Cảnh báo tình trạng lạm dụng thuốc "tăng trí nhớ"

"Mê hồn trận" thuốc "hỗ trợ"...

Trong vai phụ huynh đi hỏi mua thuốc "tăng trí nhớ" cho cháu đang ôn thi đại học, chúng tôi thật sự thấy hoang mang trước "mê hồn trận" các loại thuốc được giới thiệu là hỗ trợ ghi nhớ, làm cho trí óc tỉnh táo, cải thiện tuần hoàn máu, bồi bồ cơ thể... Theo một chủ hiệu thuốc ở "chợ thuốc Tây" Ngọc Khánh; từ khoảng hai tuần nay, khi kỳ ôn thi đại học bắt đầu, số khách mua thuốc hỗ trợ trí nhớ đã tăng lên đáng kể. Người ít tiền thì hỏi mua loại thuốc "cực rẻ" như Glutaminol B6, chi với hơn 10.000 đồng là mua được cả trăm viên, hoặc Pho-L, Hoạt huyết dưỡng não... giá chỉ dao động dưới 20.000 đồng/vỉ. Người nhiều tiền hơn thì dùng các loại thuốc hỗ trợ thần kinh cao cấp như Arcaliotin, Piracetam, Duxil v.v... giá tới 3.000 - 4.000 đồng/viên. Sau khi đã nghe đủ tên các loại thuốc, giá thuốc rất chênh lệch giữa hàng nội, hàng ngoại và giữa các hiệu thuốc. Thuốc Piracetam, giá cả giữa hàng nội và hàng ngoại đã tăng từ 300 đến gần 4.000 đồng/viên. Hay loại thuốc nguồn gốc thảo dược Ginhkgobiola với vô số các tên biệt dược Takan, Tanakan, Superkan... giá cũng tăng từ 1.000 đến 5.000 đồng/viên.

Điều đáng lo ngại là nhiều phụ huynh quan niệm, thuốc "tăng trí nhớ" là thuốc bổ, nên không cần đi khám và dùng thuốc theo đơn kê của bác sĩ. Hầu hết họ đều chỉ nghe người này người kia rỉ tai hoặc nghe "tư vấn" của chủ các hiệu thuốc. Nhiều loại thuốc bổ thần kinh chủ yếu dùng cho người già bị suy giảm trí nhớ, người sau tai biến mạch máu não... khiến phụ huynh lầm tưởng là thuốc tăng trí nhớ. Thậm chí, loại thuốc mà nhiều người quen dùng như thuốc gây ngủ là Seduxen... cũng được nhiều thí sinh tùy tiện mua về uống. Theo tìm hiểu của chúng tôi, các loại thuốc này chỉ phát huy tác dụng sau ít nhất 2 đến 4 tuần sử dụng, nhưng đa số phụ huynh chỉ tìm mua thuốc khi con bắt đầu ôn thi.

Không có phương thuốc kỳ diệu tạo ra trí nhớ

Trao đổi với chúng tôi, bác sĩ Nguyễn Minh Tuấn, Phó Viện trưởng Viện Sức khỏe tâm thần bày tỏ khá nhiều bức xúc xung quanh việc dùng các loại thuốc được gọi là "tăng trí nhớ" của các sĩ tử. Trước hết phải khẳng định rằng, không có phương thuốc kỳ diệu nào tạo ra trí nhớ hay trí thông minh. Tuy nhiên, tình trạng phụ huynh cho con dùng các loại thuốc trên không có đơn kê của bác sĩ đang diễn ra phổ biến. Các bậc phụ huynh cần biết rằng, các loại thuốc hỗ trợ trí nhớ nói trên đều có tác động biến đổi tâm thần, có thể ảnh hưởng tới tư duy, cảm xúc... của các sỹ tử và đã là thuốc thì phải có bệnh mới dùng. Hơn nữa, thuốc cũng giống như con dao hai lưỡi. Có loại thuốc êm dịu như Seduxen có tác dụng an thần giải tỏa căng thẳng, có thể giúp ích cho thí sinh tính cách hay lo âu, nhưng nếu lạm dụng, nó lại gây ra tác dụng không mong muốn rất tai hại cho kỳ thi là gây ngủ và gây ra triệu chứng... quên. Ngược lại, với loại tác động mạnh như Amphetamin kích thích đầu óc tỉnh táo, giúp sĩ tử chống lại cơn buồn ngủ khi ôn bài, nhưng nếu dùng thuốc kéo dài có thể làm cơ thể suy kiệt và nguy hiểm hơn là gây nghiện.

Chính việc phải học thuộc lòng quá nhiều của các sỹ tử hiện nay cũng là nguyên nhân khiến phụ huynh lạm dụng các loại thuốc hỗ trợ quá trình ghi nhớ. Tuy nhiên, theo bác sĩ Tuấn, trí nhớ được quyết định bởi hai yếu tố bẩm sinh và rèn luyện. Việc ghi nhớ kiến thức phải là quá trình tích lũy lâu dài, chứ không phải dùng các loại thuốc tâm thần cao cấp trong vài ngày, vài tuần mà có được. Ngoài ra, việc dùng các loại thuốc kích thích thần kinh kéo dài sẽ làm cho thần kinh luôn luôn bị hưng phấn và ức chế quá mức, lâu ngày có thể gây ra rối loạn hành vi, hoang tưởng, thậm chí gây ra tai biến và tử vong. Ngay cả các loại thuốc bồ tâm thần cao cấp nếu dùng cho người khỏe mạnh thì cũng không có tác dụng, bị cơ thể đào thải hết, gây lãng phí và rất có thể có cả tác dụng không mong muốn.

Để ôn thi có hiệu quả, bác sĩ Tuấn đưa ra lời khuyên phụ huynh học sinh hết sức thận trọng khi dùng các loại thuốc tâm thần và chỉ dùng thuốc theo đúng đơn kê của bác sĩ chuyên khoa thần kinh. Nếu bản thân sĩ tử đã khỏe mạnh và hứng thú học tập thì không cần phải dùng loại thuốc nào mà hiệu quả vẫn cao. Trong kỳ ôn thi, các sĩ tử nên giữ vệ sinh tâm thần, chú ý ăn uống đủ chất, học và nghỉ ngơi điều độ hiệu quả sẽ cao hơn là lạm dụng những loại thuốc tăng trí nhớ.