Công trình cấp nước bỏ hoang, dân khát nước sạch

Đầu tư lớn, hiệu quả thấp

Năm 1995, xã Đông Hoàng triển khai xây dựng trạm cấp nước sạch cho nhân dân trên địa bàn theo hình thức Nhà nước và nhân dân cùng làm. Xã lấy từ ngân sách địa phương 100 triệu đồng thực hiện việc khoan, lắp đặt máy, xây bể chứa dung tích 100m3 nước. Chương trình nước sạch T.Ư hỗ trợ 200 triệu đồng để mua 7.300m đường ống dẫn nước phục vụ cho khoảng 300 hộ dân thôn Thái Hòa, xã Đông Hoàng.

Trạm cấp nước sạch xã Đông Hoàng do Công ty Công nghệ địa vật lý, trụ sở tại quận Thanh Xuân (TP Hà Nội) về trực tiếp khảo sát, khoan thăm dò, kiểm nghiệm mạch nước ngầm.

Thời gian này, việc lắp đặt đường ống được thực hiện đến tận chân hàng rào mỗi hộ gia đình, còn người dân tự đóng góp kinh phí để mua đồng hồ đo đếm và đường ống vào từng nhà.

Trạm cấp nước sạch một ngày cung cấp nước hai lần cho hộ dân theo phương pháp bơm đẩy. Trong quá trình vận hành đã bộc lộ nhiều khiếm khuyết như áp lực nước không đều, bơm làm vỡ đường ống nhất là tại các khớp nối gây hao tổn, thất thoát nước.

Mỗi lần xảy ra sự cố, địa phương có mời Công ty Công nghệ địa vật lý về bảo trì, sửa chữa, tuy nhiên cũng không giải quyết được triệt để vì đường ống nằm sâu dưới lòng đất nên việc dò tìm, phát hiện và xử lý mối dò, vỡ rất phức tạp, mất nhiều thời gian.

Ông Tô Tiến Tiệp, nguyên Chủ tịch UBND xã Đông Hoàng (từ năm 1985 đến tháng 5-1996) cho biết: Trạm cấp nước sạch sinh hoạt của xã chỉ hoạt động được hơn một năm thì phải dừng vì đồng hồ đo đếm nước do Trung Quốc sản xuất (giá thành 70 nghìn đồng/chiếc) thường xuyên hư hỏng, chết, sai số nhiều; kèm theo việc đường ống thường xuyên vỡ, áp lực nước yếu không đáp ứng được nhu cầu sử dụng nên nhân dân đồng loạt dừng không sử dụng nước sạch tại trạm.

Bẵng đi vài năm, công trình nằm "đắp chiếu", trước kiến nghị và sức nóng của dư luận trên địa bàn, chính quyền xã Đông Hoàng lại "đề nghị" Trung tâm nước sạch nông thôn tỉnh Thái Bình cấp hơn 170 triệu đồng để xây tháp nước ngay bên cạnh trạm cấp nước sạch.

Tuy nhiên, khi tháp nước sừng sững hiện ra cũng là lúc người dân trong khu vực đều đã bỏ kinh phí tự lắp giếng khoan cho riêng mình nên không còn nhu cầu sử dụng nước tại trạm.

Từ đó đến nay, trạm cấp nước sạch và tháp nước cao ngất vẫn chềnh ềnh hiện hữu ngay tại trung tâm xã. Không ai ngó ngàng, không ai kiểm tra và sự việc cũng chìm vào im lặng khi hàng trăm triệu đồng vốn đầu tư của Nhà nước bỗng nhiên rơi rụng, không phát huy hiệu quả.

Trách nhiệm thuộc về ai?

Trao đổi với ông Phạm Văn Mạnh, Chủ tịch UBND xã Đông Hoàng ngày 27-6, ông cho biết: Sự việc nêu trên là có thật! Thời điểm đó, thất thoát nước do đồng hồ sai số, kẹt, chạy không chính xác, kèm theo hỏng máy hút, chi phí cho đội ngũ quản lý, vận hành và thu tiền nước không cân đối được, nhiều tháng kinh doanh thua lỗ nên buộc phải dừng việc vận hành trạm cấp nước.

Vậy trách nhiệm thuộc về ai trong việc đầu tư không hiệu quả, lãng phí này, ông Mạnh khẳng định: "Trách nhiệm chả thuộc về ai cả, vì chạy một thời gian nó hỏng, mà hỏng thì ai sửa được?".

Phóng viên tiếp tục hỏi ông Mạnh: Tại sao xã lại đề nghị Trung tâm nước sạch tỉnh Thái Bình hỗ trợ hơn 170 triệu đồng để tiếp tục đầu tư, nâng cấp trạm cấp nước trong khi biết không hiệu quả?

Ông Mạnh nói: "Khi hỏng máy thì phải sửa, thay thế bằng việc xây tháp nước, nhưng khi làm xong dân không dùng thì chịu, làm sao được!".

Để rộng đường dư luận, trong ngày 27-6, phóng viên đã trực tiếp nêu vấn đề hỏi chính người dân trong xã Đông Hoàng về nhu cầu sử dụng nước sạch hiện nay của bà con trên địa bàn.

Bà Phạm Thị Thu (SN 1965), trú tại thôn Thái Hòa 1 khẳng định: Năm 1995, gia đình bà cũng đăng ký sử dụng nước sạch từ trạm cấp nước của xã, song cực chẳng đã đành phải thôi vì đồng hồ đo đếm nước không chính xác, sai số nhiều nên dân không tin tưởng nữa.

Từ đó đến nay, gia đình bà buộc phải làm giếng khoan để tắm giặt, đồng thời xây thêm bể chứa nước mưa dùng để ăn uống.

Hiện nay, nhu cầu nước sạch để sử dụng là rất cấp thiết vì nhà có sáu khẩu, trong đó có cháu nhỏ mới vài tháng tuổi.

Được biết, hàng trăm hộ dân trong thôn Thái Hòa hiện đang phải dùng giếng khoan có tỷ lệ sắt cao, không bảo đảm an toàn vệ sinh.

Điều mong muốn của bà con là được sử dụng nước sạch hợp vệ sinh, tuy nhiên trong quá trình thực hiện, chính quyền địa phương phải cam kết lắp đặt, thiết kế đường ống, đồng hồ đo đếm đúng quy chuẩn; áp lực nước phải bảo đảm cung cấp cho các hộ dân ở cuối nguồn.

Nếu thực hiện được điều này ngay từ đầu thì có lẽ đến nay sẽ không xảy ra tình trạng công trình cấp nước nằm "đắp chiếu", còn người dân thì từng ngày, từng giờ khát nước sạch!