Cần làm rõ trách nhiệm của hoa tiêu dẫn tàu

Ngay sau khi vụ tai nạn xảy ra, các chuyên gia trong lĩnh vực hàng hải đã phân tích, chỉ ra ba nguyên nhân cụ thể khiến tàu Eleni mất lái, đâm va vào tàu Heung A Dragon, gồm: Tàu bị xích neo của phao số 2 quấn vào bánh lái khiến tàu mất chủ động; Tàu va chạm đập mạnh vào phao số 2 làm đổi hướng đột ngột; Hoặc khi phát hiện chuẩn bị va đập với phao số 2, thuyền trưởng lệnh cho tàu đổi hướng đột ngột.

Ngày 12-11, các thợ lặn đã tiến hành lặn khảo sát toàn bộ đáy tàu Eleni và phát hiện bánh lái của tàu Eleni bị cuốn chặt bởi xích neo của phao báo hiệu luồng số 2 thuộc luồng Vũng Tàu - Thị Vải.

Tiếp tục tìm hiểu, được biết, khi đến phao số 4, tàu Eleni phải giảm tốc độ để đón trả hoa tiêu. Lúc này, nước thủy triều đang rất lớn khiến tàu bị đẩy dạt sang bên trái luồng, có thời điểm đi ra ngoài luồng Vũng Tàu - Thị Vải. Giám đốc Cảng vụ Hàng hải Vũng Tàu Lê Văn Chiến cho biết: "Chúng tôi sẽ tiến hành thẩm vấn thủy thủ đoàn, giải mã "hộp đen", nhưng với hiện trường để lại, đây có thể là nguyên nhân chính khiến tàu Eleni mất lái".

Theo quy định của Bộ Giao thông vận tải, ở Vũng Tàu có hai vùng đón trả hoa tiêu là vùng 1 ở gần phao số 5 và vùng 2 nằm ngoài phao số 0. Vùng đón trả hoa tiêu số 1 dành cho các tàu có mớn nước nhỏ hơn hoặc bằng 10 m; vùng đón trả hoa tiêu số 2 dành cho tàu có mớn nước hơn 10 m, tàu dầu và tàu chở hóa chất độc hại. Chiếu theo các quy định nêu trên, tàu Heung A Dragon và tàu Eleni đều có thể đón trả hoa tiêu ở vùng đón trả 1. Tuy nhiên, theo điều 173 Bộ luật Hàng hải Việt Nam, "hoa tiêu hàng hải phải thực hiện mẫn cán nghĩa vụ của mình. Việc dẫn tàu của hoa tiêu hàng hải kết thúc khi tàu đã thả neo, cập cầu cảng, đến vị trí thỏa thuận an toàn" thì hoa tiêu dẫn tàu Eleni đã vi phạm nghiêm trọng các quy định của pháp luật bởi yêu cầu bố trí hoa tiêu của Ðại lý Vtosa gửi Hoa tiêu Vũng Tàu ngày 7-11 đã đề nghị "thu xếp hoa tiêu dẫn tàu Eleni từ Phú Mỹ Steel đến phao số 0 Vũng Tàu". Trao đổi với chúng tôi chiều 17-11, ông Hà Kiên Cường, Công ty Vtosa, cho biết: Trong giấy yêu cầu bố trí hoa tiêu, chúng tôi đã đề nghị rõ ràng là dẫn tàu tới phao số 0 Vũng Tàu. Việc hoa tiêu đón trả tại vị trí nào thuộc về trách nhiệm và quy định của phía hoa tiêu". Việc hoa tiêu dẫn tàu cho tàu dừng để đón trả tại phao số 4 không chỉ vi phạm "hợp đồng" dẫn tàu giữa Xí nghiệp Hoa tiêu và phía đại lý mà còn là nguyên nhân gián tiếp gây ra tai nạn bởi khi hoa tiêu xuống tàu đã đặt tàu vào vị trí mất an toàn.

Vụ tai nạn giữa hai tàu Eleni và Heung A Dragon đã làm hàng chục công-ten-nơ trên tàu Heung A Dragon bị chìm và trôi dạt trên biển, thiệt hại ban đầu ước tính hàng chục triệu USD. Ðến thời điểm hiện nay, nhiều công-ten-nơ vẫn chưa được phát hiện. Công tác khắc phục hậu quả vẫn đang phải tiến hành và nguy cơ mất an toàn hàng hải, ô nhiễm môi trường vẫn tiếp tục rình rập. Ðây được xem là vụ tai nạn đặc biệt nghiêm trọng, sau hàng loạt các vụ tai nạn hàng hải xảy ra trong thời gian vừa qua trên vùng biển Vũng Tàu. Bộ Giao thông vận tải ngay sau đó đã có công văn hỏa tốc gửi các tổng công ty bảo đảm an toàn hàng hải, cảng vụ hàng hải, các đơn vị hoa tiêu tăng cường thực hiện nghiêm các quy định về an toàn hàng hải, đồng thời chỉ đạo giám sát nghiêm việc đón trả hoa tiêu tại khu vực, kiên quyết xử lý các cá nhân, đơn vị hoa tiêu có hành vi vi phạm các quy định của pháp luật về bảo đảm trật tự- an toàn hàng hải nói chung và vi phạm về đón trả hoa tiêu dẫn tàu nói riêng.

Ðược biết, sau khi hoa tiêu dẫn tàu Eleni Võ Việt Ðức bị đình chỉ nhiệm vụ, hiện định biên tối thiểu theo quy định của Hoa tiêu Vũng Tàu đang thiếu nghiêm trọng (chỉ còn sáu hoa tiêu ngoại hạng, trong khi quy định của ngành phải có tối thiểu tám hoa tiêu ngoại hạng). Nguy cơ xảy ra các vụ tai nạn hàng hải tiếp theo trong thời gian tới hoàn toàn có thể xảy ra.