Chương trình giao lưu "Thầy trò ngày gặp lại" đầy xúc động

Từ cuối giờ chiều hàng nghìn cựu sinh viên học tập tại Liên Xô đã đổ về Trung tâm hội nghị quốc gia để chờ đón những thầy, cô vượt chặng đường xa tới thăm họ. Những người tham dự chương trình, các cựu lưu học sinh có thể nhìn thấy hình ảnh của mình, của các đồng môn, của các thầy, cô của mình hoặc đơn giản chỉ là thấy một thế hệ như mình qua những bức ảnh ở triển lãm ảnh được bố trí ở ngoài sảnh chính. Tiếng hô U-ra vang rền khi gần 30 thầy, cô giáo Liên Xô bước vào hội trường.

Gần bốn nghìn đại biểu từ 52 nghìn cựu lưu học sinh Việt Nam đã từng du học ở Liên Xô tề tựu để được gặp lại những thầy, cô giáo của mình. Một không gian đầy ắp văn hóa Việt - Nga, tâm hồn Nga, tính cách Nga, tình cảm thủy chung Việt, những ca khúc Việt, Nga do các nghệ sĩ hai nước trình bày, rồi tiếng Việt, tiếng Nga, những nụ cười, những giọt nước mắt, những đóa hoa tươi thắm trao tặng thầy, cô ngày gặp lại...

Những câu chuyện của thầy cũ, học trò cũ được tái hiện trực tiếp trên sóng truyền hình trong ngày gặp mặt, những phóng sự do các phóng viên VTV kỳ công thực hiện trong nửa năm qua từ các ngôi trường có học sinh Việt Nam từng theo học... với những cuộc gặp các thầy, cô đã làm xúc động cho khán giả truyền hình, đặc biệt những ai đã từng du học ở Liên Xô cũ và cả những ai chưa từng đặt chân tới Liên Xô nhưng mang nặng tình cảm với nhân dân Xô-viết, các giá trị Xô-viết.

Từ tháng 10-1954, Chủ tịch Hồ Chí Minh cử 300 học sinh, sinh viên Việt Nam sang Liên Xô học tập. Trong đó có 100 người học đại học, 100 người học cao đẳng và đặc biệt là 100 em thiếu nhi học phổ thông. Các em thiếu nhi học tại trường Internat và cho đến nay không thể quên được cô I-na. Bà Chí Linh, hiện sống tại thành phố Hồ Chí Minh, khi đó mới 11 tuổi nhớ lại: "Cô có tình cảm tế nhị và sâu sắc phát hiện trong chúng tôi có những em con liệt sĩ và đặc biệt chăm sóc các bạn đó. Sau này khi trở thành sinh viên, một bạn được cô nhận làm con nuôi. Biết được điều này chúng tôi nhất loạt nhận cô làm mẹ nuôi". Cô I-na năm nay 85 tuổi vẫn nhớ như in các học trò mình và tình cảm vẫn không hề phai dù hơn 55 năm đã trôi qua.

Hai phụ nữ Nga nổi bật giữa hội trường trong bộ áo dài duyên dáng của Việt Nam. Ðó là cô E-ma và Xô-phi-a, giáo viên dạy tiếng Nga cho 100 thiếu sinh quân đầu tiên, trong đó có đồng chí Vũ Khoan, nguyên Phó Thủ tướng, bà Hồ Thể Lan, nguyên Vụ trưởng Vụ Thông tin - Báo chí (Bộ Ngoại giao)... "Nói về ảnh hưởng của các cô giáo đối với chúng tôi thì không lời nào có thể tả hết được. Các cô đã dắt tay chúng tôi vào thế giới mênh mông của tiếng Nga. Các cô cũng đã cầm tay chúng tôi dắt vào thế giới văn hóa phong phú của nước Nga. Những giá trị văn hóa cao đẹp đó đã thấm vào lòng của tất cả chúng tôi cho đến bây giờ. Các cô đã dạy chúng tôi nên sống thế nào, truyền đạt cho chúng tôi tâm hồn Nga. Tâm hồn Nga đó đồng hành với chúng tôi suốt cả cuộc đời. Tâm hồn Nga gắn quyện với tâm hồn Việt Nam trở thành sắt đá, đưa chúng tôi tiến lên trong cuộc đời..." đồng chí Vũ Khoan bồi hồi nói.

Nhà thơ Trần Ðăng Khoa rớm lệ nhớ lại những kỷ niệm về cô Li-na ở Trường viết văn Mắc-xim Goóc-ki. Anh kể: "Trước một lần về phép, cô Li-na hỏi về gia cảnh của tôi. Tôi cứ nghĩ đơn thuần đây đó chỉ là một bài học tiếng Nga nên đã "bịa" ra sở thích của ông bà mình dù ông, bà đã mất. Thật bất ngờ sáng ngày hôm sau, cô Li-na đã mua một loạt tặng phẩm cho ông, bà của tôi trong đó có cả những thứ rất giá trị như chiếc tẩu bằng bạc".

Các học trò Việt Nam quý trọng thầy, cô bao nhiêu thì các thầy, cô dành sự yêu thương cho các học trò bấy nhiêu. Giáo sư V. Phê-rô-vích của Trường đại học tổng hợp kỹ thuật Dơ-nhép, U-crai-na vẫn lưu trữ bức tranh do các sinh viên Việt Nam tặng năm 1968. Ông cũng còn bức ảnh chụp các cựu học sinh của mình trong đó có đồng chí Nguyễn Văn An, nguyên Chủ tịch Quốc hội.

Ông V. Phê-rô-vích từng công tác tại Việt Nam năm 1964, cùng đồng nghiệp xây dựng nhà máy nhiệt điện đầu tiên ở Việt Nam. "Lần trở lại Việt Nam này, tôi thấy Hà Nội vô cùng phát triển và nhà máy nhiệt điện hồi xưa thì lớn hơn 10 lần rồi. Tôi thật vui khi các sinh viên của mình thành đạt và có những đóng góp quan trọng trong mọi mặt của cuộc sống ngày hôm nay", Giáo sư Phê-rô-vích tâm sự.

Năm nay 80 tuổi, Giáo sư Y-a-xen N. Da-xu-rơ-xki làm Chủ nhiệm Khoa Báo chí, Trường đại học tổng hợp quốc gia Mát-xcơ-va mang tên Lô-mô-nô-xốp tới 45 năm. Là một trong những người nổi tiếng nhất làng báo Nga và thế giới. Ông lập một danh sách các học trò người Việt Nam. Trước khi dự buổi gặp gỡ, ông cho phóng viên Báo Quân đội nhân dân xem danh sách khoảng 20 người này, trong đó có Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam, Tổng Biên tập Báo Nhân Dân Ðinh Thế Huynh, Tổng Biên tập Báo Quân đội nhân dân Lê Phúc Nguyên, Thứ trưởng Bộ Thông tin - Truyền thông Ðỗ Quý Doãn, Phó Tổng giám đốc Ðài Truyền hình Việt Nam Trần Ðăng Tuấn, nhà báo Tạ Bích Loan... Giáo sư nói rằng, các sinh viên Việt Nam rất thông minh, chịu khó, có kỷ luật, có định hướng rõ ràng, tập trung vào học hành và thường đạt điểm cao. Ngay từ lúc dạy họ, ông đã nghĩ rằng sau khi tốt nghiệp họ sẽ thành đạt trong nghề. "Tôi rất tự hào về các học trò đang giữ vai trò quan trọng trong làng báo Việt Nam. Mỗi người có vị trí khác nhau, người là Thứ trưởng, người trong Hội Nhà báo và có cả một vị tướng nữa. Người học trò này không phải chiến đấu bằng vũ khí, súng đạn mà bằng ngòi bút của mình vì anh là Tổng Biên tập Báo Quân đội nhân dân", Giáo sư Y-a-xen N. Da-xu-rơ-xki đã nói như vậy.

Cuộc giao lưu đầy xúc động đã phần nào thể hiện được tình thầy - trò Xô - Việt, một cơ sở văn hóa quan trọng để chúng ta tiếp tục duy trì và phát triển các mối quan hệ hữu nghị và hợp tác giữa Việt Nam với nhân dân các nước thuộc Liên Xô cũ. Dẫu biết rằng, tri ân các thầy, cô đã từng dạy dỗ mình là đúng đạo lý, nhưng tri ân bao nhiêu cũng không đủ và chúng ta sẽ tiếp tục tri ân.

Chiều 17-1, trân trọng tiếp đoàn thầy, cô Liên Xô cũ, thay mặt nhiều thế hệ học sinh Việt Nam được Liên Xô đào tạo, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Ðào tạo Nguyễn Thiện Nhân bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc với các thầy, cô giáo. Nhiều người trong số các lưu học sinh trước kia, nay trở thành những cán bộ quản lý, trí thức, nghệ sĩ, sĩ quan cao cấp đã và đang góp phần xây dựng, bảo vệ đất nước. Phó Thủ tướng khẳng định sẽ tiếp tục thúc đẩy mối quan hệ hữu nghị, tăng cường hợp tác giáo dục giữa Việt Nam với Liên bang Nga và các nước CH thuộc Liên Xô trước đây.

KIM TÔN và BẢO TRUNG
(Phóng viên Báo Quân đội nhân dân)