Bà Rịa - Vũng Tàu phát triển nông nghiệp công nghệ cao

Nông dân không dễ làm giàu

Cùng với việc phấn đấu trở thành một tỉnh công nghiệp và cảng biển theo hướng hiện đại, những năm qua, Bà Rịa - Vũng Tàu đã đầu tư khá lớn cho khu vực nông nghiệp, nông dân, nông thôn. Thực hiện Chương trình Xây dựng nông thôn mới, các chương trình mục tiêu quốc gia, hàng nghìn tỷ đồng đã được đầu tư vào khu vực này. Nhờ đó, đời sống của người nông dân được cải thiện đáng kể, cả về vật chất lẫn tinh thần. Nhưng, không thể phủ nhận thực tế đáng quan tâm hiện nay là khoảng cách giàu nghèo giữa nông thôn và thành thị còn lớn, chất lượng sống và tính bền vững trong phát triển kinh tế ở nông thôn còn nhiều bất cập. Tập quán canh tác lạc hậu, thiếu tính khoa học, hạn chế về kỹ thuật và công nghệ là nguyên nhân cơ bản khiến nông dân không dễ làm giàu. Chủ tịch UBND huyện Châu Ðức Nguyễn Công Vinh cho biết, tỷ lệ hộ nghèo trong khu vực nông thôn vẫn chiếm tỷ trọng lớn. Phần lớn đây là những hộ thiếu đất sản xuất, thiếu vốn và kỹ thuật canh tác.

Ðến thăm một số hộ nông dân sản xuất giỏi của ba huyện có thế mạnh cả về trồng trọt, chăn nuôi và khai thác thủy sản là Châu Ðức, Ðất Ðỏ và Xuyên Mộc, chúng tôi nhận thấy thiếu mô hình có tính bền vững, hoàn toàn chưa xuất hiện những "khu nông nghiệp công nghệ cao". Một số hộ nuôi tôm ở Lộc An, Phước Hải (Ðất Ðỏ) có thu nhập từ vài trăm triệu đồng đến hàng tỷ đồng mỗi năm vẫn canh cánh nỗi lo về dịch bệnh. Nhiều hộ nông dân trồng điều, trồng cao-su ở Xuyên Mộc mấy năm trước tưởng sẽ trở thành những triệu phú, tỷ phú trong tương lai giờ đang khốn đốn chặt điều, chặt cao-su để tìm cây trồng khác. Không ít hộ trồng hồ tiêu ở Châu Ðức đang khấp khởi vui mừng bởi giá tiêu lên cao vẫn không khỏi âu lo về một mùa tiêu rớt giá.

Khảo sát mô hình trồng thanh long ruột đỏ đang triển khai trên địa bàn xã Bưng Riềng, huyện Xuyên Mộc, được biết ba năm trở lại đây, cây thanh long được nông dân xã Bưng Riềng ưa chuộng, phát triển mạnh. Ðến nay, toàn xã đã có khoảng 100 ha thanh long, trong đó có hơn 35 ha thanh long ruột đỏ. Với mức giá thu mua tại vườn từ 30 đến 35 nghìn đồng/kg như hiện nay, mỗi ha thanh long cho thu nhập ổn định hàng trăm triệu đồng. Tuy nhiên, theo Chủ tịch Hội Nông dân xã Bưng Riềng Nguyễn Văn Thiết, việc áp dụng công nghệ vào sản xuất thanh long của nông dân vẫn rất hạn chế, nhất là trong khâu sơ chế, bảo quản sau thu hoạch. Sản phẩm thanh long ruột đỏ của Bà Rịa - Vũng Tàu dù được đánh giá chất lượng cao nhưng khi đưa ra thị trường vẫn phải "núp bóng" thương hiệu thanh long Bình Thuận. Tương tự, hàng loạt các hộ trồng bưởi da xanh, mãng cầu ta, đều vẫn sử dụng phương thức canh tác truyền thống, rất ít hộ áp dụng quy trình VietGap trong nuôi trồng. Theo Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu, đến thời điểm hiện nay, chỉ duy nhất sản phẩm nhãn xuồng cơm vàng thành công trong việc ứng dụng quy trình VietGap và cũng chỉ duy nhất HTX Nhân Tâm (huyện Xuyên Mộc) cung cấp ra thị trường mặt hàng nhãn xuồng có đầy đủ các thông tin về đơn vị sản xuất, mã số lô hàng để truy nguyên nguồn gốc...

Cần giải pháp đồng bộ

Tính đến thời điểm hiện nay, tổng diện tích sản xuất cây hằng năm của Bà Rịa - Vũng Tàu là hơn 58 nghìn ha, với các loại cây trồng chủ yếu là lúa, khoai mì, rau đậu các loại. Diện tích cây lâu năm khoảng 57 nghìn ha, chủ yếu là cà-phê, cao-su, hồ tiêu, điều và cây ăn quả. Ngành nông nghiệp tỉnh đã xây dựng quy hoạch tổng thể phát triển chăn nuôi, phát triển vùng sản xuất hồ tiêu, điều, nhãn xuồng cơm vàng, mãng cầu ta, rau, hoa, cây cảnh. Tỉnh cũng có chính sách khuyến khích nông dân áp dụng công nghệ cao trong chăn nuôi, sản xuất cây công nghiệp, cây ăn trái và trong khâu thu hoạch, bảo quản sản phẩm.

Kết quả bước đầu, trong lĩnh vực chăn nuôi đã có 14 trong số 134 trang trại chăn nuôi lợn ứng dụng công nghệ chuồng lạnh cho khoảng 58 nghìn con, trong đó có năm trang trại nuôi bán tự động; 18 trang trại chăn nuôi gà, với tổng đàn gần hai triệu con, có sử dụng tiến bộ khoa học - kỹ thuật vào sản xuất. Trong lĩnh vực trồng trọt, mô hình tưới nước tiết kiệm đối với cây hồ tiêu, cây thanh long, cây mãng cầu ta được triển khai rộng rãi. Mô hình san mặt ruộng bằng tia la-de cũng đã được nông dân áp dụng, bước đầu đã mang lại hiệu quả...

Tuy nhiên, theo Phó Giám đốc Trung tâm Khuyến nông tỉnh Ðỗ Minh Tuấn, riêng trong lĩnh vực trồng trọt, để "áp dụng công nghệ cao" đòi hỏi phải kiểm soát được cả ba khâu của quy trình sản xuất, từ cây con giống, phương thức canh tác đến bảo quản sau thu hoạch. Song không dễ để có thể làm tốt cùng lúc cả ba khâu này. Chủ nhiệm HTX Dịch vụ nông nghiệp Hưng Thịnh (huyện Xuyên Mộc) Trần Quang Hải cho biết: Hiện nay HTX chỉ có thể tư vấn cho bà con xã viên một số kỹ thuật trồng và chăm sóc thanh long, các loại phân bón thích hợp. HTX chưa thể bảo đảm về chất lượng cây giống, cũng như kỹ thuật bảo quản sau thu hoạch. Ðể làm tốt các khâu này, bà con xã viên vẫn phải tự nghiên cứu, tìm tòi.

Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu Lê Tuấn Quốc khẳng định: Ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất nông nghiệp là một trong những mục tiêu quan trọng của địa phương vừa nhằm tái cơ cấu ngành nông nghiệp, vừa giúp nông dân nâng cao thu nhập, cải thiện đời sống. Từ năm 2012, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu đã có Quyết định phê duyệt Ðề án phát triển cơ điện sơ chế, bảo quản nông sản sau thu hoạch của tỉnh giai đoạn 2012-2017. Trên cơ sở đó, thời gian qua, ngành nông nghiệp tỉnh đã xây dựng thành công một số mô hình sơ chế rau, củ quả, đóng gói trái cây, sấy lúa. Ðầu tư xây dựng mô hình sản xuất trong nhà lưới, nhà màng; xây dựng phòng nuôi cấy mô tại trại hoa lan Minh Ngân, xã Long Mỹ (huyện Ðất Ðỏ)... Tuy nhiên, công việc phía trước vẫn còn nặng nề và phụ thuộc lớn vào nguồn lực của địa phương cũng như chất lượng lao động ở khu vực nông thôn.

Mặc dù ngành nông nghiệp chỉ chiếm 4% trong cơ cấu kinh tế nhưng lực lượng lao động nông thôn tại Bà Rịa - Vũng Tàu lại chiếm khoảng 30% dân số cho nên nông nghiệp, nông dân, nông thôn vẫn luôn là lĩnh vực quan trọng của địa phương, xét cả trên góc độ kinh tế và an sinh xã hội.