Áp dụng thuế tối thiểu toàn cầu mang lại nhiều cơ hội mới cho Việt Nam

Tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 6, chiều 20/11, dưới sự chủ trì của Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ, Quốc hội thảo luận ở hội trường về dự thảo Nghị quyết về việc áp dụng thuế thu nhập doanh nghiệp bổ sung theo quy định chống xói mòn cơ sở thuế toàn cầu.

Phát biểu ý kiến, đại biểu Điểu Huỳnh Sang (đoàn Bình Phước) cho biết, việc áp dụng thuế thu nhập doanh nghiệp bổ sung theo quy định chống xói mòn cơ sở thuế toàn cầu đã được nhóm các nền kinh tế phát triển và mới nổi hàng đầu thế giới (G20) thống nhất về nguyên tắc Giải pháp Hai trụ cột nhằm giải quyết các thách thức về thuế phát sinh trong quá trình số hóa nền kinh tế, bao gồm: phân bổ thuế đối với hoạt động kinh doanh dựa trên kỹ thuật số và đặt ra mức thuế doanh nghiệp tối thiểu toàn cầu 15% đối với các công ty đa quốc gia.

Bên cạnh đó, Diễn đàn hợp tác toàn cầu về BEPS (xói mòn cơ sở thuế và chuyển dịch lợi nhuận) cũng đã công bố có 138 nước đồng thuận đối với nội dung về Khung giải pháp Hai trụ cột nêu trên.

“Việt Nam là thành viên thứ 100 của Diễn đàn BEPS, nếu không áp dụng thì vẫn phải chấp nhận việc các quốc gia khác áp dụng thuế tối thiểu toàn cầu và có quyền thu thuế bổ sung đối với doanh nghiệp Việt Nam”, đại biểu nêu rõ.

Để bảo đảm quyền lợi và lợi ích hợp pháp, đại biểu Điểu Huỳnh Sang nhấn mạnh, Việt Nam cần khẳng định áp dụng thuế tối thiểu toàn cầu theo hướng dẫn của Tổ chức hợp tác và phát triển kinh tế thế giới (OECD) về quy định chống xói mòn cơ sở thuế toàn cầu.

Toàn cảnh phiên thảo luận. (Ảnh: ĐĂNG KHOA)

Theo đại biểu, bản chất thuế tối thiểu toàn cầu là thuế thu nhập doanh nghiệp bổ sung, các nước cũng cần có quy định trong hệ thống pháp luật của mình để bảo đảm phù hợp. Việc áp dụng các quy định của thuế tối thiểu toàn cầu sẽ mang lại cho Việt Nam những cơ hội mới như tăng nguồn thu ngân sách nhà nước từ phần thu thuế bổ sung, tăng cường hội nhập quốc tế cũng như giảm thiểu hiện tượng trốn thuế, tránh thuế, chuyển giá và chuyển lợi nhuận.

Góp ý một số nội dung cụ thể, về quy định thuế thu nhập doanh nghiệp bổ sung tối thiểu nội địa đạt chuẩn, đại biểu Dương Khắc Mai (đoàn Đắk Nông) cho biết, dự thảo Nghị quyết quy định cách tính “lợi nhuận tính thuế bổ sung”, “thu nhập ròng theo quy định về thuế tối thiểu toàn cầu”, “giá trị tài sản hữu hình và tiền lương theo quy định về thuế tối thiểu toàn cầu” tại các khoản 6, 7, 8 còn chung chung, chưa rõ ràng về dẫn chiếu đến quy định về thuế tối thiểu toàn cầu.

Trong khi đó, quy định về thuế tối thiểu toàn cầu này có thể thường xuyên thay đổi theo yêu cầu của OECD, vì vậy, đại biểu đề nghị Chính phủ cần báo cáo rõ, nghiên cứu quy định hướng nội luật hóa nội dung các quy định về thuế tối thiểu toàn cầu tại dự thảo nghị quyết để bảo đảm thi hành.

Cần ban hành chính sách để khuyến khích hỗ trợ đầu tư mới

Tham gia ý kiến thảo luận, đại biểu Vũ Tiến Lộc (đoàn Hà Nội) nhất trí cao với việc ban hành Nghị quyết của Quốc hội về việc áp dụng thuế thu nhập doanh nghiệp bổ sung theo quy định chống xói mòn cơ sở thuế toàn cầu, cho rằng điều này mặc dù không bắt buộc, nhưng là cần thiết để bảo đảm lợi ích quốc gia.

Đại biểu phân tích, dự kiến việc ban hành nghị quyết sẽ có tác động rất lớn, làm giảm sức hấp dẫn của môi trường đầu tư, kinh doanh ở nước ta, đặc biệt là với các nhà đầu tư chiến lược, trong bối cảnh cạnh tranh gay gắt trong thu hút đầu tư nước ngoài hiện nay.

Để giảm thiểu những tác động bất lợi, đại biểu Vũ Tiến Lộc kiến nghị, đồng thời với việc ban hành nghị quyết về thuế thu nhập doanh nghiệp bổ sung theo quy định chống xói mòn cơ sở thuế toàn cầu, Quốc hội cũng cần ban hành thêm nghị quyết về các chính sách ưu đãi, hỗ trợ nhằm bảo đảm duy trì môi trường đầu tư hấp dẫn, đáp ứng cùng một lúc cả hai mục tiêu là thúc đẩy được dòng vốn đầu tư chất lượng cao vào nền kinh tế nước ta, phù hợp với chiến lược phát triển kinh tế của Đảng và Nhà nước, đồng thời không vi phạm các cam kết quốc tế, không đi ngược với xu thế hội nhập.

Tuy nhiên, đại biểu đoàn Hà Nội làm rõ, việc ban hành các chính sách khuyến khích và hỗ trợ đầu tư mới không phải là một biện pháp để bù đắp thiệt hại cho các nhà đầu tư do họ phải nộp thuế bổ sung, vì điều này là vi phạm các nguyên tắc của OECD.

Đại biểu Vũ Tiến Lộc (đoàn Hà Nội) phát biểu ý kiến. (Ảnh: ĐĂNG KHOA)

“Chính sách hỗ trợ đầu tư cần bảo đảm một nguyên tắc công bằng hướng tới tất cả các doanh nghiệp, đạt được các tiêu chí cụ thể mà chính sách của chúng ta hướng tới, không phân biệt đó là doanh nghiệp thuộc đối tượng phải chịu thuế bổ sung hay không”, đại biểu nhấn mạnh.

Đại biểu cho rằng, các lĩnh vực, dự án cần ưu tiên thu hút gồm: lĩnh vực công nghệ cao thân thiện với môi trường, hoạt động nghiên cứu phát triển, lĩnh vực năng lượng tái tạo, các nhà đầu tư chiến lược trong lĩnh vực công nghệ cao và có quy mô lớn. Tất cả đều hướng tới mục tiêu phát triển nhanh và bền vững của nền kinh tế theo đúng tinh thần Nghị quyết 50 của Bộ Chính trị về đẩy mạnh hội nhập và thu hút đầu tư trong bối cảnh mới.

Trong khi chưa ban hành được nghị quyết này hoặc chưa điều chỉnh pháp luật theo hướng này, đại biểu Vũ Tiến Lộc đề nghị Quốc hội khẳng định trong nghị quyết chung của Kỳ họp thứ 6, đó là Quốc hội sẽ ban hành chính sách hỗ trợ theo các nội dung định hướng như trên để có thể làm yên lòng các nhà đầu tư chiến lược và giao Chính phủ tích cực chuẩn bị để Quốc hội có thể ban hành nghị quyết về vấn đề này.

Đồng tình với ý kiến của đại biểu Vũ Tiến Lộc, đại biểu Nguyễn Quang Huân (đoàn Bình Dương) cho rằng, song song với việc ban hành Nghị quyết, chúng ta cần nhìn trước các rủi ro, có thể thị trường Việt Nam sẽ kém hấp dẫn hơn so với các nhà đầu tư FDI.

Bên cạnh việc cần sớm đánh giá toàn diện tác động, Chính phủ nên nghiên cứu các ban hành các chính sách hỗ trợ, tập trung vào công nghiệp phụ trợ, bởi công nghiệp phụ trợ chính là điều giữ chân các doanh nghiệp FDI tốt nhất, đồng thời cũng giúp Việt Nam tham gia vào chuỗi giá trị toàn cầu nhiều hơn.