Tại hội thảo, các đại biểu đã tập trung làm rõ một số vấn đề “nóng” đóng góp vào dự thảo sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục như: Tăng lương, nâng cao trình độ giáo viên đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục; miễn học phí bậc học THCS để làm tốt công tác phân luồng, hướng nghiệp.
Những nội dung cơ bản của dự thảo luật
Theo Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD và ĐT), việc sửa đổi, bổ sung Luật Giáo dục phù hợp với Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam năm 2013, Nghị quyết số 29 của Hội nghị lần thứ 8 Ban Chấp hành T.Ư khóa XI về đổi mới căn bản, toàn diện GD và ĐT năm 2013, Nghị quyết số 88 của Quốc hội năm 2014 về đổi mới chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông để bảo đảm thống nhất với các luật khác về lĩnh vực giáo dục như: Luật Giáo dục đại học năm 2012, Luật Giáo dục nghề nghiệp 2014, Bộ Luật dân sự…
Dự thảo luật đã sửa đổi, bổ sung hệ thống giáo dục quốc dân (điều 4) theo hướng mở. Hệ thống giáo dục được thiết kế theo hướng đơn giản hóa các luồng di chuyển của người học trong hệ thống; tạo điều kiện cho người học có thể dễ dàng chuyển đổi giữa chương trình, trình độ đào tạo; người dân có cơ hội tích lũy kiến thức và học tập suốt đời.
Đồng thời, sửa đổi, bổ sung quy định về giáo dục phổ thông, giáo dục thường xuyên để đẩy mạnh phân luồng sau THCS, định hướng nghề nghiệp ở THPT; xây dựng xã hội học tập suốt đời. Bổ sung một số quy định thể chế các chính sách của Đảng phù hợp các quy định hiện hành và giao thẩm quyền ban hành các quy chế, quy định liên quan đến hoạt động nhà trường cho phù hợp với Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2015.
Đáng chú ý, tại hội thảo, nhiều ý kiến cho rằng, hiện nay, nhìn chung lương của nhà giáo còn thấp, đặc biệt là nhà giáo ở bậc giáo dục mầm non, phổ thông. Vì vậy cần phải có cơ chế, chính sách tháo gỡ vấn đề này. Trong dự thảo sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục (Điều 81) quy định: Lương của nhà giáo được xếp cao nhất trong hệ thống thang bậc lương hành chính sự nghiệp. Nhà giáo được hưởng phụ cấp ưu đãi theo nghề, phụ cấp thâm niên và các phụ cấp khác theo quy định của Chính phủ.
Ngoài ra, vấn đề chuẩn hóa đội ngũ nhà giáo theo từng cấp học và trình độ đào tạo là vấn đề cần đề cập sửa đổi, bổ sung; tiến tới tất cả nhà giáo từ tiểu học đến THPT phải có trình độ đại học trở lên. Theo đó, căn cứ vào thực tiễn đội ngũ nhà giáo, dự thảo luật đề xuất nâng chuẩn trình độ đào tạo của giáo viên tiểu học từ trung cấp lên cao đẳng…
Tăng lương giáo viên, miễn học phí là phù hợp thực tiễn
Đóng góp ý kiến vào dự thảo, Phó Giám đốc Sở GD và ĐT Phú Thọ Nguyễn Thị Thu Huyền cho biết: Chúng tôi hoàn toàn nhất trí dự thảo luật nói trên, tuy nhiên, cần điều chỉnh một số nội dung phù hợp thực tiễn. Cụ thể, tính đến năm học 2016-2017, giáo viên tiểu học có trình độ trên chuẩn mới đạt 86,7%. Như vậy, nếu không có giải pháp nâng trình độ giáo viên tiểu học từ trung cấp lên cao đẳng sẽ khó đáp ứng yêu cầu nâng cao chất lượng giáo dục vì giáo viên là lực lượng then chốt, quyết định đổi mới giáo dục. Đề xuất lương nhà giáo được xếp cao nhất trong hệ thống thang bậc lương hành chính sự nghiệp là hoàn toàn phù hợp vì Nghị quyết số 29 cũng quy định điều đó, thể hiện sự quan tâm của Đảng, Nhà nước với đội ngũ nhà giáo. Tăng lương không chỉ giúp giáo viên tâm huyết, gắn bó với nghề mà còn thu hút sinh viên giỏi vào sư phạm. Như vậy, nâng cao được chất lượng đầu vào, đội ngũ nhà giáo. Trong thực tế hiện nay, khi giáo viên ra trường, bậc lương cao đẳng là 3,5 triệu đồng/tháng, đại học 4 triệu đồng/tháng, như vậy là rất thấp trong khi giáo viên là nghề đặc thù, rất vất vả không chỉ giáo viên ở vùng khó khăn mà ngay cả khu vực thành phố.
Trong khi đó, ông Đặng Hồng Cường, đại diện Sở GD và ĐT Lạng Sơn cũng đồng tình với dự thảo nói trên. Sở GD và ĐT Lạng Sơn xác định, việc nâng chuẩn trình độ giáo viên tiểu học từ trình độ trung cấp lên cao đẳng là cần thiết, phù hợp. Về tiền lương, cán bộ, giáo viên trong ngành mong chờ từ lâu, thể hiện đúng nguyện vọng. Việc miễn học phí bậc học THCS, sở đồng tình để làm tốt công tác phổ cập, phân luồng học sinh.
Đại diện Sở GD và ĐT Cao Bằng cho rằng, về giáo dục mầm non, Luật Giáo dục 2005 quy định, trường, lớp mẫu giáo nhận trẻ từ ba tháng tuổi đến ba tuổi. Vì vậy, trong dự thảo luật lần này nên có quy định các cơ sở giáo dục mầm non công lập phải có lớp nhận trẻ từ ba tháng tuổi trở lên. Thực tế tại Cao Bằng cho thấy, nhiều cơ sở mầm non, phần lớn chỉ nhận trẻ từ 18 tháng tuổi trở lên, gây khó khăn cho cha mẹ học sinh. Vì vậy, điều này phải quy định vào dự thảo luật, vì khi phụ nũ hết thời gian nghỉ thai sản đã gặp nhiều khó khăn khi tìm người trông con.
Đóng góp vào dự thảo luật, theo Phó Giám đốc Sở GD và ĐT Bắc Kạn Sầm Văn Du cho rằng: Trong dự thảo luật sửa đổi, bổ sung, tôi và cán bộ, giáo viên toàn ngành đã nghiên cứu, tìm hiểu. Ban Giám đốc đã trao đổi, hoàn toàn nhất trí. Tôi chỉ băn khoăn, trong dự thảo luật, giáo dục thường xuyên cấp huyện không được nhắc tới. Nội dung mới ngành GD và ĐT Bắc Kạn cũng quan tâm là vấn đề tiền lương giáo viên, miễn học phí cho học sinh THCS rất tốt, thiết thực, nhất là học sinh miền núi. Học sinh miền núi rất nghèo, nếu được miễn học phí người dân sẽ yên tâm, tạo điều kiện con em mình đến trường đông đủ hơn. Mặt khác, nếu tăng tiền lương cũng tạo động lực cho giáo viên tâm huyết, gắn bó với nghề, từng bước khắc phục tình trạng tuyển sinh ngành sư phạm có điểm thấp nhất trong nhiều năm qua nhưng vẫn không thu hút được người học.
Trao đổi, góp ý vào dự thảo luật với góc độ là nhà giáo, cô giáo Đỗ Thị Lan Hương, Trường THCS Kỳ Lâm, huyện Sơn Dương, tỉnh Tuyên Quang nêu thực trạng: Thời gian qua, nhà trường thất thu học phí hàng trăm học sinh mặc dù mức học phí là 50 nghìn đồng/học sinh/tháng. Có nhiều nguyên nhân dẫn đến thực trạng đó, nhưng nguyên nhân chính là do nhiều gia đình học sinh còn khó khăn, nhiều em bố mẹ đi làm ăn xa cho nên trường không thu được học phí.
Chung quanh chính sách tiền lương, Phó Vụ trưởng phụ trách Vụ Giáo dục tiểu học (Bộ GD và ĐT) Nguyễn Đức Hữu khẳng định, nếu không nâng chuẩn trình độ giáo viên thì không biết bao giờ mới nâng được, nhất là trong Nghị quyết 29 và Nghị quyết 88 có yêu cầu nâng cao trình độ giáo viên. Tính tháng 9-2017, có 33/63 tỉnh, thành phố trình độ giáo viên tiểu học đạt trình độ cao đẳng (chiếm tỷ lệ 90%). Trong đó, một số tỉnh, thành phố đạt cao như Quảng Ninh, Hải Phòng; Tuyên Quang là tỉnh đạt thấp nhất gần 64% giáo viên tiểu học có trình độ trung cấp. Bộ GD và ĐT sẽ hướng dẫn các địa phương nâng cao trình độ giáo viên cho phù hợp thực tiễn, nhất là những nơi có điều kiện khó khăn.
Thứ trưởng GD và ĐT Nguyễn Hữu Độ cho biết, Luật Giáo dục được Quốc hội thông qua ngày 14-6-2005, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục được Quốc hội thông qua ngày 25-11-2009 đã tạo cơ sở pháp lý quan trọng cho tổ chức và hoạt động giáo dục; góp phần phát triển sự nghiệp giáo dục, nâng cao trình độ dân trí và chất lượng nguồn nhân lực, góp phần đào tạo nhân tài cho đất nước.
Tuy nhiên, thực tiễn quá trình thực hiện Luật Giáo dục đã đặt ra yêu cầu phải tiếp tục hoàn thiện bởi một số lý do. Thứ nhất, yêu cầu thể chế hóa chủ trương, đường lối của Đảng, Quốc hội về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục. Thứ hai, bảo đảm sự phù hợp với quy định của Hiến pháp năm 2013. Thứ ba, khắc phục những bất cập của Luật Giáo dục hiện hành. Hiện nay, một số nội dung chính sách và điều khoản của Luật đã không còn phù hợp với yêu cầu thực tiễn phát triển giáo dục theo định hướng mở, liên thông, hội nhập quốc tế và cuộc cách mạng khoa học công nghệ 4.0. Một số nội dung cơ bản của hệ thống giáo dục được quy định trong Luật đã bộc lộ những hạn chế, bất cập, cần được sửa đổi và bổ sung để hoàn thiện chính sách, pháp luật nhằm tháo gỡ những vướng mắc trong thực tiễn thi hành.
