Theo Ủy viên Thường trực Ban Chỉ đạo thi THPT quốc gia 2019, Cục trưởng Quản lý chất lượng Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD và ĐT) Mai Văn Trinh, nội dung đề thi THPT quốc gia năm nay nằm trong chương trình THPT, chủ yếu là chương trình lớp 12. Đề thi có câu hỏi mang tính ứng dụng để phát huy sáng tạo của học sinh chứ không nặng về ghi nhớ máy móc các số liệu, sự kiện hay trả lời theo các khuôn mẫu có sẵn. Các câu hỏi trong đề thi được sắp xếp theo độ khó tăng dần; xuất hiện các câu hỏi mang tính ứng dụng thực tiễn để phát huy khả năng sáng tạo của thí sinh. Đề mở để học sinh vận dụng những kiến thức, kỹ năng đã được học nhằm giải quyết những câu hỏi, những vấn đề của thực tiễn bằng khả năng diễn đạt riêng của cá nhân, không theo những khuôn mẫu có sẵn.
Nhận xét về đề thi môn Ngữ văn, thầy giáo Nguyễn Đình Hòa, Trường THPT Trần Phú (Đà Nẵng) cho biết: Đề thi môn Ngữ văn năm nay đáp ứng được cả hai yêu cầu là xét tốt nghiệp THPT và tuyển sinh ĐH, CĐ. Đề thi có tính phân loại cao, những ngữ liệu trong phần đọc hiểu, nghị luận xã hội và nghị luận văn học có dung lượng vừa phải phù hợp với thời lượng 120 phút. Những câu hỏi mang tính gợi mở, chạm đến những suy nghĩ, xúc cảm mang giá trị nhân văn và ý nghĩa thẩm mỹ sâu sắc của mỗi thí sinh. Với đề thi này, phần lớn các thí sinh có thể đạt từ 5 điểm trở lên. Ở phần đọc hiểu, các câu hỏi bảo đảm các mức độ: nhận biết, thông hiểu và vận dụng. Các câu hỏi vận dụng ở phần đọc hiểu và nghị luận xã hội đều gần gũi với các học sinh lớp 12. Phần này thí sinh có thể viết như những gì các em đang nghĩ, đang trải nghiệm, miễn là diễn đạt tốt suy nghĩ của bản thân. Ở phần nghị luận văn học yêu cầu cảm nhận về đoạn trích trong một tác phẩm văn học trong chương trình lớp 12, ở câu hỏi này, đối với thí sinh có học lực bình thường, chỉ cần bám vào ngữ liệu để khai thác và nắm vững các kỹ thuật làm bài. Đối với các em có học lực tốt hơn thì cần mở rộng, kết hợp các kiến thức trong tác phẩm để khai thác một cách triệt để các ý. Vế sau của phần văn nghị luận là câu hỏi mang tính phân loại, những học sinh nào có kiến thức tốt, vững kỹ năng thì mới đạt điểm tối đa phần này.
Sau khi đọc mã đề 401 của môn Ngoại ngữ, cô giáo Nguyễn Thị Thu Hằng, Trường THPT Phan Đình Phùng (Hà Nội) nhận xét: Cấu trúc đề sát với đề tham khảo, “dễ thở” hơn đề năm ngoái. Với học sinh ở mức học trung bình có thể đạt được từ 4,5 đến 5 điểm. Những học sinh khá, nắm chắc kiến thức cơ bản trong sách giáo khoa và luyện tập theo hướng dẫn của giáo viên bộ môn, có thể đạt được khoảng từ 7 đến 8 điểm. Để đạt được điểm tuyệt đối trong phần đọc hiểu, ngoài nắm được ý chính và các thông tin chi tiết, học sinh cần phải có khả năng suy luận, đoán nghĩa của từ trong văn cảnh. Cũng theo cô Hằng, chủ đề của bài đọc đề cập đến vấn đề mang tính thời sự hiện nay là rác thải điện tử rất hay và thú vị, giúp các em học sinh nhận thức về mối nguy hại của rác thải điện tử với môi trường và nâng cao ý thức bảo vệ môi trường.
Theo đánh giá của các chuyên gia giáo dục, so với năm 2018, đề thi tổ hợp Khoa học tự nhiên năm nay có nhiều câu bài tập ở mức cơ bản, vì vậy thí sinh sẽ thấy thú vị hơn khi tiếp xúc dạng đề này. Với cách dạy và học như hiện nay, đề thi đã phù hợp và bám sát chuẩn kiến thức. Các chuyên gia cũng cho rằng, Bộ GD và ĐT cần duy trì mức độ đề thi như năm nay, bao gồm cả phần học thực hành lẫn kiến thức thực tế và hệ thống bài tập. Đối với môn Sinh học, cô giáo Nguyễn Thị Hạnh, Trường THPT Trần Phú (Hà Nội) khẳng định: Đề thi không có yếu tố bất ngờ bởi học sinh đã được cọ xát thông qua đề thi tham khảo của Bộ GD và ĐT, kiểm tra khảo sát của Sở GD và ĐT Hà Nội và thi thử của trường. Đối với đề thi này, học sinh dễ dàng đạt được từ 5 đến 6 điểm ở mức nhận biết và thông hiểu. Đề cũng xuất hiện nhiều câu hỏi liên hệ thực tế về sinh thái, môi trường, sản xuất… Trong đó, có khoảng 5 đến 6 câu có nhiều đáp án và học sinh phải vận dụng rất nhiều kiến thức, có tư duy mới có thể giải quyết được vấn đề. Với thời gian 50 phút và mức độ đề như thế này, học sinh phải nắm kiến thức thật chắc, thật sâu và có “tinh thần thép” mới có thể đạt điểm tối đa.
Thầy giáo Nguyễn Vũ, Tổ trưởng Tổ Sử, Trường THPT chuyên Quốc học Huế, cho rằng: Đề thi môn Sử năm nay không khó hơn năm ngoái, nội dung câu hỏi tường minh, rõ ràng, không đánh đố, không đi sâu và đánh tráo các khái niệm, thuật ngữ, không gây sự hiểu nhầm đối với học sinh. Nội dung các câu hỏi chủ yếu tập trung kiến thức vào chương trình phổ thông, trong đó có 15% thuộc khối lớp 11, số còn lại phần lớn là kiến thức lớp 12 (hơn 80%) được đưa vào phù hợp, không quá khó đối với học sinh. Đề thi có tính phân hóa học sinh rõ rệt, nhiều em có học lực trung bình khá sẽ làm được đề thi này (khoảng 5 đến 6 điểm) nhưng để đạt điểm cao (9 hoặc 10 điểm), thí sinh cần phải có kiến thức tư duy lô-gích về sử, biết vận dụng các kiến thức tổng hợp, tham khảo bài giảng từ thầy, cô giáo và nhiều sách báo (khoảng 20%). Với đề thi năm nay, đối với các em học sinh chuyên, chỉ cần học, ôn bài đầy đủ trong sách giáo khoa, có kiến thức tư duy, biết vận dụng thì có thể đạt điểm cao (8 đến 9 điểm).
