“Tiến độ giải phóng mặt bằng còn chậm”, Bộ trưởng Giao thông vận tải Nguyễn Văn Thể nhìn nhận và lấy thí dụ về dự án đường cao tốc bắc-nam phía đông, chỉ trong 2 năm, đã bàn giao gần như toàn bộ mặt bằng (khoảng 500.000ha, đạt tỷ lệ 98,8%) để thấy rằng, tiến độ giải phóng mặt bằng dự án sân bay Long Thành hiện là một vấn đề. Đến tháng 3/2022, Tổng Công ty Cảng hàng không Việt Nam (ACV) dự kiến tiến hành gói thầu san lấp mặt bằng, cần 2.500ha mặt bằng. Theo Bộ Giao thông vận tải, tiến độ xây dựng các khu tái định cư cũng không hoàn thành trong năm 2021 và phải kéo dài đến tháng 5/2022 nên ảnh hưởng trực tiếp đến việc di dời các hộ dân vào các khu tái định cư.
Về tiến độ giải ngân, trong năm 2021 đạt 5.953 tỷ đồng (38,17%) theo kế hoạch vốn. Lũy kế giải ngân từ năm 2018 đến nay được 13.209 tỷ đồng, đạt 57,8%. Đối với giải ngân trong tháng 11/2021, giải ngân tăng thêm so với tháng trước là 4,52%. Ngay sau khi nghe báo cáo của Bộ Giao thông vận tải, Phó Thủ tướng Lê Văn Thành nêu rõ, “đây là công trình trọng điểm, ai mà chậm, làm ảnh hưởng tiến độ thì đứng ra ngoài, để người khác làm”. Dự án có số vốn đầu tư hơn 109.000 tỷ đồng (khoảng 4,6 tỷ USD) nên nếu chậm trễ 1 ngày thì thiệt hại sẽ rất lớn. Phó Thủ tướng yêu cầu cần tập trung cao độ cho công tác giải phóng mặt bằng. “Phải có tinh thần đổi mới”.
Báo cáo về vấn đề này, Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Nai Cao Tiến Dũng cho biết, đến nay, tỉnh đã thu hồi tổng diện tích 4.108ha (đạt 85%), phần diện tích còn lại sẽ hoàn thành thu hồi trong năm 2021. Tổng diện tích giai đoạn 1 cần giao cho Cảng vụ Hàng không miền nam là 1.810ha để đầu tư xây dựng hạ tầng cảng hàng không và 722 ha dự trữ đất dôi dư. Đến nay, UBND tỉnh Đồng Nai đã giao đất đợt 1 là 1.284/1.810ha (gần 71%). Lãnh đạo tỉnh Đồng Nai khẳng định cam kết, đơn vị thi công “không lo khâu mặt bằng giai đoạn 1”, thi công đến đâu tỉnh sẽ bàn giao mặt bằng đến đó. Trong quý I/2022, tỉnh sẽ bàn giao toàn bộ 2.500ha mặt bằng giai đoạn 1. Đề cập đến vướng mắc về thủ tục bàn giao đất, đại diện Tổng công ty Cảng Hàng không Việt Nam (ACV) nhất trí cho rằng, “cứ có mặt bằng là thi công”, làm theo hình thức cuốn chiếu và đề nghị vừa làm, vừa hoàn thiện thủ tục.
Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho biết, đến ngày 6/12, dự án giải ngân hơn 13.200 tỷ đồng, đạt tỷ lệ hơn 57%. Theo phấn đấu của tỉnh Đồng Nai, đến cuối năm 2021, giải ngân đạt 18.000 tỷ đồng (khoảng 79%). Về phần vốn do Trung ương bố trí thì không phải lo, làm sao bảo đảm tiến độ giải ngân, Thứ trưởng Võ Thành Thống nói.
Phát biểu kết luận cuộc họp, Phó Thủ tướng Lê Văn Thành chia sẻ những khó khăn với các bộ, ngành, địa phương, nhà đầu tư, nhà thầu trong quá trình triển khai dự án, nhất là tỉnh Đồng Nai, “do dịch bệnh diễn biến phức tạp cho nên chúng ta triển khai các thủ tục đầu tư xây dựng cơ bản bị ảnh hưởng”. Về việc triển khai các kết luận tại cuộc giao ban lần trước (cách đây hơn 1 tháng), Phó Thủ tướng đánh giá, có chuyển biến tích cực, đạt một số kết quả, như giải phóng mặt bằng tăng thêm mấy trăm ha. “Tuy nhiên, tiến độ cụ thể mà chúng ta đưa ra không đạt yêu cầu, cần hết sức chú ý, rút kinh nghiệm”. Khi đã có sự thống nhất thì cần triển khai ngay, quyết liệt để đạt kết quả. Chỉ một đơn vị chùng xuống thì cả dự án sẽ chậm lại.
Phó Thủ tướng nhất trí với đề xuất của Bộ Giao thông vận tải về việc thành lập Ban chỉ đạo đối với dự án này, do Phó Thủ tướng làm Trưởng Ban và đề nghị, Bộ Giao thông vận tải phối hợp Văn phòng Chính phủ hoàn thiện hồ sơ văn bản cần thiết về việc thành lập. Phó Thủ tướng cũng yêu cầu rà soát, kiện toàn Ban Quản lý dự án với chức năng, nhiệm vụ, bộ máy tổ chức, quy chế làm việc đầy đủ, “mô hình không tốt thì sẽ không rõ trách nhiệm”. “Phải bố trí nơi làm việc của Ban Quản lý dự án gần ngay công trường để thuận tiện giám sát công trình”. Và các cuộc họp giao ban định kỳ, sẽ mời Trưởng Ban Quản lý dự án tham dự. Về giải phóng mặt bằng, đề nghị UBND tỉnh Đồng Nai bàn giao đủ 1.810ha trong tháng 12, phần còn lại (700ha), phải xong trong tháng 1/2022; bàn giao toàn bộ mặt bằng dự án trong tháng 6/2022.
Về nguồn vốn cho dự án, Phó Thủ tướng giao Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp phối hợp Ngân hàng Nhà nước, ACV sớm đàm phán hợp đồng vốn, chọn nhà đầu tư tốt. Sau cuộc họp này, Phó Thủ tướng đề nghị Bộ Giao thông vận tải phê duyệt chính thức từng mốc tiến độ cụ thể của mỗi hạng mục dự án do ACV và ban quản lý dự án xây dựng, trình. Mục tiêu phải hoàn thành toàn bộ công trình trước tháng 1/2025, “trên cơ sở đó, căn cứ vào tiến độ để đôn đốc thực hiện, kiểm điểm trách nhiệm nếu không hoàn thành”. Tinh thần là phải tiết kiệm thời gian ngay từ khâu tư vấn thiết kế, lập hồ sơ mời thầu, xây dựng, mua sắm trang thiết bị; hồ sơ mời thầu rõ tiến độ hoàn thành.
