Bình luận quốc tế

Cơ hội vàng ở lục địa đen

Tổng thống Mỹ B.Ô-ba-ma vừa thực hiện chuyến công du bốn ngày tới châu Phi. Với lịch trình dày đặc, Tổng thống Ô-ba-ma đã có những cuộc tiếp xúc ý nghĩa trên quê hương Kê-ni-a của ông, cũng như hội đàm hiệu quả với các nhà lãnh đạo châu Phi tại Ê-ti-ô-pi-a. Chuyến thăm đánh dấu bước phát triển mới trong quan hệ kinh tế, thương mại và an ninh giữa Mỹ và châu Phi nhằm giúp Mỹ giành lại ảnh hưởng sau khi để tuột ngôi vị số một về đối tác thương mại với lục địa đen.

Ðây là chuyến thăm đầu tiên của ông Ô-ba-ma tới quê hương Kê-ni-a trên cương vị tổng thống. Ông cũng là Tổng thống Mỹ đầu tiên đến quốc gia Ðông Phi này. Tại các cuộc gặp lãnh đạo và đại diện doanh nghiệp ở Kê-ni-a, Tổng thống Ô-ba-ma bày tỏ xúc động được về thăm quê hương trên cương vị người đứng đầu Nhà trắng. Chủ đề chính được các nhà lãnh đạo hai nước thảo luận là kinh tế, thương mại và an ninh. Tổng thống Ô-ba-ma cho rằng, châu Phi đang chuyển mình và là một trong những khu vực tăng trưởng nhanh nhất thế giới. Là nhà cung cấp hàng hoá lớn nhất của Kê-ni-a, triển vọng hợp tác kinh tế - thương mại giữa Mỹ và quốc gia Ðông Phi này rất rõ ràng. Kim ngạch thương mại giữa hai nước đạt mức kỷ lục 300 triệu USD trong năm 2014. Tổng thống Ô-ba-ma công bố cam kết cung cấp hơn một tỷ USD từ chính phủ, ngân hàng, các quỹ và những nhà từ thiện Mỹ để giúp đỡ châu Phi. Phát biểu ý kiến tại một diễn đàn trước khoảng 4.500 người tham dự, Tổng thống Ô-ba-ma tuyên bố, Kê-ni-a là đối tác quan trọng của Mỹ.

Chặng dừng chân tiếp theo của Tổng thống Ô-ba-ma là Ê-ti-ô-pi-a, nước đông dân thứ hai châu Phi và được đánh giá là một đồng minh chiến lược chủ chốt của Mỹ tại lục địa đen. Ê-ti-ô-pi-a cũng là một trong những nền kinh tế phát triển nhanh nhất châu lục và là nơi đặt trụ sở Liên minh châu Phi (AU). Tại đây, ông Ô-ba-ma có cuộc gặp với Tổng thống các nước U-gan-đa, Kê-ni-a và các quan chức cấp cao Xu-đăng. Cuộc gặp các nhà lãnh đạo châu Phi nhằm thảo luận các cuộc khủng hoảng ở khu vực cho thấy sự quan tâm của Mỹ đối với các vấn đề đang đặt ra với an ninh châu Phi.

Vấn đề lớn nhất trong hàng loạt thách thức mà Kê-ni-a cũng như các nước trong khu vực phải đương đầu hiện nay là chống khủng bố. Kê-ni-a từng hứng chịu những đợt tiến công đẫm máu của lực lượng An Sa-báp từ nước láng giềng Xô-ma-li-a, trong đó có vụ tiến công trung tâm mua sắm Oét-ghết ở trung tâm thủ đô Nai-rô-bi hồi năm 2013 làm 67 người thiệt mạng. Thảm kịch tiến công tại trường đại học ở Ga-ri-xa, đông bắc Kê-ni-a hồi tháng 4 vừa qua làm 148 người chết và hơn 70 người bị thương đã gióng lên hồi chuông báo động về khủng bố ở Kê-ni-a. Sau khi "làm mưa, làm gió" ở Xô-ma-li-a, An Sa-báp tràn sang Kê-ni-a và trở thành thách thức lớn, được ví như một Bô-cô Ha-ram mới ở khu vực. Lấy cảm hứng và liên kết với nhóm Bô-cô Ha-ram ở Ni-giê-ri-a, An Sa-báp lên chiến lược rõ ràng khi muốn làm suy yếu quyền lực của chính quyền trung ương Kê-ni-a đối với toàn bộ khu vực đông bắc, tạo lỗ hổng an ninh để gia tăng sự hiện diện. Lo ngại lớn nhất hiện nay là các tay súng Hồi giáo An Sa-báp có thể khoét sâu mâu thuẫn tôn giáo ở Kê-ni-a, quốc gia từng được coi là chiếc neo ổn định và phát triển ở khu vực đầy bất ổn.

Tổ chức cực đoan có quan hệ với An Kê-đa đang gia tăng hoạt động đe dọa an ninh khu vực Ðông Phi. Hơn thế nữa, giống như nhiều tổ chức cực đoan khác, An Sa-báp cũng nuôi tư tưởng chống phương Tây và muốn áp đặt luật Hồi giáo hà khắc ở châu Phi. Ðiều này nhắc nhở Mỹ hướng sự quan tâm trở lại khu vực Ðông Phi vốn bị xao lãng gần đây. Bởi thế, chuyến thăm của Tổng thống Mỹ Ô-ba-ma là cơ hội để Oa-sinh-tơn thiết lập quan hệ chặt chẽ hơn với Kê-ni-a và Ê-ti-ô-pi-a nhằm giành một chỗ đứng vững chắc hơn trên bản đồ an ninh khu vực. Chống khủng bố là vấn đề quan tâm hàng đầu trong chương trình nghị sự tại các cuộc thảo luận giữa Tổng thống Ô-ba-ma với các nhà lãnh đạo Kê-ni-a và Ê-ti-ô-pi-a. Người đứng đầu Nhà trắng cam kết luôn đồng hành với Kê-ni-a trong cuộc chiến này. Ông Ô-ba-ma còn đề nghị bổ sung quỹ và tăng cường huấn luyện cho lực lượng chống khủng bố.

Có thể nói, chuyến thăm châu Phi, trong đó có đất nước quê hương Kê-ni-a của Tổng thống Mỹ B.Ô-ba-ma, đã giúp ông ghi dấu ấn trong nửa cuối nhiệm kỳ thứ hai của mình, đồng thời là cơ hội vàng để Mỹ lấy lại vị trí đối tác thương mại lớn nhất của châu Phi mà nước này từng để vuột mất. Với những cam kết vững chắc từ Tổng thống Ô-ba-ma, châu Phi sẽ tiếp tục nhận sự hỗ trợ từ Mỹ trong các lĩnh vực quân sự, đào tạo, mua bán trang thiết bị. Tăng cường hợp tác an ninh và kinh tế với châu Phi là một trong những ưu tiên hàng đầu khi cường quốc số một thế giới muốn duy trì ảnh hưởng tại châu lục giàu tài nguyên và đầy tiềm năng này.

Có thể bạn quan tâm