Chung cư The Harmona do Công ty cổ phần Vật tư xuất nhập khẩu Tân Bình và Công ty cổ phần Thanh Niên làm chủ đầu tư. Chung cư hiện có 580 căn hộ với khoảng 1.000 cư dân đang sinh sống. Dự án được bàn giao và cư dân đã vào ở từ hơn hai năm nay, hầu hết đều đã thanh toán đến 95% giá trị căn hộ nhưng chủ đầu tư vẫn chưa làm giấy chủ quyền nhà.
Ngày 24-5, Ngân hàng Đầu tư Phát triển Việt Nam (BIDV), chi nhánh Bắc Sài Gòn bất ngờ phát đi văn bản yêu cầu chủ đầu tư bàn giao tài sản thế chấp là những căn hộ tại dự án chung cư The Harmona để bảo đảm nghĩa vụ trả nợ. Theo BIDV, Công ty cổ phần Vật tư xuất nhập khẩu Tân Bình đã sử dụng tài sản thế chấp là quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất là dự án chung cư The Harmona để bảo đảm nghĩa vụ trả nợ vay của Công ty cổ phần Thanh Niên với số tiền 244 tỷ đồng.
Tại Hội nghị nhà chung cư bất thường ngày 29-5, người dân còn phát hiện thêm 41 căn hộ bị chủ đầu tư hai lần cầm cố tại ngân hàng dẫn đến tình trạng “nợ chồng nợ”. Anh Huỳnh Minh Tú, một khách hàng mua căn hộ tại dự án này cho biết, anh là một trong những khách hàng đầu tiên mua căn hộ khi chủ đầu tư rao bán. Căn hộ của anh có diện tích 79 m2, trị giá 1,6 tỷ đồng. Hiện nay, gia đình anh đã yên ổn sinh sống thì “tá hỏa” khi phát hiện căn hộ của mình bị BIDV siết nợ.
Tương tự, chị Trần Thị Kim Oanh cũng tỏ ra rất bức xúc vì căn hộ của mình bị BIDV thông báo siết nợ vì khoản nợ quá hạn từ tháng 6-2012 trong khi chị ký hợp đồng mua căn hộ vào tháng 8-2014.
Không chỉ có chung cư The Harmona bị chủ đầu tư mang đi thế chấp mà tại chung cư Ruby Land (phường Tân Thới Hòa, quận Tân Phú) cũng rơi vào tình cảnh tương tự. Theo tìm hiểu, hiện có khoảng 180 căn hộ đang bị chủ đầu tư là Công ty cổ phần Tân Hoàng Thắng thế chấp ngân hàng. Hệ lụy của việc cầm cố này là hàng trăm căn hộ dù đã được bàn giao cho khách hàng vào ở nhiều năm nhưng vẫn không thể làm được giấy chứng nhận quyền sử dụng đất ở và nhà ở. Ông Trần Bá T, một khách hàng mua nhà tại dự án cho biết, năm 2007, ông ký hợp đồng mua căn hộ tầng 5 lô B của chung cư với giá hơn 1,3 tỷ đồng. Khi ký hợp đồng, chủ đầu tư cam kết sẽ làm giấy chủ quyền căn hộ trong thời gian sớm nhất, ông đã dọn vào ở được sáu năm nhưng chủ đầu tư vẫn chưa làm được giấy chủ quyền căn hộ.
Trao đổi với chúng tôi, đại diện Công ty cổ phần Vật tư xuất nhập khẩu Tân Bình và Công ty cổ phần Thanh Niên thừa nhận việc thế chấp quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền trên đất để vay tiền tại ngân hàng BIDV, hiện dư nợ tại ngân hàng là 244 tỷ đồng. Vị đại diện này cũng cho biết, hiện chủ đầu tư và ngân hàng BIDV đã gặp gỡ và đạt được thỏa thuận, cam kết sẽ giải quyết toàn bộ số tiền nợ quá hạn tại BIDV chi nhánh Bắc Sài Gòn trước ngày 15-6 nhằm bảo đảm quyền lợi chính đáng của người mua nhà ở chung cư này. Đại diện của Công ty cổ phần Tân Hoàng Thắng cũng cho biết hiện đang sắp xếp trả nợ cho ngân hàng.
Liên quan việc các chủ đầu tư đem dự án thế chấp ngân hàng, Phó Giám đốc Sở Tài nguyên Môi trường TP Hồ Chí Minh Trần Văn Thạch cho biết, vụ siết nợ tại chung cư The Harmona không phải là vụ đầu tiên xảy ra trên địa bàn thành phố. Trước đó, đã từng xảy ra một số vụ tương tự, đó là chủ đầu tư bán căn hộ cho người dân nhưng vẫn lấy tài sản đó cầm cố vay ngân hàng. UBND thành phố Hồ Chí Minh đã từng có văn bản gửi Bộ Tư pháp và các bộ, ngành có liên quan về trình tự thủ tục, cách thức giải quyết. Theo đó, để bảo đảm quyền lợi chính đáng của người dân đã mua căn hộ, việc cấp giấy chứng nhận vẫn được thực hiện, trên cơ sở chủ đầu tư và ngân hàng nhận thế chấp tài sản phải ngồi lại với nhau, thỏa thuận cho chủ đầu tư được sử dụng một tài sản khác để thế chấp thay cho tài sản đã bán cho người dân. Tuy nhiên, hiện chỉ mới có người dân ở một vài dự án rơi vào tình thế đó được giải quyết cấp giấy chứng nhận. Phần lớn các trường hợp tương tự còn lại đều bị “treo” giấy chứng nhận khiến người dân bức xúc vì quyền lợi chính đáng của mình không được thực hiện.
Luật sư Trần Đức Phượng, Đoàn luật sư TP Hồ Chí Minh cho rằng, còn nhiều lỗ hổng pháp lý liên quan đến giám sát quá trình bán hàng và cho vay trong việc giao dịch nhà ở hình thành trong tương lai, mặc dù pháp luật hiện hành quy định khá chặt chẽ. Luật Nhà ở, Luật Kinh doanh bất động sản đã có những quy định rất chặt chẽ về nghĩa vụ của chủ đầu tư. Hệ thống ngân hàng cũng có những quy định chặt chẽ ở khâu thẩm định cho vay, kiểm tra thông tin khách hàng. Khi bán căn hộ thế chấp ở ngân hàng thì chủ đầu tư phải có sự đồng ý của ngân hàng thông qua việc giải chấp. Sau khi tiến hành giải chấp, chủ căn hộ mới có thể mang chính tài sản này đi thế chấp ngân hàng để vay tiền. Việc xảy ra tình trạng thế chấp hai lần ở chung cư The Harmona nhưng không tiến hành giải chấp là trái với quy định. Đây có khả năng là lỗ hổng nghiệp vụ của ngân hàng do không kiểm tra định kỳ.
Để bảo vệ quyền lợi của mình, người dân cần tìm hiểu thật kỹ dự án có đủ điều kiện mua bán hay không và có được ngân hàng bảo lãnh hay không, trước khi đưa ra quyết định mua căn hộ...
