Công tác dân số trong tình hình mới: Vận động các cặp vợ chồng sinh đủ 2 con

Sáng 17/12, Bộ Y tế - cơ quan thường trực của Ban Chỉ đạo quốc gia về công tác dân số và phát triển - đã tổ chức Lễ mít-tinh kỷ niệm Ngày Dân số Việt Nam (26/12) và Hội nghị tổng kết công tác dân số năm 2025, triển khai nhiệm vụ trọng tâm năm 2026.

Phát biểu tại hội nghị, Thứ trưởng Bộ Y tế Đỗ Xuân Tuyên nhấn mạnh, trong năm 2025, công tác dân số tiếp tục nhận được sự quan tâm đặc biệt của Đảng, Nhà nước với nhiều chủ trương, chính sách quan trọng được ban hành.

Bộ Chính trị, Chính phủ và Quốc hội đã thông qua các nghị quyết, chương trình hành động nhằm cụ thể hóa định hướng chiến lược về dân số và phát triển, chăm sóc sức khỏe nhân dân giai đoạn 2026–2035, tạo nền tảng quan trọng để nâng cao chất lượng dân số, phục vụ phát triển kinh tế-xã hội bền vững.

Theo Thứ trưởng Y tế Đỗ Xuân Tuyên, những năm qua, công tác dân số đã đạt được nhiều kết quả tích cực, góp phần cải thiện chất lượng cuộc sống của người dân. Tuy nhiên, thực tiễn vẫn đặt ra nhiều thách thức, trong đó nổi bật là sự chênh lệch mức sinh giữa các vùng, tình trạng mức sinh thấp kéo dài tại các đô thị, khu công nghiệp, trong khi một số địa bàn miền núi, vùng đồng bào dân tộc thiểu số vẫn còn mức sinh cao, tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống chưa được khắc phục triệt để.

Vừa qua, Quốc hội thông qua Luật Dân số đã đặt một dấu mốc quan trọng chuyển trọng tâm từ kế hoạch hóa gia đình sang dân số và phát triển.

Theo báo cáo của Cục Dân số (Bộ Y tế), năm 2024, mức sinh trung bình của mỗi phụ nữ hiện là 1,93 con, tăng nhẹ so với năm 2024 (1,91 con- mức thấp nhất trong lịch sử) nhưng vẫn thấp hơn mức sinh thay thế 2,1 con.

Ngoài ra, 11 chỉ tiêu công tác dân số năm 2025, còn 5 chỉ tiêu chưa đạt gồm: tổng tỷ suất sinh; giảm tỷ số giới tính khi sinh; điều chỉnh mức sinh; tỷ lệ trẻ sơ sinh được sàng lọc 5 bệnh bẩm sinh (suy giáp, thiếu men G6PD, tăng sản thượng thận, khiếm thính, tim bẩm sinh); và tỷ lệ người cao tuổi được khám sức khỏe định kỳ ít nhất một lần mỗi năm.

Ông Lê Thanh Dũng, Cục trưởng Cục Dân số, cho biết nội dung trọng tâm của công tác dân số năm 2026 và các năm tiếp theo là vận động các cặp vợ chồng sinh đủ 2 con, mở cuộc vận động với thông điệp "yêu nước là sinh đủ 2 con".

Bên cạnh đó, một trong những chính sách khuyến khích được đề cập là cơ hội về nhà ở. Theo các quy định tại Luật Dân số sẽ có hiệu lực từ 1/7/2026, Bộ Y tế sẽ xây dựng và trình cấp có thẩm quyền ban hành chính sách theo hướng các cặp vợ chồng sinh đủ 2 con được mua nhà ở xã hội.

Để đáp ứng được yêu cầu, nhiệm vụ của công tác dân số trong thời gian tới, thay mặt lãnh đạo Bộ Y tế, Thứ trưởng Đỗ Xuân Tuyên đề nghị cấp ủy, chính quyền, đoàn thể các cấp tiếp tục quán triệt sâu sắc, đầy đủ nội dung Luật Dân số, Nghị quyết số 21- NQ/TW ngày 25/10/ 2017 của BCH Trung ương Đảng khóa XII về công tác dân số trong tình hình mới và Kết luận 149-KL/TW ngày 10/4/2025 của Bộ Chính trị về đẩy mạnh thực hiện Nghị quyết 21-NQ/TW về công tác dân số.

Các bộ, ngành, thành viên Ban Chỉ đạo Quốc gia, Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố tiếp tục quan tâm chỉ đạo, lãnh đạo, bảo đảm nguồn lực cho cho công tác dân số trong điều kiện thực hiện chính quyền địa phương 2 cấp; tổ chức triển khai thực hiện các cơ chế, chính sách của Luật Dân số và Chương trình mục tiêu chăm sóc sức khỏe, dân số và phát triển giai đoạn 2026-2035.

Sở Y tế các tỉnh, thành tham mưu để tiếp tục củng cố và ổn định tổ chức bộ máy, nâng cao năng lực, trình độ chuyên môn của đội ngũ cán bộ làm công tác dân số từ tỉnh đến cơ sở bảo đảm đủ mạnh để thực hiện các nhiệm vụ được giao.

Thứ trưởng cũng đề nghị các tổ chức quốc tế, cơ quan, tổ chức tiếp tục chia sẻ, hỗ trợ nguồn tài chính để giúp cho công tác dân số giải quyết được các hạn chế, khó khăn bảo đảm phát triển bền vững của đất nước và hạnh phúc của mỗi cá nhân, gia đình