Đa dạng hóa nguồn vốn đầu tư dự án giao thông theo hình thức PPP++

Cần vốn “khủng” triển khai dự án

Theo quy hoạch mạng lưới đường bộ giai đoạn 2021-2030, Chính phủ đặt ra mục tiêu có 5.000 km đường cao tốc. Đây là nhiệm vụ trọng tâm, với sự vào cuộc quyết liệt của toàn hệ thống chính trị, nhiều cơ chế đặc thù đã được ban hành, tạo điều kiện thuận lợi nhất để thực hiện triển khai dự án.

Bên cạnh đường bộ, việc phát triển đường sắt cũng đang được Chính phủ quan tâm. Quyết định số 1769/QĐ-TTg đặt mục tiêu, đến năm 2030 đầu tư 9 tuyến đường sắt với chiều dài 2.362 km. Quỹ đất cho đường sắt được quy hoạch thích hợp để phát triển đô thị, khu chức năng (mô hình TOD) để tạo nguồn lực đầu tư. Xã hội hóa kinh doanh đường sắt, dịch vụ vận tải được đẩy mạnh để thu hút các thành phần kinh tế tham gia đầu tư.

Việc Chính phủ quyết tâm hoàn thành 5.000 km đường cao tốc đến năm 2030 và những chuyển động của việc thực hiện đường sắt cao tốc là triển vọng rất lớn cho các doanh nghiệp phát triển hạ tầng giao thông, trong đó có Tập đoàn Đèo Cả. Năm 2024, Tập đoàn Đèo Cả dự kiến đầu tư, xây dựng 300 km đường cao tốc, đường vành đai với tổng mức đầu tư hơn 82.000 tỷ đồng từ các dự án tiêu biểu như tuyến cao tốc Hữu Nghị-Chi Lăng, Tân Phú - Bảo Lộc, Thành phố Hồ Chí Minh-Chơn Thành, vành đai 4, Thành phố Hồ Chí Minh-Trung Lương-Mỹ Thuận (giai đoạn 2)…

Tuy nhiên, các doanh nghiệp và chuyên gia đều quan tâm đề cập vấn đề giải pháp huy động vốn để triển khai các dự án giao thông quốc gia trong thời gian tới. Theo ông Hồ Nghĩa Dũng, nguyên Bộ trưởng Giao thông vận tải, đầu tư hạ tầng giao thông cần một số vốn khổng lồ, Nhà nước mạnh đến đâu cũng không thể “kham” hết được bằng đầu tư công.

Do đó, Nhà nước đã kêu gọi khối tư nhân tham gia đầu tư bằng phương thức PPP (mô hình đối tác công tư) để phát triển hạ tầng công, dịch vụ công phục vụ nhân dân. Ông Hồ Nghĩa Dũng cũng cho rằng, tư nhân dù mạnh đến mấy cũng không thể “đơn thương độc mã” hợp tác với Nhà nước thực hiện một công trình, mà sẽ đóng vai trò là “leader” (người dẫn đầu) để tập hợp, kêu gọi các nhà đầu tư khác tham gia.

Cộng nguồn lực để huy động vốn

Thời gian qua, để khuyến khích khối tư nhân tham gia, nguồn vốn ngân sách nhà nước hỗ trợ các dự án PPP với vai trò là vốn mồi, các doanh nghiệp được ưu tiên đầu tư, khai thác các dịch vụ liên quan đến dự án và được vay vốn tín dụng dài hạn với lãi suất ưu đãi. Mô hình PPP++ là giải pháp Tập đoàn Đèo Cả đưa ra để huy động nguồn vốn cho dự án từ vốn ngân sách nhà nước, vốn chủ sở hữu và vốn huy động.

Thông qua việc đa dạng hóa nguồn vốn huy động để tăng hiệu quả huy động, giảm đến mức thấp nhất rủi ro trong suốt quá trình thực hiện dự án. Theo ông Hồ Minh Hoàng, Chủ tịch Hội đồng quản trị Tập đoàn Đèo Cả, mô hình PPP++ là cộng mọi nguồn lực để đa dạng hóa các nguồn vốn hợp pháp, giúp tăng hiệu quả huy động, giảm rủi ro trong suốt quá trình thực hiện dự án.

Chia sẻ thêm về mô hình này, ông Lê Quỳnh Mai, Phó Chủ tịch Hội đồng quản trị Tập đoàn Đèo Cả cho biết, cơ cấu nguồn vốn của các dự án triển khai theo mô hình PPP++ được đa dạng hóa hơn so với mô hình PPP cơ bản. Với mô hình PPP++, dự án có sự tham gia 3 nguồn vốn, cụ thể: Vốn ngân sách (Trung ương và địa phương) với tỷ lệ vốn nhà nước góp hơn 50%; vốn chủ sở hữu (bao gồm sự góp vốn của các “nhà đầu tư bắc cầu”) và vốn huy động từ tín dụng, cổ phiếu, trái phiếu, hợp đồng hợp tác kinh doanh (BBC), nguồn vốn nước ngoài…

Về phương thức vận hành, trước đây, nhà đầu tư đơn thuần là đơn vị góp vốn, nhà thầu đơn thuần là đơn vị thi công thì nay nhà đầu tư đồng thời là nhà thầu và ngược lại nhà thầu cũng sẽ là nhà đầu tư, từ đó cộng lực và chia sẻ lợi ích hài hòa, lâu dài.

Theo ông Hồ Nghĩa Dũng, mô hình PPP++ là giải pháp được Tập đoàn Đèo Cả đưa ra nhằm đa dạng hóa các nguồn vốn hợp pháp, giúp tăng hiệu quả huy động, giảm đến mức thấp nhất rủi ro trong suốt quá trình thực hiện dự án. Mô hình PPP++ gồm: Các cơ chế chính sách hỗ trợ của Nhà nước và cùng các đối tác thực hiện dự án.

Mô hình này là một sáng tạo để tạo ra nguồn lực mạnh, tuy nhiên “leader” cần phải có đủ năng lực, thương hiệu và nhất là năng lực quản trị mới có thể thu hút các nhà đầu tư khác. Đèo Cả là đơn vị hội tụ đủ các yếu tố để tập hợp, dẫn dắt được các nhà đầu tư khác để thực hiện thành công các dự án. Ông Hồ Nghĩa Dũng đề nghị qua hội nghị, các cơ quan quản lý có thể đúc kết những vấn đề lý thuyết và kinh nghiệm từ thực tiễn để đưa vào cơ chế chính sách mới cho mô hình PPP++.