"Có tình trạng xử lý chưa triệt để các chung cư mini sai phạm"

Thị trường đang thiếu trầm trọng sản phẩm nhà ở giá rẻ

Sáng 1/11, Quốc hội tiếp tục thảo luận về đánh giá kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội năm 2023; dự kiến kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội năm 2024…

Dẫn chứng từ vụ cháy chung cư mini tại quận Thanh Xuân, Hà Nội vào tháng 9 vừa qua, nhiều đại biểu Quốc hội đã tranh luận về các quy định, cách quản lý liên quan tới loại hình nhà ở này.

Đại biểu Hoàng Đức Thắng (đoàn Quảng Trị) nhận định, vụ cháy ở Thanh Xuân là giọt nước tràn ly của những tích tụ, bất cập lâu nay trong xây dựng, vận hành và quản lý phân khúc nhà ở giá rẻ cho người lao động.

Do đó, việc cần làm ngay là phải bịt chặt kẽ hở trong quản lý. Tuy nhiên, nếu siết chặt quá mức cần thiết thì sẽ đẩy người lao động, sinh viên nghèo ra đường.

Đại biểu Hoàng Đức Thắng (đoàn Quảng Trị). (Ảnh: Thủy Nguyên)

Phát biểu tại hội trường, đại biểu Nguyễn Thị Thủy (đoàn Bắc Kạn) khẳng định sự ra đời của các chung cư mini đã đáp ứng nhu cầu của nhiều người dân có mức thu nhập trung bình thấp.

“Với khả năng tài chính eo hẹp, nhiều người lao động ở đô thị không bao giờ dám mơ là mình sẽ có 1 căn hộ chung cư bảo đảm chất lượng” - đại biểu Thủy nói.

Vì vậy, chung cư mini là một lựa chọn phù hợp để đáp ứng nhu cầu về chỗ ở mà lại không phải vay mượn. “Mặc dù người dân cũng cảm nhận được nguy cơ mất an toàn khi mua các căn hộ này, nhưng họ tin rằng là điều đó sẽ không xảy ra” - đại biểu Thủy nói thêm.

Thực trạng này cho thấy, thị trường đang thiếu trầm trọng sản phẩm nhà ở giá bình dân phù hợp với nhu cầu, túi tiền của phần đông người lao động.

Ngay sau khi xảy ra vụ cháy quán karaoke ở Bình Dương (tháng 9/2022) khiến nhiều người chết, một yêu cầu rất quyết liệt đã được đặt ra: Cơ sở nào không bảo đảm thì phải dừng hoạt động.

“Nhưng chắc chắn không thể xử lý dễ dàng như vậy với các chung cư mini. Bởi vì đây là nơi ăn chốn ở của hàng trăm nghìn con người với hàng chục giao dịch về tài sản đã được thực hiện”, đại biểu Thủy phân tích.

Luật chưa có quy định cụ thể về chung cư mini

Phát biểu tranh luận, đại biểu Leo Thị Lịch (đoàn Bắc Giang) đồng tình với ý kiến của đại biểu Hoàng Đức Thắng. Mặt khác, đại biểu Lịch cũng cho rằng, việc tạo điều kiện cho người có thu nhập thấp là cần thiết nhưng không vì thế mà buông lỏng công tác quản lý về xây dựng cơ sở hạ tầng và quản lý đô thị, bởi đây là việc bảo đảm an toàn của chính họ.

Đại biểu Leo Thị Lịch (đoàn Bắc Giang). (Ảnh: Thủy Nguyên)

Đại biểu Lịch lấy thí dụ, qua rà soát sơ bộ, ở một quận phát hiện 65 cơ sở cho thuê chung cư mini không bảo đảm công tác phòng, cháy chữa cháy, nhưng hệ thống pháp luật hiện hành lại không có quy định về công tác phòng cháy chữa cháy cho nhà ở riêng lẻ, cụ thể là chung cư mini.

“Quy định của pháp luật về loại hình nhà ở này rất lỏng lẻo” - đại biểu Nguyễn Thị Thủy (đoàn Bắc Kạn) nhấn mạnh. Tại khoản 2 Điều 46 của Luật Nhà ở hiện hành, loại hình nhà ở này mới chỉ được mô tả trong một khổ mà không kèm theo những quy chuẩn cũng như về yêu cầu quản lý rõ ràng. Thực chất, chung cư mini là một thuật ngữ không có trong luật.

Quy định lỏng lẻo dẫn đến hành lang pháp lý thiếu phù hợp, gây lúng túng trong quản lý, gây áp lực cho hạ tầng đô thị và đặc biệt tiềm ẩn nguy cơ cao đối với sự an toàn của người dân.

“Có thể nói những lỗ hổng pháp luật đã kéo theo những lỗ hổng trong quản lý” - đại biểu Thủy nói.

Đại biểu Nguyễn Thị Thủy (đoàn Bắc Kạn). (Ảnh: Thủy Nguyên)

Mặt khác, với quy định hiện hành, một cá nhân hay một gia đình hoàn toàn có thể đứng ra xây dựng chung cư để bán mà không bị khống chế về số lượng căn hộ. Thủ tục cấp phép rất đơn giản khi chủ đầu tư chỉ cần xin giấy phép xây dựng nhà ở đơn lẻ.

Trong khi đó, đối với các chung cư dù lớn hay nhỏ đều có yêu cầu về kỹ thuật rất phức tạp “bởi vì nó liên quan đến sinh mệnh của nhiều con người”.

Nhưng với danh nghĩa nhà ở riêng lẻ, tất cả các chung cư mini đều không chịu ràng buộc về tiền kiểm cũng như hậu kiểm của Sở Xây dựng như đối với các chung cư thông thường khác.

Đại biểu Thủy chỉ ra rằng, ngoài lỗ hổng về mặt luật pháp thì thực tiễn thực thi cũng đặt ra nhiều vấn đề. Trên thực tế, nhiều chung cư mini đã xây dựng sai phép, trái phép, không bảo đảm an toàn, nhiều công trình xây dựng được phát hiện với lỗi phổ biến là vượt tầng để tối đa hóa lợi nhuận.

“Chúng ta cũng cần thẳng thắn nhìn nhận rằng, tình trạng phạt cho tồn tại hoặc cưỡng chế trên văn bản cũng đã được thực hiện trong một khoảng thời gian nhưng chưa có giải pháp triệt để" - đại biểu Thủy nói.

Lãnh đạo Quốc hội lắng nghe ý kiến tranh luận của các đại biểu. (Ảnh: Thủy Nguyên)

Để nhu cầu thực tế của người dân cần phải được bảo đảm nhưng không hợp thức hóa những sai phạm của chung cư mini ở trong Luật Nhà ở, đại biểu Thủy đề xuất:

Một là, kiến nghị Chính phủ tiếp tục triển khai những giải pháp ưu đãi để khơi thông nguồn cung nhà ở xã hội và nhà ở thương mại giá bình dân.

“Tôi cho rằng đây là một trong những giải pháp mấu chốt để giải quyết gốc rễ vấn đề chỗ ở an toàn cho người thu nhập thấp” - đại biểu Thủy nhấn mạnh.

Hai là, kiến nghị Chính phủ chỉ đạo các cơ quan vừa tiến hành thanh tra, kiểm tra các chung cư mini, vừa hướng dẫn người dân các giải pháp phòng ngừa, an toàn cháy nổ.

Thứ ba, kiến nghị Quốc hội đưa nội dung về yêu cầu bảo đảm an toàn cháy nổ nói chung, chung cư mini nói riêng vào nghị quyết của kỳ họp lần này.