Cuộc bầu cử 2004 ở Mỹ

Cuộc đua gay cấn vào Nhà Trắng

Theo kết quả các cuộc điều tra dư luận mới nhất, số phiếu đại cử tri mà đương kim Tổng thống George Bush, ứng cử viên của đảng Cộng hòa và Thượng nghị sĩ John Kerry, ứng cử viên của đảng Dân chủ, có thể giành được là xấp xỉ nhau. Tỷ lệ ủng hộ dành cho hai ứng cử viên này ở những bang "chiến trường" cũng suýt soát nhau. Điều này đang làm cho cuộc chạy đua vào Nhà Trắng trở nên gay cấn và nhiều kịch tính.

Do số phiếu đại cử tri mà hai ông Bush và Kerry có thể giành được quá sít sao, nên người ta đã tính tới khả năng hai ông cùng giành được 269 phiếu đại cử tri. Trong trường hợp đó, Hạ viện Mỹ sẽ phải bỏ phiếu chọn Tổng thống và Thượng viện sẽ bỏ phiếu bầu Phó Tổng thống. Trong lịch sử, Hạ viện Mỹ đã phải hai lần bỏ phiếu bầu Tổng thống, đó là vào các năm 1800 và 1824.

Đảng Cộng hòa có lợi thế trong cuộc đua vào Quốc hội

Đảng Cộng hòa hiện đang nắm đa số tại cả Thượng và Hạ viện Mỹ. Tại Thượng viện, đảng Cộng hòa đang giữ đa số mỏng manh, với 51 ghế, trong khi đảng Dân chủ giữ 48 ghế và một ghế độc lập nghiêng về Dân chủ. Còn tại Hạ viện khóa 108 hiện nay, đảng Cộng hòa đang nắm tới 227 ghế, trong khi đảng Dân chủ giữ 205 ghế, một ghế độc lập và hai ghế trống.

Trong cuộc đua vào Hạ viện năm nay, chỉ có khoảng 15 ghế được coi là cạnh tranh gay gắt giữa các ứng cử viên của hai đảng. Đây là con số rất thấp trong lịch sử bầu cử Hạ viện Mỹ. Kết quả điều tra dư luận và đánh giá phân tích của hầu hết các cơ quan nghiên cứu chính trị Mỹ đều thống nhất cho rằng đảng Cộng hòa có nhiều khả năng giữ được số ghế như hiện nay, nghĩa là họ đang có nhiều cơ hội tiếp tục giữ kiểm soát Hạ viện khóa tới.

Các nhà lãnh đạo của đảng Dân chủ đã tuyên bố quyết tâm giành lại quyền kiểm soát Thượng viện từ tay đảng Cộng hòa, vì số ghế chênh lệch giữa hai đảng hiện nay không quá lớn. Tuy nhiên, trong 34 ghế Thượng nghị sĩ phải bầu lại trong năm nay, đảng Dân chủ chiếm tới 19 ghế, trong khi đảng Cộng hòa chỉ có 15 ghế. Trong 19 ghế phải bầu lại của đảng Dân chủ có tới 10 ghế nằm ở những bang mà Tổng thống Bush đã chiến thắng trong năm 2000, trong khi chỉ có ba ghế của đảng Cộng hòa nằm ở những bang mà Phó Tổng thống Al Gore đã chiến thắng bốn năm trước đây.

Ngoài ra, đảng Dân chủ còn phải bảo vệ năm ghế còn cạnh tranh gay gắt ở các bang miền Nam, vốn có xu hướng ủng hộ đảng Cộng hòa. Với tương quan ấy, một số nhà phân tích cho rằng đảng Cộng hòa đang có tới 70% cơ hội giữ được quyền kiểm soát Thượng viện.

Phần lớn thống đốc bang là người Cộng hòa

Năm nay, cử tri Mỹ sẽ bỏ phiếu bầu lại 11 ghế thống đốc bang, trong đó của đảng Cộng hòa 5 và Dân chủ 6. Vào thời điểm hiện tại, đảng Cộng hòa đang giữ 28 ghế thống đốc bang, trong khi đảng Dân chủ chỉ nắm quyền kiểm soát ở 22 bang.

Kết quả các cuộc thăm dò dư luận cho thấy cả hai đảng Dân chủ và Cộng hòa cùng có nhiều triển vọng giữ được bốn ghế, nghĩa là chỉ còn ba ghế cạnh tranh sát nút. Như vậy dù cho đảng Dân chủ giành được toàn bộ số ghế cạnh tranh sát nút này, thì đảng Cộng hòa cũng vẫn giữ được đa số ghế thống đốc bang sau cuộc bầu cử ngày 2-11 tới.