Tăng tốc ca ba
18 giờ 30. "Bác tài" trẻ măng tên Đoàn (thuộc Công ty Dã ngoại Lửa Việt TP Hồ Chí Minh), người lúc nào cũng mặc chiếc áo xanh tình nguyện và hăng hái như một chiến sĩ thực thụ, nhanh nhảu lái chiếc xe to đùng đậu gần nhà ăn tập thể. Những TNTN Mùa hè xanh nhanh chóng leo lên chiếc xe mà mới cách đây khoảng một tiếng đồng hồ, họ đã từ đó bước xuống sau một ngày vất vả làm việc ở các bản xa. Chỗ tập kết chiến sĩ tình nguyện là ECC (Trung tâm Ngoại ngữ - Tin học Champasak) và một xóm Việt kiều nào đấy trong bảy xóm Việt kiều ở tỉnh: hôm nay là xóm Nhà Đèn, hôm sau là xóm Tân An, sau nữa là xóm Sân Bay...
Tại ECC, những TNTN đội hình chuyên công nghệ thông tin bắt tay vào việc hướng dẫn các thanh thiếu niên Việt kiều. Các "thầy cô giáo" chính đứng lớp tin học ca ba là các sinh viên: Hoàng (nhóm trưởng), Hằng (ĐH Khoa học tự nhiên) và Khôi, Phong, Quang (ĐH Kỹ thuật công nghệ). Do việc mở lớp tin học cho Việt kiều là mảng hoạt động mới, việc tuyên truyền chưa rộng nên trong đêm đầu tiên, lớp học chỉ có ba bạn trẻ theo học. Tuy nhiên, những đêm sau đó, số lượng thanh thiếu niên Việt kiều đăng ký học tăng lên 15-20 người. Hai chị em Ngọc Hân (lớp 11) và Hà (vừa tốt nghiệp trung học kế toán) cho biết mục đích học vi tính của mình ở lớp học đặc biệt này là để "học thêm được chữ Việt, vì trong trường chỉ được học tiếng Việt từ lớp 5 trở xuống nên bây giờ bị quên khá nhiều!".
Trong khi đó, không khí tại các câu lạc bộ trong những xóm toàn người Việt cư trú sôi động hẳn lên khi đội chiếu phim lưu động tình nguyện xuất hiện. Phụ trách chính về khâu kỹ thuật để chiếu phim là bạn Bảo (ĐH Khoa học tự nhiên) cùng với một số bạn tăng cường từ ĐH Bách khoa...
Cho dù ở đâu...
Ông Đặng Trung Thành - một trong những người phụ trách Ban Thanh niên thuộc Hội Việt kiều tỉnh Champasak cho biết, hiện có gần 5.000 Việt kiều đang sinh sống, làm ăn tại tỉnh này, trong đó có hơn 2.000 người trong độ tuổi thanh niên. Theo cô Hằng - một Việt kiều ngụ ở xóm Nhà Đèn, khoảng cách địa lý giữa Lào - Việt rất gần và mối quan hệ hữu nghị giữa hai nước là rất đặc biệt, bền vững nên người Việt sống ở Lào cảm thấy ấm áp và thoải mái. Tuy vậy, Việt kiều ở đây, nhất là những người trẻ tuổi sinh ra và lớn lên tại Lào cũng rất cần những hoạt động giao lưu, sinh hoạt với người Việt trong nước. "Những em Việt kiều nói không rành tiếng Việt, suốt ngày dán mắt vào tivi và chỉ biết có phim Thái. Vì vậy, các em rất cần có điều kiện tiếp xúc, giao lưu với người mình để hiểu thêm về văn hóa nguồn cội" - cô Hằng nhận xét.
Có cùng "tần số" với những suy nghĩ như trên nên hoạt động khám chữa bệnh cho bà con Việt kiều (diễn ra vào ngày 31-7 do các bác sĩ Bệnh viện Chợ Rẫy đảm trách) và nhất là chương trình sinh hoạt, chiếu phim lưu động hay hướng dẫn tin học cho bạn trẻ Việt kiều đã nhận được sự ủng hộ rất lớn của cộng đồng người Việt ở Champasak. Tối đầu tiên (28-7), khi các TNTN trình chiếu bộ phim Tấm Cám ở xóm Nhà đèn cho thiếu nhi xem, đã có không ít khán giả người lớn cũng hồ hởi kéo đến... coi ké. Hai vợ chồng anh Khẩn, chị Lợi (nguyên quán ở Huế) đã cùng hai đứa con nhỏ đến theo dõi bộ phim từ đầu đến cuối. Anh Khẩn nói: "Lần đầu tiên, bà con ở đây được thưởng thức phim chiếu màn ảnh rộng như rứa. Tụi tui thuộc làu làu truyện Tấm Cám nhưng khi nghe có người Việt mình sang chiếu thì rủ nhau đi coi, hơn nữa là để cho các cháu nhỏ biết được chuyện cổ tích này". Những đêm tiếp theo chiếu các bộ phim hoạt hình ở xóm Tân An và bản Phôn-xay, bà con kéo đến xem rất đông. Sau buổi chiếu phim, nhiều cô, chú Việt kiều đã "đãi" TNTN những tô cháo nóng hổi đồng thời cùng nhau thi hát cải lương và những bài hát cách mạng. Ông Kỳ Hữu Lạp - Chi hội trưởng xóm Bản Thung yêu cầu các TNTN hát tặng bài Đất nước, rồi ông xúc động nói: "Qua 30 năm, bà con Việt kiều chúng tôi mới nếm lại ngày vui đặc biệt như thế này. Chúng tôi tin chắc đất nước mình rồi sẽ không bị tụt hậu vì có những lớp TNTN có tri thức, biết cống hiến và không ngại gian khổ như các cháu TNTN này!".
Tối 31-7, khi quá giang xe của đoàn TNTN Mùa hè xanh trở về nhà sau buổi sinh hoạt, cô gái nhỏ Thu Hương (học sinh lớp 11 ở Pakse - Champasak) bỗng đề nghị được hát tặng các chiến sĩ một bài hát. Thế rồi Thu Hương bắt nhịp cho các bạn Việt kiều đi cùng hát một bài hát bằng tiếng Lào. Chúng tôi chưa hiểu ý nghĩa bài hát này là gì, chỉ nghe âm điệu sao mà da diết, bâng khuâng. Hát xong, Thu Hương cố gắng diễn giải bằng tiếng Việt rằng tựa bài hát này là Cho dù ở đâu, còn nghĩa bài hát được tóm tắt như sau: Lúc sinh ra, con người ta sẽ rất vui nếu được sống trên quê hương của mình; còn nếu vì hoàn cảnh mà không sống được ở đấy, thì khi già vẫn muốn quay về chết trên quê cha đất tổ...