Ngay sau khi xảy ra hàng loạt vụ tiến công kinh hoàng tại Thủ đô Pa-ri của Pháp khiến 130 người chết cuối năm 2015, an ninh tiếp tục được siết chặt trên toàn châu Âu, vì lo ngại châu lục này có thể tiếp tục phải gánh chịu những tội ác kinh hoàng do những tổ chức khủng bố cực đoan gieo rắc. Cùng với các nước khác, trong nhiều tháng qua, lực lượng cảnh sát Bỉ đã tiến hành truy quét gắt gao, nhằm triệt phá mạng lưới phần tử cực đoan đang bám rễ tại quốc gia này. Tuy nhiên, các vụ tiến công tại Brúc-xen mới đây đã giáng một đòn mạnh vào những nỗ lực ngăn chặn khủng bố của lực lượng cảnh sát châu Âu. Các vụ đánh bom xảy ra gần như đồng thời, được phối hợp chặt chẽ và nhằm vào ngay các khu vực đông người, được bảo đảm an ninh ở mức cao như sân bay và ga tàu điện ngầm. Hơn 30 người chết và hàng trăm người bị thương nối dài thêm cơn ác mộng của người dân “lục địa già”. Trong tuyên bố nhận trách nhiệm về các vụ đánh bom tại sân bay và ga tàu điện ngầm của Bỉ, tổ chức Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng đe dọa sẽ tiếp tục thực hiện các cuộc tiến công mới với hậu quả thảm khốc hơn. Bộ trưởng Tài chính Pháp M.Sa-pin khẳng định, không thể loại trừ nguy cơ xảy ra thêm các vụ khủng bố khác, không chỉ tại Bỉ mà trên toàn châu Âu.
Giới phân tích cho rằng, loạt vụ đánh bom tại Bỉ cũng là minh chứng cho thực tế mạng lưới những kẻ cực đoan đã thiết lập hang ổ khá vững chắc tại châu Âu, đồng thời bộc lộ sự kém hiệu quả trong hoạt động tình báo của châu Âu. I-bra-him En Bác-ra-ui, một trong những nghi can gây ra vụ khủng bố nói trên ở Bỉ, đã từng bị Thổ Nhĩ Kỳ bắt giữ và trục xuất năm ngoái. Tuy nhiên, bỏ qua những lời cảnh báo của An-ca-ra về việc I-bra-him En Bác-ra-ui có thể là một phần tử thánh chiến, Brúc-xen đã phóng thích và trục xuất y. Mang quốc tịch Bỉ và không nằm trong danh sách bị truy nã, đối tượng này dễ dàng lợi dụng chính sách tự do đi lại theo Hiệp ước Sen-ghen để di chuyển và thực hiện âm mưu đánh bom ngay tại Brúc-xen, thành phố được xem là “trái tim” của châu Âu. Báo chí Pháp nhận định, tại lục địa “không biên giới”, mọi kẽ hở của một quốc gia có thể tác động đến các nước khác.
Bên cạnh đó, dòng người di cư từ khu vực Trung Đông, châu Phi đang ồ ạt tràn vào châu Âu cũng là lỗ hổng lớn để những kẻ khủng bố xâm nhập “lục địa già”. Việc tìm được một giải pháp thống nhất và toàn diện nhằm giải quyết cuộc khủng hoảng di cư hiện vẫn là câu hỏi chưa tìm được lời giải đối với các nhà lãnh đạo khu vực. Tình trạng “mạnh ai nấy lo” trong quản lý người nhập cư của các nước Liên hiệp châu Âu (EU) khiến việc kiểm soát chặt chẽ và phân biệt giữa người di cư chạy trốn chiến tranh, đói nghèo thật sự với những kẻ khủng bố, vượt ngoài khả năng của các cơ quan chức năng. Thực tế, các cơ quan an ninh đã phát hiện tình trạng nhiều đối tượng khủng bố dùng hộ chiếu giả để trà trộn trong dòng người di cư vào châu Âu. Bất chấp nỗ lực của lực lượng cảnh sát và tình báo châu Âu, việc giám sát những nghi can khủng bố không phải một nhiệm vụ dễ dàng trong bối cảnh số đối tượng cần theo dõi ngày càng nhiều và phức tạp.
Không phải đến khi xảy ra vụ việc đau thương ở Brúc-xen, các nhà lãnh đạo châu Âu mới nhận ra sự cần thiết phải lấp các lỗ hổng an ninh tại châu lục này. Tuy nhiên, những nỗ lực được triển khai là chưa đủ, khi các vụ đánh bom cho thấy mạng lưới khủng bố dường như không bị suy yếu sau các đợt truy quét và bắt giữ của lực lượng an ninh. Trong cuộc họp bất thường sau khi xảy ra vụ tiến công, các Bộ trưởng Nội vụ và Tư pháp EU đã nhất trí tăng cường cung cấp đồng bộ, sử dụng ổn định và khả năng tương tác cơ sở dữ liệu của châu Âu và quốc tế trong lĩnh vực an ninh, di dời và di cư; thúc đẩy Nghị viện châu Âu (EP) thông qua việc triển khai hệ thống đăng ký dữ liệu hành khách máy bay. Vụ tiến công không chỉ là thách thức của riêng Bỉ, mà còn đòi hỏi sự hợp tác tích cực và hiệu quả hơn trên toàn châu Âu trong cuộc chiến chống khủng bố.
