Đầu xuân về xem hội vật làng Sình

Ðó là câu ca ở Huế nhắc nhở mọi người hãy nhớ ngày mồng mười tháng Giêng âm lịch hàng năm quay về làng Sình (Lại Ân), xã Phú Mậu (Phú Vang, Thừa Thiên - Huế) để xem đấu vật. Đây là một hoạt động văn hoá truyền thống, giàu tinh thần thượng võ của người dân địa phương và tồn tại gần 500 trăm năm nay ở tỉnh Thừa Thiên - Huế.

Tại Phú Vang, nơi có nhiều lễ hội văn hóa sau Tết Nguyên đán, như Hội Vật làng Sình, Lễ hội cầu ngư, Lễ hội làng Chuồn... được tổ chức hàng năm đã tiếp thêm sự háo hức, tươi vui đến nhiều gia đình. Hội vật năm nay thu hút gần 110 đô vật nam và nữ đến từ các xã, thị trấn tại các huyện Phú Vang, Hương Trà, Quảng Điền và TP Huế tham gia.

Chuyện kể rằng, vào thời Trần - Hồ, thành Hoá Châu là lỵ sở của một vùng phên dậu phương Nam nước Đại Việt, được xây dựng trong khu vực có vị trí chiến lược đặc biệt, án ngữ thuỷ lộ huyết mạch mà vùng Thanh Phước - Sình chính là cửa ngõ. Để huấn luyện binh sĩ, vật võ là môn thể thao được ưa chuộng. Trai làng Sình tích cực tham gia và dần dần trở thành một phong trào được tổ chức hàng năm để rèn luyện sức khoẻ trong lao động và bảo vệ quê hương.

Dưới thời Nguyễn, nhờ có vị trí đặc biệt quan trọng trên các tuyến thuỷ lộ huyết mạch mà ngã ba Sình được triều đình chú trọng đầu tư xây dựng thành nơi diễn tập thuỷ quân. Với phương châm lấy việc rèn luyện sức khoẻ làm đầu, Nhà nước phong kiến khuyến khích quân lính tổ chức vật võ, và về sau ấn định ngày mồng 10 tháng Giếng làm ngày hội thao, tổ chức ngay tại làng Sình. Vật võ đã trở thành mạch sống của làng Sình và còn có ý nghĩa để cầu an.

Phó Chủ tịch xã Phú Mậu, Phó ban tổ chức giải vật năm nay, ông Nguyễn Mưng cho biết: “Hội vật làng sình đã tồn tại hàng trăm năm nay tại làng Lại Ân, gắn liền với truyền thống dựng và giữ nước của dân tộc. Từ thế kỷ XV, người dân làng Sình đã tổ chức hội vật vào mỗi dịp Tết để hy vọng cả năm may mắn, đủ sức khỏe cày bừa và mong mùa màng được tươi tốt. Bên cạnh đó, hội vật còn là dịp để chọn ra những đô vật giỏi cho huyện và tỉnh nhà”.

Sau phần nghi lễ được tổ chức khá tôn nghiêm tại đình làng Lại Ân, Hội vật năm nay tiếp tục được tổ chức ở một không gian mới vừa quy hoạch trong khu đất 0,5 ha tại trung tâm của làng Lại Ân, xã Phú Mậu (Phú Vang). Sới vật khá tưng bừng, sôi nổi với tiếng reo hò, cổ vũ cho các cặp đô vật tranh tài ở hai độ tuổi thanh niên (dưới 15 tuổi) và thanh niên (trên 16 tuổi) diễn ra trong suốt thời gian cả ngày 10 tháng Giêng.

Ngay từ sáng sớm, hàng nghìn người đã nô nức đi trẩy hội vật làng Sình. Cả 4 khán đài quanh sới vật đều chật kín người xem. Những màn đấu vật cân sức giữa các chàng trai to khỏe, lực lưỡng khiến người xem thót tim khi các đô vật liên tục tung ra những đòn, chiêu nhằm hạ gục đối thủ xuống sân cát.

Hội vật này khác hẳn với hội vật ở một số làng quê khác, bởi người dân tổ chức hội vật như một hình thức giải trí đơn thuần sau những ngày Tết chứ không vì mục đích tuyển chọn võ sĩ cho triều đình phong kiến lúc bấy giờ. “Lệ” làng Sình cũng quy định, các đô vật dự đấu không nhất thiết phải là người địa phương, và bất kỳ khán giả nào cũng có thể được lên sới đấu vật.

Hội vật làng Sình về cơ bản cũng áp dụng theo nguyên tắc của luật thi đấu vật dân tộc, các đô vật muốn vượt qua vòng đấu loại phải giành chiến thắng trước 3 đối thủ, để giành chiến thắng, các đô vật phải đánh bại đối thủ của mình với đòn đánh làm cho đối phương “lấm lưng, trắng bụng”. Nếu vượt qua vòng đấu loại, các đô vật sẽ bước vào vòng bán kết. Ở vòng bán kết, các đô vật phải vượt qua một đối thủ nữa mới lọt được vào vòng chung kết. Ngoài giải dành cho chức vô địch, làng Sình còn dành riêng một khoản tiền để thưởng cho tất cả những đô vật tham gia hội vật.

So với những năm trước, công tác tổ chức hội vật truyền thống tại làng Sình năm nay có phần chuyên nghiệp hơn. Khán đài được xây mới để khán giả có thể đứng xem thoải mái, công tác bảo vệ an ninh trật tự được đảm bảo nhằm giúp cho hội vật được diễn ra trong an toàn, thắng lợi.