Châu Á nỗ lực vượt qua khủng hoảng kinh tế

ND - Kinh tế châu Á bị cuốn vào vòng xoáy suy giảm của nền kinh tế toàn cầu, đối mặt nhiều khó khăn. Ðáng ghi nhận là các nước trong khu vực liên tục triển khai biện pháp kích thích kinh tế, tăng cường hợp tác với quyết tâm khôi phục vị thế của châu lục từng được đánh giá là một trong những khu vực phát triển năng động nhất thế giới.

Hậu quả của tình trạng suy giảm kinh tế toàn cầu tiếp tục giáng xuống các nền kinh tế châu Á không nhỏ. Tại Cam-pu-chia, ngành may mặc, nguồn thu xuất khẩu lớn nhất, thời hoàng kim sử dụng 340.000 công nhân, năm nay do khách hàng Mỹ, châu Âu và các nước khác giảm tiêu dùng sẽ khó tránh khỏi bị thiệt hại nặng nề. Reuters cảnh báo: Cam-pu-chia đối mặt nguy cơ bất ổn do thất nghiệp. Singapore năm 2008 đạt tăng trưởng GDP 1,1%. Cơ quan thẩm định kinh tế EIU dự báo năm nay giảm 5%, thậm chí 7,5%. Theo cựu Thủ tướng Lý Quang Diệu, kinh tế của quốc đảo Sư tử lệ thuộc quá nhiều vào xuất khẩu, nên có thể phải mất sáu năm để phục hồi. Malaysia là nước nhập khẩu lao động hàng đầu ở châu Á với hơn hai triệu lao động nước ngoài, hai tháng đầu năm nay cắt giảm 70% giấy phép cấp cho lao động nhập cư do nhiều doanh nghiệp ngừng sản xuất. Trung Quốc là nước mà một nửa sản xuất dành cho xuất khẩu. Theo WB, nhu cầu tại các thị trường lớn sụt mạnh khiến nhiều doanh nghiệp sản xuất hàng xuất khẩu của nước này "đóng băng", làm hàng chục triệu lao động thất nghiệp; tháng 1 xuất khẩu giảm 28%, nhập khẩu giảm 43%; bài toán việc làm còn nhiều rắc rối. Hàn Quốc, nền kinh tế lớn thứ tư ở châu Á - quý cuối năm 2008 tăng trưởng 5,6%, mức thấp nhất kể từ năm 1998, dự đoán năm nay đạt 2%. Theo Cục Thống kê nước này, tỷ lệ thất nghiệp tháng hai vừa qua là 3,9%, mức cao nhất kể từ tháng 3-2005 và chỉ số này còn tăng. Nhật Bản, nền kinh tế lớn thứ hai thế giới, điêu đứng do người tiêu dùng khắp nơi thắt lưng buộc bụng. So với cùng kỳ năm ngoái kim ngạch xuất khẩu tháng 2 giảm 49,4%, chỉ đạt 36 tỷ USD và số du khách quốc tế thăm giảm 41%...

Các nước châu Á đã hành động quyết liệt xử lý khủng hoảng bằng nhiều nỗ lực đa phương, song phương. Hiệp hội các quốc gia Ðông-Nam Á (ASEAN) và các nước đối thoại Trung Quốc, Hàn Quốc và Nhật Bản (ASEAN+3) có nhiều nỗ lực chung: tháng 9-2008 ASEAN tung ra 70 tỷ USD, ba nước đối thoại tung ra 1.200 tỷ USD để kích thích kinh tế. Cuối tháng 2 vừa qua, ASEAN+3 tăng Quỹ trao đổi tiền tệ khu vực châu Á từ 80 tỷ USD lên 120 tỷ USD, nhất trí đẩy mạnh thương mại nội khối. Năm sàn giao dịch chứng khoán tại Singapore, Malaysia, Indonesia, Philippines và Thái-lan kết nối giao dịch điện tử để tiến hành giao dịch qua biên giới nội ASEAN và thu hút đầu tư quốc tế. ASEAN và Trung Quốc nhất trí duy trì xu thế tăng trưởng nhanh kim ngạch thương mại hai chiều (năm 2008 đạt 231,12 tỷ USD, tăng 14% so với năm 2007). ASEAN và Hàn Quốc (giữa tháng 3) khai trương Trung tâm hợp tác với nhiệm vụ hỗ trợ hoạt động giao lưu thương mại giữa hai bên. Trung Quốc và Indonesia (ngày 23-3) ký Bản ghi nhớ đẩy mạnh hợp tác công nghiệp và đầu tư và Hiệp định trao đổi tiền tệ trị giá 15 tỷ USD nhằm ổn định thị trường tài chính hai nước. Việt Nam và Cam-pu-chia thúc đẩy thương mại biên mậu. Chín tỉnh biên giới của Việt Nam và chín tỉnh biên giới Cam-pu-chia (ngày 16-3) ký Bản ghi nhớ 15 điểm nhất trí tăng cường hoạt động biên mậu, góp phần nâng kim ngạch buôn bán giữa hai nước lên hai tỷ USD vào năm 2010 từ 1,7 tỷ USD năm 2008. Việt Nam và Thái-lan gia tăng liên kết kinh doanh. Tại buổi tọa đàm về tình hình kinh doanh hiện nay do Hội văn hóa Thái-lan-Việt Nam tổ chức (ngày 22-3) tại Băng-cốc, nhiều công ty Thái-lan nhấn mạnh mở rộng quan hệ làm ăn của doanh nghiệp hai nước. Malaysia và Indonesia họp Hội nghị tham vấn cấp cao (ngày 17-3) tìm giải pháp cho vấn đề thất nghiệp đang ảnh hưởng hơn 300.000 công nhân trong tổng số hai triệu người Indonesia làm việc tại nước láng giềng...

Mỗi nước châu Á thực thi những biện pháp cụ thể kích thích kinh tế. Chính phủ Trung Quốc (ngày 24-3) quyết định cắt giảm 10% quỹ tiếp khách so với năm ngoái; giảm 15% quỹ mua sắm ô-tô và nhiên liệu, 20% quỹ đi công tác nước ngoài so với mức hằng năm trong ba năm qua; đầu tháng 3 tuyên bố trao quyền phê duyệt dự án đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) có vốn đăng ký 100 triệu USD trở xuống cho cơ quan chủ quản cấp tỉnh; không ngừng tối ưu hóa kết cấu ngành nghề và bố cục khu vực đầu tư của thương gia nước ngoài. Lào tuyên bố hoàn tất dự án nâng cấp đường 15 dài 147 km nối tỉnh lị Salavan (Nam Lào) với Việt Nam vào năm 2011, góp phần tăng cường buôn bán song phương. Cam-pu-chia (ngày 24-3) quyết định dành 100 triệu USD thành lập Quỹ hỗ trợ các ngân hàng và doanh nghiệp Nhà nước đối phó khủng hoảng và duy trì hoạt động. Thái-lan (ngày 23-3) công bố năm giải pháp khẩn cấp thúc đẩy xuất khẩu, trong đó có việc tiếp cận thị trường tại 24 nước trên thế giới; tháng 4 và 5 tổ chức chương trình Triển lãm trên đường phố tại Trung Quốc, Nhật Bản, Nam Phi và Nga; các ngày 22 và 27-6 tổ chức chương trình Người bạn tốt nhất của Thái-lan với sự tham gia của hơn 100 nhà nhập khẩu chính hàng hóa của nước này, v.v. Tại Nhật Bản, Chính phủ, giới doanh nghiệp và công đoàn thoả thuận phối hợp hành động bình ổn thị trường lao động. Theo nhật báo kinh tế Nicky, 200 lãnh đạo tập đoàn được niêm yết trên thị trường chứng khoán đã tự động giảm 50% lương của mình hoặc làm việc không công. Chính phủ Hàn Quốc (ngày 24-3) quyết định bổ sung ngân sách 21 tỷ USD (2% GDP) nhằm tạo thêm việc làm, hỗ trợ doanh nghiệp vừa và nhỏ, đưa kinh tế tăng trưởng trở lại mức 1,5-2%...

Còn không ít khó khăn ở phía trước, nhưng nỗ lực vượt qua khủng hoảng của các nước bước đầu đã được đền bù. Citigroup, một trong những tập đoàn tài chính, ngân hàng lớn nhất của Mỹ (ngày 15-3) thông báo kế hoạch triển khai hoạt động môi giới cổ phiếu ở Việt Nam, Malaysia, Indonesia trong năm nay, tiếp đó mở rộng thêm ở Thái-lan. Theo giới phân tích, Citigroup "đang đặt cược vào thị trường châu Á để thúc đẩy kinh doanh trên thị trường quốc tế". Tạp chí Kinh tế Viễn Ðông (số tháng 3-2009) dẫn dự báo của Trung tâm Nghiên cứu chính sách và Viện Quản lý quốc tế ở New Dehli, rằng xuất khẩu hàng hóa của Ấn Ðộ năm tài chính 2008 - 2009 đạt 200 tỷ USD, tăng 30% so với năm tài chính trước. Theo tờ Tin tức tham khảo của Trung Quốc (ngày 25-3), báo Sankei Shimbun (Nhật Bản) nhận xét, Trung Quốc "đã đột phá" chỉ tiêu bình quân GDP đầu người 3.000 USD, đang từ "công xưởng thế giới" chuyển sang "thị trường thế giới", thực lực kinh tế tiềm tàng của 1,3 tỷ dân đang bộc lộ, kinh tế Trung Quốc "sẽ đón nhận bước ngoặt quan trọng".

Việt Nam cũng bị ảnh hưởng của khủng hoảng kinh tế toàn cầu. Nhưng theo Nhật báo Phố Wall, kinh tế Việt Nam tiếp tục đà tăng trưởng có được từ khi mở cửa. Các công ty trên thế giới ghi nhận sự phát triển này của Việt Nam với việc WPP Group PLC, Tập đoàn quảng cáo và quan hệ công chúng có trụ sở tại Luân Ðôn tháng 1 vừa qua mua 20% cổ phần của Công ty cổ phần truyền thông, quảng cáo đa phương tiện để khai thác thị trường internet đang phát triển nhanh chóng của Việt Nam, nhiều công ty khác đang nghiên cứu thị trường internet ở đây vì 25% trong 86 triệu dân Việt Nam đăng ký dịch vụ mạng và hơn 60 triệu điện thoại di động đang được sử dụng. Bài báo nêu rằng, trong khi các nhà kinh tế lo ngại Việt Nam làm thế nào để tiếp tục phát triển trong bối cảnh kinh tế thế giới tiếp tục đi xuống thì "các nhà quảng cáo lại bỏ phiếu ủng hộ Việt Nam bằng chính chiếc ví của họ".

Phương Hà