tiếp tục rà soát quy định về thẩm quyền của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Công thương liên quan đến hợp đồng dầu khí theo hướng phân cấp cho PVN chịu trách nhiệm về nội dung cụ thể của hợp đồng và ký kết hợp đồng dầu khí khi thực hiện nhiệm vụ theo ủy quyền của Chính phủ gắn với cơ chế kiểm tra, giám sát của các cơ quan quản lý nhà nước, bảo đảm chặt chẽ, khả thi.

Ngoài ra, Ủy ban Kinh tế cũng đề nghị báo cáo rõ về trường hợp cơ quan quản lý nhà nước thực hiện điều tra cơ bản về dầu khí, khả năng đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ của cơ quan này và nghiên cứu, bổ sung quy định rõ ràng, đầy đủ về cơ chế thực hiện điều tra cơ bản về dầu khí; các tiêu chí, điều kiện xác định trường hợp cơ quan quản lý nhà nước, PVN thực hiện điều tra cơ bản về dầu khí; cơ chế thu hút các tổ chức, cá nhân tham gia…

Về ưu đãi trong hoạt động dầu khí, Ủy ban Kinh tế đề nghị bổ sung thuyết minh cụ thể về mức đóng góp trở lại đối với ngân sách nhà nước và hiệu quả của các mức ưu đãi để thu hút nhà đầu tư; bổ sung nội dung giao Chính phủ quy định về thủ tục áp dụng ưu đãi đầu tư; thời hạn xác định nhà thầu, nhà đầu tư quan tâm, thời hạn thực hiện lựa chọn nhà thầu, nhà đầu tư là điều kiện để áp dụng ưu đãi đặc biệt; bên cạnh việc rà soát các tiêu chí xác định đối tượng ưu đãi bảo đảm chặt chẽ, cụ thể, bổ sung các tiêu chí định lượng.

Các nội dung điều chỉnh cụ thể của Luật Dầu khí (sửa đổi) sẽ tiếp tục được đưa ra thảo luận, cho ý kiến tại Quốc hội, trước khi trình Quốc hội thông qua tại Kỳ họp thứ tư (tháng 10/2022).