Cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính dựa trên dữ liệu là giải pháp căn cơ, toàn diện

Nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của bộ máy hành chính

Thực hiện chỉ đạo của Tổng Bí thư, Trưởng Ban Chỉ đạo Trung ương về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số và Công điện số 201/CĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về rà soát, cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính dựa trên dữ liệu, Bộ Tư pháp - cơ quan được giao chủ trì đã khẩn trương ban hành hướng dẫn, xây dựng bộ công cụ hỗ trợ và phối hợp các bộ, ngành, địa phương triển khai đồng bộ, bảo đảm tiến độ và tính khả thi của nhiệm vụ.

Theo Thứ trưởng Tư pháp Nguyễn Thanh Tịnh, việc cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính trên dữ liệu có ý nghĩa hết sức to lớn trong việc thực hiện quyền con người, quyền công dân, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh và xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa minh bạch, hiện đại, từng bước đáp ứng nhu cầu phát triển và hội nhập của đất nước.

Khi thủ tục được tinh gọn, chi phí tuân thủ giảm, chi phí xã hội cũng giảm theo, nguồn lực xã hội nhờ đó sẽ tập trung hơn cho đầu tư, phát triển; hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả hoạt động của bộ máy hành chính cũng được tăng cường, hướng tới một nền hành chính phục vụ, hiện đại, minh bạch, mang lại hiệu quả tích cực cho sự phát triển.

Cùng với quá trình cải cách hành chính, việc thực hiện chuyển đổi số theo tinh thần Nghị quyết số 57-NQ/TW, đến nay, các cơ sở dữ liệu quốc gia và chuyên ngành đã được các bộ, ngành, địa phương tập trung xây dựng, trong đó Bộ Công an đã và đang phát huy rất tốt vai trò cơ quan chủ trì triển khai Đề án 06 với việc triển khai nhiều giải pháp quyết liệt, hiệu quả.

Theo thống kê của Bộ Công an, đã có 15 loại giấy tờ công dân được số hóa và đủ điều kiện thay thế bằng dữ liệu điện tử. Điều này có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, bởi khi dữ liệu được thay thế, việc yêu cầu người dân, doanh nghiệp xuất trình giấy tờ sẽ không còn cần thiết, góp phần tiết kiệm thời gian, chi phí và gánh nặng thực hiện chứng thực bản sao của Ủy ban nhân dân cấp xã.

Thực hiện chỉ đạo của đồng chí Tổng Bí thư Tô Lâm tại Thông báo Kết luận số 07-TB/CQTTBCĐ của Ban Chỉ đạo Trung ương về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, ngày 22/10/2025, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Công điện số 201/CĐ-TTg về việc tập trung rà soát, cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính dựa trên dữ liệu, yêu cầu các bộ, ngành, địa phương khẩn trương triển khai công tác rà soát, cắt giảm thủ tục hành chính. Bộ Tư pháp, với vai trò cơ quan được giao chủ trì, đã chủ động ban hành văn bản hướng dẫn các bộ, ngành, địa phương, đồng thời xây dựng bộ công cụ hỗ trợ để bảo đảm tiến độ và tính khả thi của nhiệm vụ.

Bảo đảm quyền lợi hợp pháp của người dân khi dữ liệu chưa đầy đủ

Để việc thực thi cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính dựa trên dữ liệu bảo đảm tính khả thi, thực sự là giải pháp tạo thuận lợi cho người dân, doanh nghiệp thì yêu cầu rất quan trọng là bảo đảm điều kiện hạ tầng và dữ liệu, theo Thứ trưởng Nguyễn Thanh Tịnh, các bộ, ngành, địa phương phải làm rõ khả năng, cam kết việc xây dựng, kết nối, chia sẻ dữ liệu bảo đảm "đúng, đủ, sạch, sống, thống nhất, dùng chung", để ngay khi công bố phương án cắt giảm sẽ bảo đảm thực thi trên thực tế. Việc này đòi hỏi hệ thống công nghệ thông tin, hạ tầng, thiết bị đầu cuối phải đồng bộ, thông suốt cùng với việc hướng dẫn nghiệp vụ cho cán bộ trực tiếp giải quyết thủ tục hành chính, bảo đảm quy trình vận hành trơn tru.

Thứ trưởng cũng lưu ý thêm rằng, trong quá trình triển khai, không tránh khỏi việc người dân hoặc doanh nghiệp phản ánh dữ liệu chưa chính xác.

“Vì vậy, cần tính toán để có quy trình 'làm sạch' dữ liệu và cơ chế xử lý đặc thù để bảo đảm quyền lợi hợp pháp của người dân khi dữ liệu chưa đầy đủ hoặc còn có thông tin sai lệch”, Thứ trưởng nói.

Về lộ trình triển khai, Thứ trưởng Nguyễn Thanh Tịnh cho hay: Trên cơ sở các yếu tố bảo đảm về dữ liệu, về tính chính xác và tính khả thi của việc thay thế giấy tờ bằng dữ liệu điện tử, các bộ, ngành, địa phương cần chủ động đề xuất lộ trình thực hiện cụ thể.

“Cần xác định rõ nguyên tắc triển khai: Dữ liệu được hoàn thiện đến đâu (trên nguyên tắc “đúng, đủ, sạch, sống, thống nhất, dùng chung") thì đưa vào cắt giảm thủ tục đến đó. Đây phải được coi là giải pháp căn cơ, toàn diện để đơn giản hóa, cắt giảm thủ tục hành chính trong thời gian tới”, Thứ trưởng nêu rõ.

Triển khai đồng bộ, quyết liệt, bảo đảm khả thi, đồng bộ, thống nhất

Thứ trưởng Nguyễn Thanh Tịnh nhấn mạnh: Trong hướng dẫn gửi các bộ, ngành, địa phương, Bộ Tư pháp yêu cầu, việc rà soát, cắt giảm, đơn giản hóa quy trình thủ tục phải được thực hiện đồng bộ với rà soát quy định pháp lý, nhằm đề xuất sửa đổi, bổ sung, bãi bỏ các quy định pháp luật có liên quan.

“Chỉ khi quyết liệt thực hiện đồng bộ cả hai nội dung này thì việc thực hiện phương án cắt giảm thủ tục hành chính dựa trên dữ liệu vào thời điểm ngày 15/11/2025 mới bảo đảm thực chất và phát huy hiệu quả trên thực tế”, Thứ trưởng nói.

Theo Thứ trưởng, cần phát huy hiệu quả vai trò của Tổ công tác Đề án 06 các địa phương, qua đó thực hiện hiệu quả mục tiêu cắt giảm thủ tục hành chính, tạo thuận lợi tối đa cho người dân và doanh nghiệp, đồng thời giảm thiểu chi phí xã hội trong quá trình thực thi.

Thông tin thêm về lộ trình triển khai, Thứ trưởng Nguyễn Thanh Tịnh cho biết, ngay sau thời điểm 31/10/2025, Bộ Tư pháp sẽ cùng Tổ công tác liên ngành làm việc trực tiếp với từng bộ, ngành để thống nhất danh mục thủ tục được cắt giảm, đơn giản hóa dựa trên dữ liệu. Đồng thời tham mưu Chính phủ ban hành Nghị quyết quy phạm để bảo đảm thực thi phương án cắt giảm này. Trong quá trình đó, sẽ có sự đối chiếu, kiểm tra chéo giữa các bộ, ngành và địa phương để bảo đảm phương án triển khai khả thi, đồng bộ, thống nhất trên toàn quốc.

“Tôi tin rằng với sự quyết tâm của Chính phủ, sự trách nhiệm của các bộ, ngành và địa phương, việc cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính dựa trên dữ liệu sẽ đạt được kết quả thực chất, mang lại lợi ích cụ thể cho người dân và doanh nghiệp”, Thứ trưởng bày tỏ.