Dấu ấn đồng bào người Hoa ở TP Hồ Chí Minh

Đóng góp tích cực vào đời sống kinh tế

Văn hóa kinh doanh của người Hoa thể hiện trên một số nét như: chữ tín, tính cộng đồng, mối quan hệ giữa sản xuất, kinh doanh với các hoạt động văn hóa, xã hội…, trong đó chữ tín là nét văn hóa nổi trội giúp họ thuận lợi trong giao dịch mua bán, tránh những thủ tục rườm rà. Nhà kinh tế học và chuyên gia về người Hoa Nguyễn Chơn Trung khẳng định rằng, phát huy tiềm năng của người Hoa chính là góp phần vào sự phát triển của TP Hồ Chí Minh nói riêng và cả nước nói chung. Bởi hoạt động kinh tế của người Hoa tập trung trong thành phần kinh tế tư nhân, quy mô sản xuất vừa và nhỏ là chủ yếu, hơn nữa tập trung trong lĩnh vực sản xuất tiểu thủ công nghiệp và thương nghiệp dịch vụ. Người Hoa đã có những “đóng góp tích cực vào sự tăng trưởng của kinh tế thành phố”, vì vậy “cần có những giải pháp tổng hợp, đồng bộ, tạo sự phát triển lâu dài, vững chắc cho người Hoa trong nền kinh tế của thành phố và cả nước để giải quyết vấn đề vốn, đổi mới công nghệ, tìm thị trường tiêu thụ sản phẩm... Hơn nữa, các doanh nghiệp người Hoa có thể làm môi giới thu hút vốn đầu tư nước ngoài vào Việt Nam…”.

Thống kê gần đây của Ban Dân tộc TP Hồ Chí Minh cho thấy, trên lĩnh vực kinh tế, các doanh nghiệp người Hoa đóng góp hơn 30% giá trị tổng sản lượng kinh tế của các quận có đông người Hoa. Đa số doanh nghiệp vận dụng tốt chính sách khuyến khích phát triển kinh tế của Nhà nước, nắm bắt nhanh thời cơ hội nhập, huy động nguồn vốn và mở rộng thị trường. Các tập đoàn, công ty, doanh nghiệp tư nhân của người Hoa liên tục nhận các giải thưởng quốc gia và thành phố.

Tại quận 5 (một phần khu vực Chợ Lớn cũ gồm quận 5, 6, 11 hiện nay), từ cuối năm 1990, quận tiên phong cổ phần hóa công ty xuất nhập khẩu, đồng thời khuyến khích phát triển các cơ sở xuất nhập khẩu ngoài quốc doanh, đưa hoạt động của bộ phận này ngày càng chiếm thị phần lớn trong ngành. Là địa bàn có đông đồng bào người Hoa, do đó công tác vận động người Hoa được các cấp ủy Đảng, chính quyền đặc biệt quan tâm, thậm chí còn có nghị quyết riêng về công tác vận động đồng bào Hoa. Do đặc thù có đông người Hoa, nên quận 5 có một đồng chí phó chánh văn phòng và một chuyên viên UBND phụ trách công tác dân tộc. UBND 15 phường đều có phó chủ tịch làm công tác dân tộc... Vì vậy, trong 5 năm trở lại, mỗi năm, quận 5 đã đóng góp cho ngân sách nhà nước hơn 1.000 tỷ đồng. Liền kề đó, quận 6 với 40% số dân là người Hoa cho nên kinh tế quận chủ yếu là cơ sở kinh tế tư nhân, cơ sở tiểu thủ công nghiệp. Trên cơ sở phát huy tối đa tiềm năng, lợi thế và theo quan điểm, định hướng chung của thành phố, kinh tế quận 6 luôn không ngừng tăng trưởng khá, cơ cấu kinh tế chuyển dịch đúng hướng... Đến nay, đồng bào người Hoa đóng góp đầu tư cơ sở vật chất xây 18 ngôi trường mầm non, 17 trường tiểu học, 10 trường trung học cơ sở và ba trường trung học phổ thông (trên nền kho xưởng cũ).

Chỉ thị số 501/TTg ngày 3-8-1996 của Thủ tướng Chính phủ về thực hiện một số chính sách đối với người Hoa đã tạo một bước chuyển mới trong công tác đối với người Hoa, thể hiện sự quan tâm của Đảng và Nhà nước đối với người Hoa, giúp cho cộng đồng người Hoa ngày càng ổn định và phát triển trong cộng đồng các dân tộc Việt Nam.

Chăm lo đời sống tinh thần

Tính đến nay, TP Hồ Chí Minh đã có gần 20 công trình được xếp hạng di tích có liên quan đến cộng đồng người Hoa (chiếm 13,3%) về sự kiện lịch sử, nguồn gốc hình thành, tổ chức trực tiếp quản lý, hoạt động tín ngưỡng. Trong số đó có 16 di tích cấp quốc gia, ba di tích cấp thành phố. Đồng bào người Hoa chủ yếu theo tín ngưỡng dân gian gắn bó với các tổ chức hội quán, đền thờ họ… cho nên hằng năm, bà con vận động hàng tỷ đồng cho các hoạt động từ thiện xã hội, bảo trợ các hoạt động văn hóa, giáo dục của cộng đồng mình. Tại các quận khu vực Chợ Lớn, nhiều hoạt động văn hóa - văn nghệ được tổ chức với nhiều loại hình phong phú đa dạng, mang tính văn hóa truyền thống. Có thể kể tên các lễ hội truyền thống của người Hoa được duy trì tổ chức hằng năm như Lễ hội Đèn Hoa, Lễ hội Nguyên Tiêu… qua đó, góp phần giữ gìn phát huy nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, đưa phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” phát triển đi vào chiều sâu.

Trưởng ban Dân tộc TP Hồ Chí Minh Ngô Văn Triển cho biết: “Hiện, đồng bào người Hoa ngày càng có ý thức xem trọng đầu tư giáo dục văn hóa cho con em mình. Đây được xem là sự thay đổi lớn về quan niệm giáo dục lập nghiệp thay vì xem trọng nghề hơn học chữ như trước đây”. Nhiều con em đồng bào người Hoa có trình độ thạc sĩ, tiến sĩ...