Bà Rịa - Vũng Tàu phát triển nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao

Nhiều mô hình hiệu quả

Về nước sau một thời gian dài du học tại LB Nga, Lưu Sơn Tùng, sinh năm 1986, quyết định dấn thân vào ngành nông nghiệp. Chọn mảnh đất Bà Rịa - Vũng Tàu để khởi nghiệp, Tùng cùng một số anh em, bạn bè lập Hợp tác xã (HTX) Nông nghiệp hữu cơ Long Mỹ (xã Long Mỹ, huyện Đất Đỏ) và chọn cây măng tây để trồng. Tùng chia sẻ: Trước khi về Long Mỹ trồng măng tây, tôi đã có nhiều năm lăn lộn tại dự án Saomai Farm cũng trên địa bàn huyện Đất Đỏ. Thực tế, làm nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao không dễ dàng chút nào bởi nguồn vốn đầu tư ban đầu rất lớn. Doanh nghiệp phải vừa lo sản xuất vừa lo đầu ra của sản phẩm nên rất khó thành công. Để đầu tư bài bản, cần có quỹ đất lớn. Tuy nhiên, việc tiếp cận quỹ đất lớn hiện nay với doanh nghiệp rất khó, nếu không có sự hỗ trợ của Nhà nước.

Chọn hướng đi là mời gọi bà con nông dân cùng tham gia dự án, Tùng và những xã viên bớt được nỗi lo về đất. “Mô hình kinh tế hợp tác theo tôi nghĩ là phù hợp hơn cả. Diện tích đất để trồng hơn 30 ha măng tây hiện nay là do sự đóng góp chủ yếu của xã viên. Đất đai, thổ nhưỡng phù hợp, khí hậu ôn hòa, giống và kỹ thuật bảo đảm, chắc chắn năng suất sẽ cao. Hiện HTX đã ký hợp đồng bao tiêu với một số siêu thị, cửa hàng bán lẻ… bước đầu được người dân trong tỉnh đón nhận” - Tùng phấn khởi nói.

Hay như HTX Nông nghiệp Thái Dương (xã Xà Bang, huyện Châu Đức) có 4 ha đất trồng bơ theo hướng nông nghiệp sạch. Để chăm sóc vườn cây, HTX sử dụng hệ thống máy giám sát dinh dưỡng, nhiệt độ, độ ẩm của cây cho ra những trái bơ chất lượng. Nhờ đó, giá bán sản phẩm khá ổn định. Ông Nguyễn Cảnh Thái Dương, Giám đốc HTX Nông nghiệp Thái Dương tính toán, với giá bán tại vườn khoảng 30.000 đồng/kg, xã viên thu lãi khoảng 500 triệu đồng/ha/vụ.

Đến nay, trên địa bàn huyện Châu Đức có hơn 179 ha cây ăn quả, 650 ha ca-cao và 2.200 ha hồ tiêu; 426 ha chuối nuôi cấy mô được lắp đặt hệ thống tưới tiết kiệm; 14 trang trại chăn nuôi đầu tư hệ thống chuồng lạnh khép kín… Giá trị các sản phẩm nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao năm 2019 đạt hơn 600 tỷ đồng, chiếm 15,2% tổng giá trị ngành nông nghiệp của toàn huyện; năm 2020 ước đạt 1.000 tỷ đồng. Trong đó nổi bật là các dự án của Công ty Vương Huy (xã Xà Bang) trồng rau thủy canh, dưa lưới trong nhà màng với quy mô khoảng 1,5 ha; Công ty TNHH TM-DV 3T PLUS (GREEN FARM), sản xuất dưa lưới trong nhà màng quy mô khoảng 1 ha và trồng cây ăn trái khoảng 4,5 ha theo hướng hữu cơ tại xã Láng Lớn.

Thiếu những dự án quy mô lớn

Để phát triển nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao theo tinh thần Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ VI, Tỉnh ủy Bà Rịa - Vũng Tàu đã xây dựng Đề án 04/ĐA-TU về phát triển nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2025. Mục tiêu của Đề án 04 là xây dựng, đưa vào hoạt động bảy vùng nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao; tăng giá trị sản xuất và thu nhập trên một đơn vị diện tích đất sản xuất nông nghiệp đến năm 2020 gấp 1,3 lần. Đồng thời, tăng chất lượng sản phẩm nông nghiệp sạch được chứng nhận an toàn, chứng nhận VietGAP, sản phẩm nông nghiệp hữu cơ. Đề án phấn đấu đến năm 2020, nông nghiệp của tỉnh phát triển theo hướng hiện đại, sản xuất hàng hóa lớn, có năng suất, chất lượng, hiệu quả, sức cạnh tranh cao, với mức tăng trưởng hằng năm 4,5%; sản phẩm nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao chiếm 30% giá trị sản xuất nông nghiệp; đến năm 2025 chiếm 40% giá trị sản xuất nông nghiệp… Tuy nhiên, đến thời điểm hiện nay, ngành nông nghiệp và phát triển nông thôn địa phương không thể hoàn thành những mục tiêu mà đề án đưa ra.

Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Trần Văn Cường thừa nhận, việc phát triển nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao của tỉnh bước đầu đạt được nhiều kết quả nhất định. Tuy nhiên, tỷ lệ ứng dụng công nghệ cao còn thấp, mới ứng dụng từng phần, chưa đồng bộ thành một hệ thống, chưa phát triển quy mô lớn thành từng vùng. Cơ sở hạ tầng kỹ thuật, nguồn nhân lực cho mô hình này còn hạn chế. Theo tinh thần Đề án 04, việc thu hồi diện tích đất của một số doanh nghiệp trồng cao-su gặp khó khăn, dẫn đến làm chậm trễ trong việc triển khai các dự án.

Thực tế, những dự án nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao trên địa bàn tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu thường có quy mô nhỏ, với diện tích trung bình từ 1 đến 5 ha. Một số dự án, sau thời gian đầu triển khai, nhanh chóng hụt hơi, sản xuất cầm chừng, duy trì để phục vụ một số khách quen và các nhóm bạn bè, gia đình. Một doanh nghiệp cho biết: Dù có nhiều chính sách hỗ trợ nhưng doanh nghiệp đầu tư vào lĩnh vực này vẫn rất khó tiếp cận, nhất là những chính sách về vốn, đất đai. Điển hình như tại huyện Châu Đức, một huyện có thế mạnh về nông nghiệp, nhưng giá trị các sản phẩm nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao cũng chỉ chiếm 15,2% tổng giá trị ngành nông nghiệp. Một số huyện khác như: Đất Đỏ, Xuyên Mộc và thị xã Phú Mỹ cũng không nằm ngoài thực trạng ấy. Đồng chí Trần Văn Cường cho biết: Do cơ chế chính sách còn nhiều bất cập, mức hỗ trợ cho doanh nghiệp đầu tư vào lĩnh vực này còn thấp, thiếu quỹ đất, nên chưa thu hút được các dự án lớn, những mô hình có tính hạt nhân, tạo động lực phát triển cho toàn vùng.

Giám đốc HTX Nông nghiệp hữu cơ Long Mỹ Lưu Sơn Tùng chia sẻ: Doanh nghiệp không chỉ gặp khó khăn về vốn, về kỹ thuật mà cả về nhân lực. Hiện lực lượng lao động trong lĩnh vực nông nghiệp đã qua đào tạo nghề rất thiếu và yếu. Chi phí cho lao động chiếm tới hơn 60% tổng chi phí sản xuất. Đây cũng là rào cản khiến địa phương chưa thu hút được những dự án nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao tầm cỡ.

Dự thảo Báo cáo chính trị trình Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu lần thứ VII (nhiệm kỳ 2020 - 2025) đang được lấy ý kiến rộng rãi của các tầng lớp nhân dân một lần nữa đặt mục tiêu “phát triển mạnh mẽ nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao để tăng năng suất, chất lượng và thu nhập trên đơn vị diện tích đất sản xuất”, “hỗ trợ các doanh nghiệp, nhà đầu tư có quỹ đất để sản xuất nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao; thúc đẩy phát triển kinh tế hộ gia đình thành kinh tế trang trại và doanh nghiệp”. Tuy nhiên, nhiều hộ nông dân và cả các doanh nghiệp đầu tư vào lĩnh vực nông nghiệp cho rằng, với quỹ đất và cơ sở hạ tầng của ngành nông nghiệp hiện nay, với thực tế triển khai các nghị quyết, đề án về phát triển nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao thời gian qua, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu nên chú trọng phát triển các dự án cho hiệu quả kinh tế cao, hơn là chạy theo các giải pháp công nghệ cao, bởi như chính Bí thư Tỉnh ủy Bà Rịa - Vũng Tàu Nguyễn Hồng Lĩnh từng phát biểu: Cốt lõi của vấn đề là nâng cao thu nhập cho người nông dân.

Toàn tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu hiện có 61 cơ sở sản xuất trồng trọt ứng dụng công nghệ cao với diện tích 2.819 ha... sản lượng mỗi năm ước đạt 37.906 tấn. Trong lĩnh vực chăn nuôi, hiện có 131 trang trại chăn nuôi lợn, gia cầm đầu tư ứng dụng công nghệ cao, chiếm 27,5% tổng đàn chăn nuôi gia cầm và 59,3% tổng đàn chăn nuôi lợn. Lĩnh vực thủy sản có 17 cơ sở nuôi trồng thủy sản và sản xuất giống ứng dụng công nghệ cao với diện tích 391ha, trong đó đang sản xuất 222 ha, sản lượng ước đạt 1.821 tấn/năm và 4,8 tỷ con giống/năm.