Bất cập trong bàn giao, sử dụng lưới điện nông thôn ở Quảng Nam

Qua làm việc với các đồng chí lãnh đạo tỉnh, chúng tôi được biết: Sau khi có chủ trương của Trung ương, tỉnh Quảng Nam đã tiến hành triển khai công tác kiểm tra, rà soát lại toàn bộ hệ thống điện nông thôn trên địa bàn và thực hiện các thủ tục bàn giao. Giám đốc Sở Công thương Nguyễn Quang Thử cho biết: Sau gần hai năm triển khai, đến tháng 9-2011, tỉnh Quảng Nam đã hoàn thành công tác bàn giao hệ thống lưới điện hạ áp nông thôn cho ngành điện trực tiếp quản lý, khai thác. Trước khi bàn giao, trên địa bàn tỉnh có 142 đơn vị quản lý điện nông thôn; trong đó có 32 HTX đủ điều kiện và được UBND tỉnh cho phép tiếp tục hoạt động cung ứng điện trực tiếp cho người dân; còn 112 đơn vị đã hoàn thành các thủ tục bàn giao lưới điện hạ áp cho Công ty Ðiện lực Quảng Nam quản lý, bán điện.

 Phải nói rằng, so với cả nước, công tác bàn giao lưới điện nông thôn ở Quảng Nam được các cơ quan chức năng của tỉnh và chính quyền địa phương phối hợp triển khai sớm. Tuy nhiên, công tác quản lý, đầu tư, khai thác sau tiếp nhận còn nhiều bất cập. Người dân ở nhiều địa phương phàn nàn: Ngành điện nhận bàn giao lưới điện hạ áp nông thôn đến nay đã hơn hai năm nhưng vẫn chưa tiến hành hoàn trả vốn cho các đơn vị chủ đầu tư công trình. Khi chúng tôi đem thắc mắc của người dân trao đổi với các cơ quan chức năng của tỉnh thì được biết: Thời gian qua, việc hoàn trả vốn cho HTX và người dân rất chậm. Theo báo cáo của Công ty Ðiện lực Quảng Nam, giá trị bàn giao lưới điện hạ áp của 112 đơn vị là 183,7 tỷ đồng. Trong đó, vốn giao nhận lưới điện hạ áp của các HTX là 20,8 tỷ đồng; trong đó phần vốn phải hoàn trả cho các HTX gần 10 tỷ đồng. Cách đây vài tháng, ngành điện hứa sẽ hoàn trả hết vốn cho các đơn vị vào cuối năm 2012. Nhưng đến giữa tháng 1-2013, mới có 72 đơn vị trong tỉnh được hoàn trả vốn, với tổng số tiền 7,7 tỷ đồng và còn đến 40 đơn vị đang nằm trong giai đoạn hoàn chỉnh thủ tục, với số tiền hơn 2,2 tỷ đồng. Việc hoàn trả vốn chậm đã làm cho các HTX vốn khó khăn về nguồn vốn lại càng khó khăn thêm vì thiếu vốn hoạt động.

 Vấn đề nữa nổi lên trong công tác bàn giao, sử dụng lưới điện hạ áp ở nông thôn làm cho chính quyền nhiều địa phương và người dân bức xúc là sau khi được bàn giao, ngành điện chậm tiến hành đầu tư, nâng cấp mạng lưới truyền tải ở khu vực nông thôn. Vẫn còn tình trạng ở nhiều nơi, người dân phải kéo điện đi xa, điện áp thấp, không ổn định còn khá phổ biến. Trưởng phòng Kinh tế hạ tầng huyện Ðại Lộc Lê Tấn Ngọc cho biết: Ðến nay, toàn bộ hệ thống lưới điện hạ áp nông thôn trên địa bàn huyện đã bàn giao cho ngành điện quản lý nên người dân đã được hưởng giá bán điện theo quy định. Nhưng do ngành điện chưa đầu tư kinh phí nâng cấp kịp thời, nên lưới điện ở nhiều nơi mất an toàn, chất lượng điện năng không bảo đảm; nhiều nơi kéo điện hạ thế về nhà dân quá xa nên vẫn còn xảy ra trường hợp "ăn đèn, ngủ điện". Không riêng gì ở huyện Ðại Lộc, tình trạng điện "chập chờn" hầu như địa phương nào cũng có.

 Trao đổi với chúng tôi về vấn đề này, Trưởng phòng Quản lý Ðiện Năng (Sở Công thương) Võ Thí thừa nhận: Sau khi tiếp nhận công trình, ngành điện phải có trách nhiệm hoàn trả vốn kịp thời cho các HTX; đồng thời đầu tư nguồn vốn nâng cấp mạng lưới điện hạ áp nông thôn, nhưng trên thực tế, việc này triển khai quá chậm. Theo báo cáo của Công ty Ðiện lực Quảng Nam, sau khi tiếp nhận ngành điện đã thực hiện cân chỉnh, thay thế và lắp đặt mới 130 nghìn công-tơ trong tổng số 158 nghìn công tơ đã tiếp nhận. Trong đó, cân chỉnh, thay thế: 120 nghìn công-tơ, lắp thêm 10 nghìn công-tơ mới. Ðồng thời, công ty đã cải tạo, sửa chữa, thay thế các điểm mất an toàn, với tổng kinh phí đầu tư gần 20 tỷ đồng. Ðược biết, Tổng Công ty Ðiện lực miền Trung và Công ty Ðiện lực Quảng Nam đang triển khai đầu tư ba dự án ADB, KFW và RE2 mở rộng, với tổng vốn 224 tỷ đồng. Tuy nhiên, đến nay, mới khởi công dự án RE2 mở rộng tại địa bàn tám xã (thuộc các huyện: Ðiện Bàn, Duy Xuyên, Quế Sơn, Thăng Bình và Núi Thành), với nguồn vốn đầu tư khoảng 35 tỷ đồng, còn hai dự án kia đang trong giai đoạn triển khai đền bù, giải phóng mặt bằng...

 Những bất cập trong công tác sau bàn giao lưới điện hạ áp nông thôn ở Quảng Nam kéo dài nhiều năm nay chưa được giải quyết dứt điểm, gây không ít bức xúc trong nhân dân. Tại kỳ họp HÐND tỉnh vừa qua, nhiều cử tri và đại biểu HÐND đã chất vấn, đề nghị làm rõ việc ngành điện chậm hoàn trả vốn và đầu tư nâng cấp hệ thống lưới điện hạ áp nông thôn. Ðồng chí Nguyễn Văn Sỹ, Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy, Chủ tịch HÐND tỉnh khẳng định: Bàn giao lưới điện hạ áp nông thôn cho ngành điện là một chủ trương lớn của Nhà nước nhằm khắc phục những hạn chế trong việc cung cấp điện, vừa giúp người dân nông thôn được hưởng các chính sách ưu đãi của Nhà nước khi sử dụng điện. Tuy nhiên, hiện nay, việc người dân phàn nàn về tình trạng chậm hoàn trả vốn, đường dây điện xuống cấp, kém an toàn; phụ tải không bảo đảm, thiếu điện... là một thực tế cần quan tâm. Do vậy, Thường trực HÐND tỉnh yêu cầu UBND tỉnh và các cơ quan liên quan ở địa phương cần vào cuộc tìm hiểu nguyên nhân và có biện pháp khắc phục; đề nghị ngành điện hoàn trả ngay vốn cho các HTX và người dân; đồng thời có kế hoạch đầu tư vốn, nâng cấp, cải tạo hệ thống lưới điện đã tiếp nhận trên địa bàn tỉnh. Trước mắt, các cơ quan, đơn vị liên quan cần đẩy nhanh tiến độ giải phóng mặt bằng, tổ chức thi công ba dự án đã được đầu tư phê duyệt nhằm đáp ứng nhu cầu của người dân về chất lượng điện và bảo đảm an toàn trong việc sử dụng điện...

 Bài và ảnh: TẤN NGUYÊN