Trên địa bàn quận Ðống Ða hiện có 14 cơ sở nằm trong danh mục các cơ sở sản xuất công nghiệp gây ô nhiễm môi trường và không phù hợp quy hoạch. Ðến hết tháng 12/2022 đã có bảy cơ sở ngừng hoạt động sản xuất; một cơ sở nằm trong danh mục nhà đất phải di dời theo quy hoạch trên địa bàn thành phố Hà Nội - đợt 1 theo Nghị quyết số 17/NQ-HÐND ngày 8/7/2022 của Hội đồng nhân dân thành phố; sáu cơ sở đang thực hiện di dời.
Công ty cổ phần Xây lắp và Cơ khí cầu đường đóng tại phường Văn Chương, quận Ðống Ða là một trong 14 đơn vị cần phải di dời. Hơn 10 năm qua, công ty có diện tích hơn 1.300m2 luôn trong tình trạng "đi không được, ở cũng không xong" do thuộc diện di dời của dự án xây dựng tuyến đường sắt đô thị Nhổn-ga Hà Nội, nhưng dự án lại bị chậm triển khai. Tại buổi khảo sát của Ban Ðô thị Hội đồng nhân dân thành phố, đại diện Công ty cổ phần Xây lắp và Cơ khí cầu đường bày tỏ, công ty muốn dự án đường sắt đô thị triển khai nhanh, hoặc thực hiện việc đền bù sớm để họ có nguồn kinh phí được chuyển đến nơi mới.
Ðó chỉ là một trong rất nhiều lý do khiến việc di dời các cơ sở ô nhiễm, không hợp quy hoạch ra khỏi nội đô Hà Nội đang bị chậm trễ. Theo đánh giá của đại diện Sở Tài nguyên và Môi trường, việc triển khai thực hiện các chủ trương, chính sách di dời còn chậm do vướng mắc trong việc xác định đối tượng áp dụng và thẩm quyền phê duyệt danh mục đề xuất di dời. Bên cạnh đó, vẫn còn hiện tượng một số chủ cơ sở cố tình chây ỳ, chậm triển khai việc di dời…
Phó Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Nội Mai Trọng Thái cho biết: Qua rà soát, cập nhật hồ sơ cho thấy, trong đợt 1 phải di dời 90 cơ sở tại 12 quận do không phù hợp quy hoạch xây dựng. Cụ thể gồm danh mục 81 cơ sở công nghiệp phải di dời theo quy hoạch xây dựng đô thị theo Quyết định số 130/QÐ-TTg ngày 23/1/2015 của Thủ tướng Chính phủ về biện pháp, lộ trình di dời và việc sử dụng quỹ đất sau khi di dời cơ sở sản xuất công nghiệp, bệnh viện, cơ sở giáo dục đại học, giáo dục nghề nghiệp và các cơ quan, đơn vị trong nội thành Hà Nội; danh mục chín cơ sở nhà, đất thuộc doanh nghiệp nhà nước không phù hợp quy hoạch thuộc thẩm quyền theo quy định tại Nghị định số 167/2017/NÐ-CP ngày 31/12/2017 của Chính phủ về sắp xếp lại, xử lý tài sản công (đã được Hội đồng nhân dân thành phố thông qua tại Nghị quyết số 17/NQ-HÐND ngày 8/7/2022).
Ðối với năm huyện (Gia Lâm, Ðông Anh, Ðan Phượng, Hoài Ðức, Thanh Trì) có đề án thành lập quận, Sở Tài nguyên và Môi trường đã tổng hợp danh mục 114 cơ sở nhà, đất có cơ sở công nghiệp đề xuất đưa vào danh mục di dời. Danh mục này sẽ tiếp tục được cập nhật sau khi các huyện được chính thức lên quận.
Qua thực tế khảo sát của Ban Ðô thị, Hội đồng nhân dân thành phố Hà Nội cho thấy việc thực hiện di dời các cơ sở gây ô nhiễm môi trường, không phù hợp quy hoạch còn hạn chế, chậm so với yêu cầu. Trước thực tế này, Ban Ðô thị, Hội đồng nhân dân thành phố kiến nghị Ủy ban nhân dân thành phố khẩn trương kiện toàn Ban Chỉ đạo công tác di dời; chỉ đạo các sở, ngành của thành phố chủ động làm tốt hơn công tác tham mưu xây dựng cơ chế, chính sách khuyến khích di dời các cơ sở gây ô nhiễm và không phù hợp quy hoạch. Trong đó bảo đảm hài hòa lợi ích giữa Nhà nước, cộng đồng dân cư và doanh nghiệp. Riêng đối với các cơ sở không phù hợp quy hoạch, thành phố cần chỉ đạo liên ngành công bố công khai thông tin quy hoạch để đối tượng phải di dời biết và chủ động thực hiện.
Nhằm đẩy nhanh tiến độ thực hiện công tác di dời mà vẫn bảo đảm chặt chẽ, tránh khiếu nại của các doanh nghiệp, Sở Tài nguyên và Môi trường kiến nghị Ủy ban nhân dân thành phố cho phép Sở chủ trì cùng các sở, ngành, 12 quận và năm huyện có đề án thành lập quận lập danh mục các cơ sở nhà, đất của các doanh nghiệp phải di dời do không phù hợp quy hoạch; đồng thời, đề xuất giao Sở Tài chính chủ trì, thực hiện việc lập phương án xử lý, hình thức xử lý nhà, đất tại vị trí cũ khi di dời theo quy định.
Trưởng Ban Ðô thị Hội đồng nhân dân thành phố Ðàm Văn Huân khẳng định: Chủ trương di dời các cơ sở sản xuất công nghiệp gây ô nhiễm môi trường và không phù hợp quy hoạch trên địa bàn thành phố là vấn đề rất cấp thiết với Hà Nội. Qua đó, không chỉ giải quyết vấn đề ô nhiễm môi trường mà còn tạo dư địa phát triển kinh tế-xã hội và thực hiện những vấn đề liên quan đời sống dân sinh tốt hơn trên địa bàn Thủ đô. Ngoài việc xử lý dứt điểm các cơ sở cần di dời cũ, thành phố cũng cần có lộ trình dài hạn, lên kế hoạch triển khai sớm tại năm huyện có đề án thành lập quận và hai khu vực dự kiến phát triển lên thành phố để hạn chế phát triển các cơ sở công nghiệp không phải ngành công nghiệp xanh, thông minh.
